Szczaw to roślina bogata w garbniki, które oddziałują na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Z tego powodu w formie naparów lub soku ze świeżych liści jest wykorzystywany w celu łagodzenia i hamowania biegunki. Zmiażdżone liście można przykładać do skóry w celu zmniejszania obrzęków oraz stłuczeń. Poza tym szczaw jest doskonałym źródłem takich składników jak:
Zwolennicy naturalnych metod leczenia wykorzystują szczaw do leczenia takich chorób, jak zapalenie gardła, grypa, gruźlica, a także astma. Dawniej roślina była stosowana w terapii szkorbutu, czerwonki oraz anemii. W medycynie ludowej szczaw wykorzystywano także do leczenia zastojów żółci. Sok ze szczawiu można wkraplać do ucha w przypadku zapalenia ucha, natomiast napar z liści wspomaga gojenie ran i łagodzi wysypkę. Poza tym napar ze szczawiu wspomaga trawienie, działa moczopędnie i oczyszczająco, a także wspiera leczenie hemoroidów i żylaków.
W szczawiu wyizolowano substancje o właściwościach przeciwgrzybiczych, przeciwzapalnych, oraz antybakteryjnych. Stąd szczaw często jest składnikiem syropów na kaszel. Okłady z liści szczawiu mogą być pomocne na oparzenia, ukąszenia, opuchlizny.
W szczawiu obecna jest duża ilość kwasu szczawiowego, który może być szkodliwy dla zdrowia. Jeśli występuje w dużych stężeniach tworzy z wapniem szczawian wapnia, który jest trudno rozpuszczalny i prowadzi do powstawania kamieni nerkowych. Z tego powodu nie powinny go jeść osoby cierpiące na niedobory wapnia. Poza tym zaleca się unikanie potraw ze szczawiem osobom chorującym na osteoporozę, reumatyzm, a także choroby nerek.
Nawet osoby zdrowe nie powinny jeść szczawiu w zbyt dużych ilościach ani zbyt często. Poza tym dobrze jest go łączyć z produktami nabiałowymi lub jakiem, ponieważ zmniejszają szkodliwe działanie kwasu szczawiowego.
Ze szczawiu można przygotować wiele smacznych potraw, takich jak na przykład zupa szczawiowa. Zupę taką można podawać na ciepło, ale również na zimno jako chłodnik. Szczaw można wykorzystać również do przygotowania sosu, który będzie doskonałym dodatkiem do sałatek czy dań rybnych. Żeby przygotować sos, liście szczawiu należy oczyścić i posiekać. Następnie należy zmiksować na gładką masę twaróg, gęstą śmietanę, skórkę z cytryny, sok z cytryny, miód, sól i pieprz, a następnie dodać do masy posiekane liście. Drobno pokrojone liście można wykorzystać również do przyprawienia masła, posypywania ryb, mięs czy grzanek.
Poza tym, w sezonie warto nazbierać więcej szczawiu i przygotować z niego przecier, z którego w późniejszym czasie łatwo przyrządzić zupę lub sos. Żeby przygotować przecier, szczaw należy najpierw oczyścić i wybrać tylko zielone, jędrne liście. Następnie liście należy przepłukać, osuszyć i usunąć z nich ogonki. Oczyszczone liście podgrzewa się w garnku na małym ogniu przez około 20 minut. Ugotowane liście można zblendować i przełożyć gotowy przecier do czystych słoików. Słoiki należy pasteryzować przez 20 minut. Taki przecier można przechowywać w ciemnym, chłodnym miejscu przez kilka miesięcy. W zimie przecier wystarczy dodać do bulionu, doprawić śmietaną i smaczna, zdrowa zupa gotowa.
Co ciekawe, szczaw można wykorzystywać nie tylko do celów kulinarnych. Liście tej rośliny nadają się na przykład do czyszczenia srebra. Świetnie nadadzą się także do wywabiania plam z pleśni, rdzy oraz atramentu.
Szczaw jest rośliną, która występuje w Europie, Azji, Australii oraz Północnej Afryce. Za sprawą europejskich osadników rozprzestrzeniła się również w Afryce i Ameryce Południowej. W Polsce szczaw występuje pospolicie na większości obszarów, można go znaleźć między innymi na polach i łąkach. Roślina lubi glebę żyzną oraz bogatą w azot. Najlepiej rośnie na stanowiskach nasłonecznionych. Szczaw jest rośliną wieloletnią, mrozoodporną, dorasta do wysokości maksymalnie metra. Jego liście mają charakterystyczny podłużny kształt i intensywnie zielony kolor. Kwiaty szczawiu są niewielkie i mają czerwonawy kolor, ułożone są w wąskich wiechach. Roślina kwitnie zazwyczaj od maja do czerwca, a jej nasiona są roznoszone przez wiatr. Szczaw rośnie dziko, ale można go również hodować w ogródkach. Uprawiany szczaw ma delikatniejszy smak, natomiast szczaw dziko rosnący jest bardziej kwaśny.