Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Brodawka Vatera, czyli brodawka większa dwunastnicy, to miejsce, w którym spotykają się przewód żółciowy wspólny i przewód trzustkowy. Tworzą bańkę wątrobowo-trzustkową (znaną pod nazwą bańka Vatera). Przez brodawkę Vatera sok trzustkowy oraz żółć dostają się do dwunastnicy. Brodawka Vatera ma zwieracz Oddiego. Przecina się go, żeby usunąć kamienie żółciowe z przewodu żółciowego wspólnego. Przez brodawkę Vatera można podać kontrast, który umożliwi obejrzenie przewodu trzustkowego i dróg żółciowych za pomocą endoskopu.
> Przeczytaj: UKŁAD POKARMOWY (TRAWIENNY) - budowa, funkcje i najczęstsze dolegliwości
O istnieniu brodawki Vatera zwykle dowiadujemy się wtedy, gdy mamy nieszczęście zetknąć się z rakiem brodawki Vatera. To ciężka choroba, zwykle o złych rokowaniach.
Nowotworami brodawki Vatera określa się grupę raków okolic tejże brodawki. Zwykle przybierają formę gruczolakoraka. U połowy pacjentów rak przerzuca się na węzły chłonne okołokanalikowe, a następnie na węzły chłonne umieszczone wzdłuż tętnic. Rak Vatera daje przerzuty najczęściej do wątroby. Niekiedy atakuje także płuca.
Nowotwór brodawki Vatera występuje stosunkowo rzadko, bo u 0,57 na 100000 osób na rok. To jedynie 2% nowotworów układu pokarmowego. Guz brodawki Vatera pojawia się zwykle u osób starszych (po 60. roku życia). Częściej atakuje mężczyzn. Ryzyko zachorowania wzrasta o 100-200% procent, gdy pacjent cierpi na uwarunkowany genetycznie zespół polipowatości rodzinnej (rodzinna polipowatość gruczolakowata, FAP).
Objawy nowotworu brodawki Vatera pojawiają się w dość wczesnym stadium choroby. Ich wystąpienie powinny prowadzić do błyskawicznego pojawienia się u lekarza rodzinnego lub onkologa, ponieważ nawet wcześnie wykryty rak brodawki Vatera jest bardzo poważna chorobą. Objawy raka brodawki Vatera to:
Na początku wykonuje się badania biochemiczne bilirubiny w osoczu, gamma-glutamylotranspeptydazy, aktywności fosfatazy alkalicznej oraz aminotransferaz. Pozwalają one na analizę funkcjonowania wątroby oraz stopnia nasilenia żółtaczki. Następnym krokiem są badania endoskopowe i obrazowe. W ich obręb wchodzi duodenoskopia, czyli wziernikowanie dwunastnicy, które umożliwia pobranie wycinków nowotworu i wymazu z dróg żółciowych. Przeprowadza się także USG (ultrasonografię) i TK (tomografię komputerową), a także MRCP (rezonans magnetyczny). ERCP (ECPW), czyli wsteczna cholangiopankreatografia, służy zrobieniu biopsji, dokładnemu zbadaniu zmiany oraz ocenie stopnia zwężenia dróg żółciowych.
Najskuteczniejszą metodą leczenia raka Vatera jest tzw. operacja Whipple'a, czyli usunięcie części trzustki i żołądka, dwunastnicy, pęcherzyka żółciowego i okolicznych węzłów chłonnych. Jeśli choroba zostanie wykryta we wczesnym stadium i zmiana jest łagodna, można wyciąć samą brodawkę - niestety, ryzyko nawrotu choroby jest duże. Operacja wycięcia samej brodawki to ampulektomia.
Przeprowadza się także operacje drogą endoskopową. Jeżeli chory ma już dużo przerzutów i nacieków albo z jakichś względów nie można przeprowadzić operacji Whipple'a, stosuje się leczenie paliatywne, polegające na nacięciu brodawki Vatera metodą endoskopową i drenażu dróg żółciowych.
Ryzyko wznowy raka jest duże. Większość chorych umiera właśnie z powodu nawrotu nowotworu. U 3/4 chorych, którzy mają złe rokowania od początku choroby, leczenie nie przynosi efektów. W zdecydowanej większości przypadków całkowite wyleczenie nie jest możliwe.
Ból brzucha: czasem błaha dolegliwość, czasem objaw choroby. Pokaż, gdzie boli, podpowiemy dlaczego