Anyż to roślina występująca w dwóch postaciach – jako anyże (biedrzeniec anyż) oraz anyż gwiazdkowy, czyli badian właściwy z rodziny cytryńcowatych. Anyż gwiazdkowy jest drzewem, którego żywotność dochodzi do 100 lat. Jego owoce to niezwykle atrakcyjne w wyglądzie gwiazdki, wypełnione owalnymi nasionkami. Obydwie rośliny zawdzięczają swoje właściwości aromatycznemu olejkowi pod nazwą anetol. Podobne zapachy znajdziemy w koprze włoskim, kamforze oraz w lukrecji.
Biedrzeniec anyż pochodzi z terenów Północnej Afryki, rejonu Morza Śródziemnego oraz Zachodniej Azji. Do największych producentów tej przyprawy zaliczyć można Hiszpanię, Turcję, Indie, Meksyk Bułgarię i Argentynę. Najlepszej jakości anyż pochodzi z Hiszpanii.
Roślina anyżek wyrasta na 50 cm wysokości. Jej łodyga jest pusta w środku, o okrągłym przekroju. Rozgałęzia się na 2/3 wysokości. Liście mają długie ogonki, są lekko zaokrąglone i ząbkowane. Kwiaty anyżu są białe o owłosionych płatkach zebranych w płaski i opadające baldachy. Ilość kwiatów w baldachach sięga od 4 do 9. Roślina kwitnie w czerwcu i lipcu, jest miododajna i odwiedzana przez liczne owady. Owoc po dojrzeniu rozpada się na jednonasienne, niepękające rozłupki, które przypominają nasionka kminku.
Właściwości anyżu są powszechnie znane. Roślina stosowana jest w kuchni jako przyprawa, a w kosmetyce jako jeden ze składników szamponów i odżywek do włosów, kremów i innych specyfików. W medycynie używa się go jako dodatek wzmacniający preparaty stosowane na dolegliwości brzuszne, w infekcjach dróg oddechowych, pobudzające laktację oraz moczopędne i przeciwbakteryjne. Anyż bywa stosowany także jako środek odstraszający owady.
Do czego anyż jest wykorzystywany? Roślina stosowana jest jako przyprawa, ale nie należy przesadzać z jej ilością. Jej charakterystyczny zapach i smak dominuje nad innymi przyprawami. Znakomicie sprawdza się w bożonarodzeniowych potrawach, piernikach oraz jako dodatek do grzanego wina. Świetnie komponuje się z owocami cytrusowymi, bananami, ananasem, czarnymi porzeczkami, truskawkami oraz winogronami. Intensyfikuje smak potraw rybnych, mięsnych oraz nadaje oryginalną nutę owocom morza. Dodany do pomidorów, czekolady, migdałów czy orzechów wzbogaca ich smak o orientalną nutę. Można go stosować także w towarzystwie serów twardych.
Właściwości anyżu wykorzystywane są w kosmetyce. Olejek anyżowy to jeden ze składników kremów i balsamów zapobiegających starzeniu się skóry. Można go znaleźć również w tonikach i serum. Jest stosowany jako środek przeciwbakteryjny oraz oczyszczający skórę trądzikową, podrażnioną i atopową. Aromat anyżu dodawany jest także do chemii gospodarczej – jako składnik zapachowy mydeł i innych środków czystości.
Przeciwbakteryjne właściwości anyżu sprawdzają się także w szamponach i odżywkach do włosów. Anyż na włosy w postaci kosmetyków pielęgnuje, nadaje im świeżości, miękkości i pięknego wyglądu.
Anyż zastosowanie znajduje także w medycynie. Wywar z anyżu gwiazdkowego działa łagodząco na ból gardła, wykrztuśnie, rozkurczowo, spazmolitycznie i wiatropędnie. Stosuje się go w chorobach jelit, żołądka, obecności pasożytów, zakażeń skóry, kolkach u małych dzieci i w wielu innych dolegliwościach. Roślina jako medykament występuje pod postacią herbaty, kropli lub w naturalnej postaci nasion.
Olejek anyżowy ma właściwości lecznicze, ale nadmierna ilość może podrażnić przewód pokarmowy, wywołać drgawki, wprowadzić w stan odurzenia, co można przypłacić zdrowiem. W czasie terapii olejkiem anyżowym nie należy eksponować ciała na słońcu, gdyż można nabawić się przebarwień skóry i reakcji alergicznej. Stosując anyż jako lekarstwo, należy zasięgnąć opinii lekarza, czy ten specyfik będzie dla nas odpowiedni.
Anyż może mieć właściwości uczulające. Dotyczy to zarówno biedrzeńca anyżu, jak i badiana właściwego. Przeciwwskazania do stosowania anyżu to ciąża i karmienie piersią oraz uczulenie na zawarte w nim olejki.
Zobacz też: Kardamon: przyprawa o różnorodnym zastosowaniu. Poznaj jego właściwości