Przyczyny występowania choroby nie są znane. Wskazuje się na czynniki genetyczne, środowiskowe i psychosomatyczne. Choroba przebiega w postaci następujących po sobie nagłych ataków i remisji.
Choroba najczęściej dotyka ludzi między 15. a 35. rokiem życia.
Zmiany zapalne zawsze obejmują końcowy odcinek jelita grubego. Następnie mogą rozszerzyć się na esicę, poprzecznicę i ostatecznie objąć całe jelito grube. Najczęstszymi objawami choroby są: obrzęk, krwawienia, przekrwienie i owrzodzenie, biegunka, krew w stolcu, bolesne parcie na stolec, ogólne osłabienie, spadek wagi ciała, brak apetytu, bóle brzucha, przyspieszone bicie serca, czasem gorączka.
Chorobę diagnozuje się na podstawie badania endoskopowego wraz z pobraniem wycinków oraz ich badaniem histopatologicznym. Dodatkowo przeprowadza się podstawowe badania laboratoryjne.
Wrzodziejącego zapalenia jelita grubego nie da się całkowicie wyleczyć. Można jedynie opanować stan zapalny i złagodzić objawy. Stosuje się, w zależności od stadium choroby, leczenie farmakologiczne lub operacyjne. W terapii farmakologicznej stosuje się leki przeciwzapalne i immunosupresyjne.
W przypadku, gdy leczenie farmakologiczne nie daje rezultatów konieczne jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego - kolektomii, czyli całkowitego usunięcia jelita grubego. Po wykonanie tego zabiegu wytwarza się stomię (sztuczne wyprowadzenie jelita cienkiego lub grubego poza jamę brzuszną, na powierzchnię skóry brzucha, gdzie przytwierdzane są specjalne worki na kał).
W leczeniu choroby koniczna jest dieta z ograniczeniem ilości błonnika pokarmowego.