Co to są polifenole? Są to organiczne związki chemiczne z grupy fenoli, zawierające przynajmniej dwie grupy hydroksylowe. Naturalnie występują w roślinach. Choć można je uzyskać w sposób syntetyczny, to naturalne polifenole roślinne mają większą biodostępność i lepsze działanie na ludzki organizm. Znane są przede wszystkim z silnego działania antyoksydacyjnego. Wyróżniamy wśród nich flawonoidy, kwasy fenolowe i związki fenolowe. Polifenole odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu roślin, odpowiadają za pobudzanie i hamowanie hormonów wzrostu, chronią rośliny przed promieniowaniem UV, odstraszają roślinożerców i owady, spełniają funkcję ochronną przed grzybami i wirusami, zapobiegają infekcjom drobnoustrojowym, są również odpowiedzialne za zabarwienie roślin.
Jakie działanie mają polifenole? Właściwości tych związków chemicznych są istotne nie tylko dla roślin, ale także dla spożywających je ludzi. Polifenole słyną przede wszystkim z działania przeciwutleniającego i niszczącego wolne rodniki, są antyoksydantami. Mają jednak szerszy wpływ na ludzkie zdrowie, zapobiegają infekcjom, działają przeciwalergicznie, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Polifenole wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, ściągające i hamujące krwawienie. Korzystnie wpływają na funkcje naczyniowo-mózgowe oraz poznawcze. Wykazują działanie żółciopędne, przeciwwrzodowe i wspomagające pracę wątroby. Odznaczają się właściwościami spazmolitycznymi (rozkurczowymi), sedatywnymi (uspokajającymi), przeciwbólowymi i diuretycznymi (moczopędnymi). Działają przeciwcukrzycowo i przeciwmiażdżycowo, wpływają na poprawę parametrów lipidowych: wzrost poziomu dobrego cholesterolu HDL oraz obniżenie LDL-cholesterolu. Badania wykazały także działanie prebiotyczne polifenoli.
Gdzie występują polifenole? Gdzie najwięcej ich znajdziemy? Polifenole obecne są w większości roślin jadalnych, przede wszystkim w owocach i warzywach, przy czym największe ich stężenie występuje w skórkach owoców. Znaleźć je można jednak także w nasionach zbóż i rodzin strączkowych, w orzechach i niektórych napojach. Filiżanka herbaty zawiera 100 mg polifenoli, zaś owoce (jabłka, gruszki, winogrona, jagody czy wiśnie) od 200 do 300 mg polifenoli na 100 gramów masy.
Produkty bogate w polifenole to:
Czy polifenole są zdrowe? Oczywiście, z uwagi na swoje liczne właściwości prozdrowotne mają one pozytywne znaczenie dla zdrowia i urody. Stanowią istotny element diety, z racji tego, że zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego oraz powstawania nowotworów. Polifenole odgrywają ważną rolę w procesach oczyszczenia i regeneracji organizmu, dzięki działaniu przeciwutleniającemu i niszczącemu wolne rodniki. Wykazując działanie antyoksydacyjne wywierają dobroczynny wpływ na układ sercowo-naczyniowy oraz immunologiczny. Odgrywają znaczącą rolę w uszczelnieniu naczyń krwionośnych i ochronie mięśnia sercowego. Mogą obniżać ciśnienie, wykazują działanie przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne i przeciwmiażdżycowe. Polifenole mogą być stosowane w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, a także wspomagająco w leczeniu przerostu gruczołu krokowego, trądziku młodzieńczego, a nawet wypadania włosów. W przypadku występowania chorób wprowadzenie diety bogatej w produkty zawierające polifenole należy skonsultować z lekarzem.
Nadmiar polifenoli może mieć niestety negatywny wpływ na organizm. Przedawkowanie polifenoli, zwłaszcza w postaci suplementów, może skutkować problemami z pracą tarczycy oraz z nerkami. Uważać powinny osoby z ryzykiem wystąpienia anemii, a także małe dzieci, bowiem nadmiar tanin może przyczynić się do znacznego obniżenia poziomu żelaza we krwi. Warto też wiedzieć, że duża zawartość polifenoli w codziennej diecie może skutkować dezaktywacją enzymów trawiennych, owrzodzeniem ust czy biegunką. Niektóre polifenole, jak na przykład te zawarte w grapefruicie, mogą wchodzić w interakcję z wieloma lekami, obniżając lub wzmagając ich działanie.
Zobacz też: Nakarm swój mózg! Osiem produktów, które w tym pomogą