Dołącz do serwisu Zdrowie na Facebooku!
Na zapalenie krtani może zachorować każdy. Obserwuje się jednak zwiększoną zachorowalność pacjentów z tak zwanych grup ryzyka, stąd, jeśli do nich należysz, powinieneś na siebie szczególnie uważać. Nie lekceważ przedłużających się objawów, w przypadku nawrotów lub wyjątkowo uciążliwej infekcji, pomyśl o konsultacji laryngologicznej, bądź foniatrycznej, jeśli laryngolog oceni, że warto skonsultować się i ze specjalistą od nieprawidłowości mowy ( więcej o foniatrze ).
Wśród czynników predysponujących do występowania nawracających zapaleń krtani lub rozwoju formy przewlekłej choroby wymienić można:
- współistnienie alergii,
- chorobę refluksową,
- zaburzenia hormonalne,
- nawracające lub przewlekłe zapalenia w obrębie dróg oddechowych (np. przewlekłe zapalenie zatok, gardła, nieżyt nosa),
- palenie tytoniu,
- nadmierne spożywanie alkoholu,
- praca w pomieszczeniach suchych (np. źle funkcjonująca klimatyzacja), pełnych oparów chemicznych i pyłów,
- zawodowe nadużywanie głosu (np. nauczyciele, dziennikarze, recepcjoniści).
Nie wystarczy powiedzieć: "aaaaaaa"
Jeśli rzeczywiście masz zapalenie krtani, istotne jest stwierdzenie, jaki to rodzaj. Czasem lekarz może się tego domyślić już na podstawie objawów. Zarazem wywiad lekarski jest bardzo istotny, jednak w przypadku chorób krtani, także infekcyjnych, bardzo często potrzebna jest pogłębiona diagnostyka.
Podstawową metodą stosowaną w diagnostyce chorób krtani jest laryngoskopia:
- pośrednia, klasyczna z użyciem lusterka krtaniowego (laryngologicznego) - pozwala obejrzeć narząd (patyczek i szerokie otwarcie ust nie wystarczy), jednak często nie umożliwi ostatecznej, precyzyjnej oceny charakteru zmian,
- bezpośrednia, endoskopowa, przy użyciu sztywnego lub giętkiego fiberoskopu (aparatu pomocnego do oglądania miejsc trudno dostępnych - krtań do nich należy). Badanie endoskopowe krtani (znane pod nazwą direktoskopia), przeprowadzone w znieczuleniu ogólnym, może być zarówno diagnostyczne, jak i terapeutyczne. Czasem stosuje się również bronchoskopię, jeśli lekarz chce ocenić większą powierzchnię układu oddechowego. Pozwala ona choćby na usunięcie z oskrzela ciała obcego, niewielkiej zmiany nowotworowej (pobrany materiał można poddać szczegółowej analizie), itd.
Czasem zalecane jest również usg krtani. Metoda nie jest co prawda używana w diagnostyce zapaleń krtani, ale może być pomocna przy podejrzeniu chorób współistniejących, jak np. porażenie fałdów głosowych.
Ostre nieżytowe zapalenie krtani
Typowe, najczęściej występujące zapalenie krtani u dorosłych, czyli ostre nieżytowe zapalenie krtani, jest chorobą wirusową. Może powstać samoistnie lub jako zakażenie zstępujące (źródłem jest wtedy infekcja gardła, zatok przynosowych), rzadziej wstępujące (jako następstwo zapalenia oskrzeli). Zdarzają się nadkażenia bakteryjne.
W początkowej fazie choroby występują objawy charakterystyczne dla przeziębienia: wodnisty katar, ból gardła, złe samopoczucie, stany podgorączkowe. Później stan ogólny pogarsza się, dołącza się drapanie, uczucie suchości w krtani, kaszel, chrypka aż do bolesnego bezgłosu.
Ostre zapalenie krtani trwa zazwyczaj dwa tygodnie. Rozpoznanie stawia się na podstawie objawów i badania chorego. W leczeniu stosuje się odpoczynek w domu, leki przeciwgorączkowe, przeciwobrzękowe, przeciwkaszlowe, mukolityczne (rozrzedzające i zmniejszające lepkość śluzu w drogach oddechowych). Ważne jest ograniczenie wysiłku głosowego, unikanie czynników drażniących, przebywanie w pomieszczeniach wilgotnych i z odpowiednią temperaturą (ok. 20oC). Można stosować inhalacje nad parą wodną z dodatkiem rumianku, szałwi, olejków miętowego lub eukaliptusowego (jeśli jesteś alergikiem - zachowaj ostrożność i upewnij się, że leki roślinne nie pogorszą twojego stanu).
W przypadku nadkażenia bakteryjnego wskazana jest antybiotykoterapia. Do powikłań, pod postacią zapalenia płuc, zakażenia uogólnionego, uszkodzenia mięśnia głosowego, częściej dochodzi u osób starszych.
Uwaga! Objawy ostrego zapalenia krtani, które nie ustępują w ciągu trzech tygodni, mimo prawidłowego leczenia, powinny budzić niepokój i być wskazaniem do poszerzenia diagnostyki. Jeżeli u dorosłego w trakcie zapalenia krtani występuje świst krtaniowy lub duszność, może to oznaczać, że już wcześniej istniało u tej osoby zwężenie dróg oddechowych, np. porażenie fałdów głosowych, zwężenie wrodzone lub pourazowe i inne.
Ostre zapalenie nagłośni, ropień krtani, ropowica krtani
Wśród rzadziej występujących ostrych zapaleń krtani wymienia się zapalenie nagłośni (więcej na ten temat w artykule: "Zapalenie krtani - interwencja lekarza konieczna" ), ropień krtani i ropowicę krtani. Wówczas etiologia schorzenia jest bakteryjna, pacjenci wymagają hospitalizacji i w niektórych przypadkach postępowania chirurgicznego.
Przewlekłe zapalenia krtani
Przewlekłe zapalenie krtani jest spowodowane czynnikami drażniącymi, działającymi na błonę śluzową krtani. Szczególnie narażone na tego typu chorobę są osoby nadużywające głosu (nauczyciele, śpiewacy). Do objawów zaliczamy uczucie suchość, drapanie, chrypkę, zaburzenia głosu, pochrząkiwanie i zaleganie gęstej wydzieliny. W leczeniu najważniejsze jest unikanie czynników drażniących, oddychanie wilgotnym powietrzem. Stosuje się leki mukolityczne, inhalacje solankowe, nebulizacje z soli fizjologicznej, jonoforezę jodową. Dobre efekty daje leczenie uzdrowiskowe.
Prawidłowe rozpoznanie i leczenie przewlekłego zapalenia krtani jest bardzo ważne, ponieważ w niektórych przypadkach może dojść do powstania zmian nowotworowych.
Magdalena Frąckiewicz jest absolwentką Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Pracuje w Klinice Otolaryngologii Dziecięcej. Współpracuje z Poradnią Otolaryngolodzy24.pl , udziela odpowiedzi w naszym serwisie Porady Lekarskie
Czytaj także:
