Łuszczycowe zapalenie stawów - objawy, diagnoza, leczenie

Łuszczycowe zapalenie stawów to przewlekła choroba stawów. Najczęściej towarzyszy łuszczycy i w pierwszym etapie rozwoju nie daje żadnych objawów. Źle przeprowadzone leczenie lub jego brak prowadzi do niepełnosprawności ruchowej.

Łuszczycowe zapalenie stawów bardzo często bywa mylone z innymi chorobami zwyrodnieniowymi, chociaż pozornie o diagnozę nie jest trudno, skoro choroba towarzyszy łuszczycy. Mimo wystąpienia charakterystycznych dla niego objawów (np. brak czynnika reumatoidalnego we krwi) postawienie właściwej diagnozy nieraz zajmuje dużo czasu.

Łuszczycowe zapalenie stawów - objawy

Pierwsze zmiany chorobowe w łuszczycowym zapaleniu stawów najczęściej pojawiają się w obrębie stawów międzypaliczkowych dalszych, rąk lub stóp. Dodatkowo wokół nadżerek stawowych tworzą się narośla kostne. Zmiany te mogą, ale nie muszą, być jednostronne.

Zdarza się, że łuszczycowe zapalenie stawów atakuje kręgosłup i stawy krzyżowo-biodrowe. Choroba prowadzi do deformacji stawów, a w konsekwencji do trwałego kalectwa. Zapalenie może objąć przyczepy ścięgien, kaletki maziowe oraz inne tkanki okołostawowe. Ten rodzaj zmian najlepiej charakteryzuje tzw. palec kiełbaskowaty, czyli zapalenie wszystkich tkanek okołostawowych i stawów palca. Jest on zaczerwieniony i opuchnięty, a każdy nawet najmniejszy dotyk czy ruch wywołuje przeszywający ból. Bardzo często łuszczycowe zapalenie stawów obejmuje jeden z dużych stawów - kolanowy lub biodrowy.

Schorzenie znane jest medycynie w pięciu odsłonach:

1. Klasyczne łuszczycowe zapalenie stawów
2. Arthritis mutilans
3. Zapalenie wielostawowe o układzie symetrycznym
4. Nielicznostawowe łuszczycowe zapalenie stawów o układzie niesymetrycznym
5. Odmiana zajmująca stawy kręgosłupa

Każda z odmian schorzenia ma dodatkowe cechy charakterystyczne.

W klasycznym łuszczycowym zapaleniu stawów zmiany obejmują stawy międzypaliczkowe rąk lub stóp i prowadzą do deformacji. Problem częściej występuje u mężczyzn. Na paznokciach chorego pojawia się objaw naparstka tj. płytka paznokci pokrywa się zagłębieniami, jakby została przekuta szpilką.

Arthritis mutilans charakteryzuje się bardzo dużą deformacją stawów oraz ubytkami kości palców, diagnozowana jest jednak bardzo rzadko.

Zapalenie wielostawowe o układzie symetrycznym bardzo trudno odróżnić je od reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS). Obecny jest bowiem czynnik reumatoidalny, czyli przeciwciało skierowane przeciwko tkankom własnego organizmu, występuje wraz z łuszczycą i nie ma charakteru układowego. Zapalenie atakuje stawy międzypaliczkowe dalsze palców i powoduje ich sztywnienie, sporadycznie zmiany chorobowe przechodzą na przyczepy ścięgien, zmniejsza się gęstość kości w okolicach okołostawowych.

Nielicznostawowe łuszczycowe zapalenie stawów o układzie niesymetrycznym występuje najczęściej i zmiany chorobowe obejmują przede wszystkim stawy kończyny dolnej powodując zapalenie stawów palców stóp, rzadziej rąk. Schorzenie charakteryzuje się wysiękami (również ze stawu kolanowego), łuszczycą oraz palcem kiełbaskowatym (obrzękniętym, zaczerwienionym), prowadzi do deformacji, a w konsekwencji do kalectwa.

Odmiana zajmująca stawy kręgosłupa bywa mylona ze zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa. To niesymetryczne zmiany stawu krzyżowo-biodrowego, czasem przenoszą się na przyczepy stawowe (wywołując ich zapalenie) i stawy obwodowe, prowadząc do ich zesztywnienia.

Łuszczycowe zapalenie stawów - diagnoza

Pierwszym krokiem w diagnozowaniu pacjenta z podejrzeniem łuszczycowego zapalenia stawów konieczne jest zbadanie krwi. Testy mają potwierdzić lub wykluczyć obecność czynnika reumatoidalnego. Zdjęcie rentgenowskie doskonale obrazuje zmiany w stawach międzypaliczkowych dalszych oraz wyrośla kostne pojawiające się na nadżerkach. Część pacjentów ma podwyższone OB (odczyn Biernackiego - określa "szybkość" opadania czerwonych krwinek) i CRP (białko, element odpowiedzi immunologicznej organizmu, jego wysoki poziom może oznaczać np. choroby serca, nowotwór lub zwykłą infekcję).

Łuszczycowe zapalenie stawów leczenie

Podstawowym celem leczenia, w każdym z przypadków łuszczycowego zapalenia stawów, jest niedopuszczenie do ich deformacji i ograniczenia ruchomości. Zmniejszenie sztywności stawów udaje się osiągnąć stosując niesteroidowe leki przeciwzapalne i leki modyfikujące przebieg choroby. Nie bez znaczenia w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów jest dieta i aktywność fizyczna (nie powinna być jednak zbyt intensywna, by nie obciążać stawów). W czasie leczenia łuszczycowego zapalenia stawów chory powinien unikać stresujących sytuacji, infekcji oraz wszelkich czynności, które mogą się skończyć uszkodzeniem stawów.

Właściwa dieta jest bardzo ważna z co najmniej dwóch powodów. Utrzymanie właściwej masy ciała zapobiega nadmiernemu obciążeniu stawów. Istotne jest też dostarczanie właściwej ilości wapnia i witaminy D, aby nie doszło do osteoporozy i dodatkowego osłabienia kości.