Sok z brzozy: kiedy zbieramy?
Sok z brzozy należy zbierać wczesną wiosną, zanim drzewo puści liście, a temperatura na zewnątrz rośnie i utrzymuje się przez kilka dni. W różnych regionach Polski jest to przełom marca i kwietnia. W tym czasie sok w pniu brzozy intensywnie płynie do momentu aż drzewo pokryje się liśćmi. Później ten proces wyhamowuje. Na początku sezonu sok jest czysty i klarowny, natomiast w końcówce zazwyczaj lekko mętnieje. Aby uzyskać sok, w drzewo należy wbić delikatnie rynienkę lub rurkę, a następnie podstawić pod nią naczynie. W ciągu doby z brzozy może wypłynąć ok. 1,5 litra soku. Po pobraniu soku otwór w pniu drzewa trzeba zatkać.
Warto wiedzieć, że nie z każdej brzozy można pobierać sok, ponieważ niektóre gatunki są pod ochroną. Sok można pobierać z brzozy brodawkowatej z białą, łuszczącą się korą oraz z brzozy omszonej. Obwód pnia drzewa, na wysokości około 1,3 m od ziemi, nie powinien być mniejszy niż 20 cm. Drzewo powinno być też zdrowe i mieć co najmniej 10 lat. Ważne by rosło w czystym rejonie, z dala np. od zakładów przemysłowych, szosy. Sok z brzozy, która rośnie z w zanieczyszczonym środowisku może być źródłem niebezpiecznych dla organizmu metali ciężkich, zwłaszcza ołowiu.
Sok z brzozy - jak przechowywać? Świeży sok bardzo szybko się psuje (w około 2-4 dni). Sok z brzozy należy przechowywać w lodówce, najlepiej w szklanej butelce. Można go również mrozić, a później dodawać do wody i napojów. Aby przedłużyć datę spożycia można dodać alkohol. Potrzebny jest 70 proc. spirytus, który należy połączyć z sokiem z brzozy w proporcji 1:1. Miksturę można pić 3-4 razy dziennie po 40 kropli na szklankę wody.
Sok z brzozy można też kupić w sklepach ze zdrową żywnością i aptekach. Ale uwaga! Wiele dostępnych na rynku soków brzozowych jest sprzedawanych w wersjach smakowych. Takie produkty mogą zawierać dodatkowe sztuczne substancje.
Sok z brzozy: właściwości lecznicze
Przypisuje się mu mnóstwo leczniczych właściwości, choć nie ma rzetelnych, kompleksowych badań naukowych na temat soku brzozowego. Nie ma żadnych naukowych dowodów, że sok z brzozy leczy raka, reumatyzm, choroby układu pokarmowego, albo, że zbija gorączkę. Nie oznacza to jednak, że nie ma cennych dla zdrowia minerałów i witam. Są to min:
- potas
- żelazo,
- magnez
- miedź
- fosfor
- wapń
- witaminy z grupy B
- aminokwasy
- sole mineralne
- garbniki
Picie soku z brzozy może wspomóc organizm w rozmaitych dolegliwościach i ich zapobieganiu. Kluczowe w tym zdaniu jest słowo wspomaga. Sok z brzozy działa moczopędnie, więc może zapobiegać tworzenia się złogów i kamieni moczowych. Łagodzi dolegliwości ze strony układu pokarmowego, szczególnie związane z wrzodami żołądka, wspiera wątrobę. Dzięki zawartości mi.n. żelaza, witamin i aminokwasów sok z brzozy jest zalecany osobom zmagającym się z niedokrwistością.
Sok z brzozy poprawia kondycję włosów i skóry. Stosowany jako płukanka do włosów przywraca im blask, chroni przed wypadaniem. Przyspiesza gojenie ran, rozjaśnia skórę. Natomiast ziołowe kąpiele z brzozy są polecane w przypadku nadmiernej potliwości stóp.
Sok z brzozy - przeciwwskazania
Jak z wieloma nawet naturalnym preparatami trzeba zachować ostrożność. Sok brzozowy nie jest wskazany dla osób, które:
- są uczulone na pyłek brzozy,
- cechuje je nadwrażliwość wywołująca wysypki, swędzenie,
- mają niewydolność układu moczowego, niedrożność dróg moczowych,
- mają obrzęki powiązane ze schorzeniami serca i nerek.
Sok z brzozy: europejska specjalność
Sok z brzozy to przysmak przede wszystkim Europy Środkowo-Wschodniej. Jest dobrze znany w Polsce, na Białorusi, w Bułgarii, Czechach, Estonii, na Węgrzech, Łotwie, w Rumunii, Rosji i na Ukrainie. Cieszył się w Polsce szczególnym wzięciem w XIX wieku. Jego inna nazwa to oskoła. W połowie XX wieku picie oskoły przestało być popularne; zbierano ją głównie na Mazowszu i Podlasiu. Na kurpiowszczyźnie sok brzozowy był wygotowywany tak, aby pozostała część syropu służyła za słodzik. W rejonie kozienickim oskołę przyrządzano z mąką ryżową i mlekiem
