Dbaj o siebie kolorowo! Barwniki owoców i warzyw mają spore znaczenie dla zdrowia

Po kolorze warzyw i owoców można wstępnie ocenić, jak wpłyną na nasze zdrowie? Tak! Barwniki to cenni informatorzy i wyróżniki. Generalnie cała "zielenina" (niekoniecznie zielona) ma znakomity wpływ na nasz organizm i tęczowy talerz jest najzdrowszy. Warto jednak wiedzieć, o czym świadczy dana barwa i na jakie profity można liczyć po zjedzeniu konkretnych produktów roślinnych.

Zapewne słyszałaś lub słyszałeś, że na podstawie koloru można poznać wiele zalet owoców i warzyw. Zawarte w nich barwniki mają nie tylko cieszyć oczy. Spełniają określone funkcje w naszym organizmie. A tak konkretnie? Przypominamy.

Więcej tematów dotyczących zdrowego stylu życia na Gazeta.pl

Lekarze i dietetycy podzielili warzywa i owoce na pięć podstawowych grup kolorystycznych. Każda charakteryzuje się szczególnymi właściwościami dla zdrowia. Pamiętaj, że paleta barw jest znacznie szersza, a kwalifikacja niektórych roślin dość umowna - od odcienia większe znaczenie ma wpływ na zdrowie. Wybitny znawca kolorów na pewno podważyłby zaliczenie buraka do warzyw czerwonych, a kalarepy do białych. Nie do końca jednak chodzi o barwę, a raczej o barwniki i wynikające z tego właściwości. Uwaga: wszelkie barwniki i ich źródła nie leczą, a jedynie czasem wspomagają leczenie i mają uznaną rolę w profilaktyce zdrowotnej.

Zielone owoce i warzywa: moc oczyszczenia

Przykłady z tej grupy:

• szpinak,
• sałata,
• brukselka,
• brokuły,
• kiwi,
• szparagi,
• natka pietruszki,
• rzeżucha.

Nie lubisz szpinaku? Nie zmuszaj się do jedzenia warzyw czy owoców, od których cię odrzuca. Przymus zdrowiu nie służy. Zielenina powinna gościć na stole każdego, komu zależy na dobrym samopoczuciu, ale jest z czego wybierać. Możesz też kierować się smakiem.

W przypadku zielonych warzyw i owoców dominującym barwnikiem jest chlorofil. Wspiera on pracę wątroby i pomaga pozbyć się toksyn z organizmu, reguluje pracę jelit, a nawet pomaga łagodzić objawy astmy. Zielone rośliny łączy jednak zdecydowanie więcej prozdrowotnych składników niż wspomniany barwnik.

Zawierają witaminy z grupy B, które mają znakomity wpływ na nasz układ nerwowy. Obfitują w kwas foliowy (inaczej witamina B9), niezbędny w diecie przyszłych mam i kobiet w ciąży (zwłaszcza na początku), gdyż zapewnia prawidłowy rozwój cewy nerwowej u płodu. Uwaga, nie powinny o nim też zapominać kobiety, które aktualnie nie planują powiększenia rodziny. Anemia to często "kobieca choroba", a kwas foliowy jej zapobiega.

Warzywa zielone to doskonałe źródła witamin A, C i E, czyli wspierają oczy, odporność, zapobiegają chorobom nowotworowym, poprawiają wygląd cery i opóźniają procesy starzenia.

Bywa, że w przypadku konkretnych problemów ze zdrowiem, lekarz zaleca jedzenie "zielonych warzyw liściastych". Na pewno warto go posłuchać. Osoby w dobrej formie, bez wyraźnych przeciwwskazań, mogą je spożywać dosłownie bez ograniczeń. Nie utyją, nie zachorują, nie przedawkują.

Żółte warzywa i owoce: dla oczu, dla skóry

Karotenoidy, których zawartość decyduje o przynależności do grupy żółtej warzyw i owoców, to barwniki cenne dla zdrowia, w odcieniach od żółtego po czerwony. Są naturalnymi przeciwutleniaczami, zwalczającymi wolne rodniki, więc stanowią wsparcie dla wszystkich prowadzących niezbyt zdrowy styl życia (więcej na ten temat).

Obfituje w nie sporo warzyw i owoców, w tym:

• marchewka,
• dynia,
• cytrusy.

Wymienionych przedstawicieli grupy łączy obfitość popularnego karotenoidu: beta-karotenu, który opóźnia proces starzenia. Warzywa i owoce dostały ten barwnik od natury głównie po to, by nie uszkodziło ich nadmierne nasłonecznienie. Tak samo i ciebie beta-karoten uchroni przed szkodliwymi promieniami. Dzięki pozytywnemu wpływowi na wygląd włosów, skóry i paznokci, beta-karoten coraz częściej przyjmowany jest formie suplementów. Najlepiej jednak działa wtedy, gdy przyjmujemy go w formie naturalnej, wraz z pożywieniem, w ramach racjonalnej diety.

Karotenoidy tworzą witaminę A, zatem ta grupa warzyw i owoców jest szczególnie przyjazna naszym oczom, opóźniając choćby procesy zwyrodnieniowe plamki żółtej (część siatkówki, która ma wpływ na ostrość widzenia, jego pole, a nawet rozróżnianie barw). Szczególne zasługi w tej dziedzinie ma marchew, ceniona jako zagorzały wróg infekcji wirusowych, w tym przewlekłych.

Stawiając na wszystkie odcienie żółtego wśród warzyw i owoców, masz szansę:

• ochronić się przed problemami z układem krążenia (regulują ciśnienie krwi i poziom cholesterolu),
• zadbać o stawy,
• budować mocniejsze kości (jeśli w diecie nie zabraknie również dobrych źródeł magnezu oraz wapnia).

Po żółte i pomarańczowe warzywa i owoce sięgaj systematycznie. Organizm nie jest w stanie sam wyprodukować beta-karotenu i liczy na ciebie.

Czerwone owoce i warzywa: dla serca

Do grupy czerwonej zaliczamy przede wszystkim:

• pomidory,
• czereśnie,
• wiśnie,
• rzodkiewkę,
• truskawki,
• paprykę czerwoną,
• buraki,
• owoc granatu.

Im intensywniejszy kolor owoców i warzyw z tej grupy, tym lepiej.

Jej przedstawicieli cenimy przede wszystkim ze względu na zawartość likopenu, antyutlenicza o zbawiennym wpływie na serce, skutecznie obniżającego poziom cholesterolu, działającego przeciwnowotworowo i odmładzająco. Szczególnie dużo jest go w pomidorach i przetworach pomidorowych, zwłaszcza tych podawanych na ciepło.

Czerwone warzywa i owoce zawierają też barwniki antocyjany, wzmacniające naczynia krwionośne. Więcej ich jednak w w roślinach z grupy niebieskiej.

Kolejnym bogactwem warzyw i owoców czerwonych jest potas, znany przyjaciel serca: przede wszystkim reguluje rytm jego pracy i ciśnienie krwi.

Niebieskie owoce i warzywa: dla układu moczowego

Do grupy należą:

• śliwki,
• borówki,
• czarna porzeczka,
• jeżyny,
• żurawina,
• ciemne winogrona,
• bakłażan,
• aronia.

W tej grupie najmocniej widać, że kolor owocu czy warzywa nie jest najważniejszy, bo te "niebieskie" w rzeczywistości okazują się często fioletowe, czarne, granatowe, a nawet czerwone. O przynależności do grupy decyduje przede wszystkim zawartość antocyjanozydów (antocyjanów). To niezwykłe przeciwutleniacze, docenione przez medycynę klasyczną, w oparciu o wiarygodne badania naukowe, a nie tylko obserwacje.

Antocyjanina wyraźnie opóźnia procesy starzenia, działa przeciwnowotworowo, chroni przed infekcjami, a także wspomaga walkę z zapaleniami układu pokarmowego i moczowego. W przypadku przewlekłych chorób pęcherza za najlepszy lek naturalny uchodzi żurawina.

Grupa niebieska ma też zalety zbliżone do czerwonej, korzystnie wpływając na układ krążenia. Antocyjany uszczelniają naczynia krwionośne, nadają elastyczność naczyniom włosowatym, działają przeciwmiażdżycowo (poprawiając proporcje frakcji cholesterolu) i sprzyjają obniżeniu ciśnienia krwi.

Białe owoce i warzywa: przeciw infekcjom

Do grupy białej zaliczamy choćby:

• czosnek,
• cebulę,
• pora,
• kalafiora
• cykorię.

Najbardziej cenieni przedstawiciele tej grupy obfitują w flawonoidy (przeciwutleniacze) i allicyny o działaniu przeciwbakteryjnym. Niekwestionowanym królem w tej kategorii jest czosnek, słusznie nazywany "naturalnym antybiotykiem". Wspomaga leczenie infekcji bakteryjnych, ale również infekcji wirusowych, bo zawiera jeszcze cenny ajoen (więcej na ten temat).

Słusznie robiły nasze babcie, proponując soki z całej grupy jako lekarstwo na przeziębienie. Na pewno łagodzą dolegliwości związane z infekcjami wirusowymi, ale i bakteryjnymi, a nawet z astmą.

Flawonoidy działają rozkurczowo, moczopędnie i przeciwzapalnie. Białe rośliny obfitują też w siarkę, pomocną przy osiąganiu pozytywnych proporcji między cholesterolem LDL i HDL. Jest dobra dla skóry i włosów, ale uwaga: nie leczy problemów dermatologicznych. Od tego jest lekarz.