Na kształt brzucha wpływają nie tylko nasze naturalne różnice anatomiczne, ale też sposób odżywiania i styl życia. Za jego wygląd mogą odpowiadać błędy, które popełniamy oraz niektóre schorzenia czy zaburzenia. By pokonać problemy, choćby pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej, kluczowe bywa prawidłowe rozpoznanie. Znajdź swój typ brzucha i ustal, jak najlepiej się o niego zatroszczyć. W zależności od zaawansowania i rodzaju problemów, czasem można zrobić to samodzielnie, a kiedy indziej potrzebne jest wsparcie specjalisty.
1. Typy brzucha: brzuch węglowodanowy
Bywa też nazywany brzuchem cukrowym. Kiedyś najczęściej stosowana była nazwa "brzuch alkoholowy", ale według wielu dietetyków jest nieadekwatna i stygmatyzuje. Wcale nie trzeba za dużo pić, żeby tak wyglądać.
Brzuch cukrowy wystaje głównie z przodu. Raczej nie rozchodzi się na boki, na pupie i biodrach zazwyczaj odkłada się zdecydowanie mniej tłuszczu. Masz taki bębenek z przodu, reszta nawet mieści się w normie.
Co jest przyczyną brzucha węglowodanowego?
Ten typ brzucha może być skutkiem nadużywania alkoholu, nieprawidłowej diety, zdominowanej przez cukry proste, ale także insulinooporności (niebezpiecznego stanu przedcukrzycowego), która znacznie utrudnia prawidłowe przyswajanie węglowodanów.
Brzuch cukrowy niejednokrotnie jest zapowiedzią otyłości brzusznej. Wówczas to już nie tylko problem estetyczny, ale i zdrowotny- otyłość to choroba, a ten jej rodzaj jest szczególnie silnie skorelowany z nadciśnieniem tętniczym, zawałami i udarami oraz cukrzycą. Tłuszcz może gromadzić się w warstwie pod skórą lub w głębszych warstwach, pod mięśniami brzucha. W tym drugim przypadku mówimy o tkance tłuszczowej wisceralnej (trzewnej). Wypełnia ona przestrzeń między najważniejszymi narządami, tj. okolice jelit czy wątroby, upośledzając ich pracę.
Co robić?
Jeśli twój cukrowy brzuch jest jeszcze stosunkowo nieduży, sytuację można poprawić samą zmianą diety, przede wszystkim ograniczającą cukry proste. Nie zaszkodzi też konsultacja z lekarzem pierwszego kontaktu, skorzystanie z porady dietetyka. W przypadku otyłości brzusznej, rozpoznawanej, gdy obwód talii przekracza 88 centymetrów u kobiet i 102 cm u mężczyzn (niezależnie od masy ciała), zapewne potrzebna będzie pomoc specjalisty bariatry, a w przypadku cukrzycy również diabetologa.
2. Typy brzucha: brzuch tarczycowy
Gdy masz brzuch tarczycowy, całe twoje ciało jest raczej duże, włącznie z ramionami, rękami czy nogami, ale brzuch jest zdecydowanie największą jego częścią. Prawdopodobnie należysz do więcej niż puszystych osób.
Co jest przyczyną brzucha tarczycowego?
Taka nazwa przyjęła się u nas, chociaż w wielu źródłach, zwłaszcza zagranicznych, można spotkać się z nazwą - brzuch hormonalny. Faktycznie, być może to nazewnictwo jest bardziej właściwe, gdyż tarczyca nie jest jedynym gruczołem, który wpływa na przemianę materii. Jej hormon (tyroksyna) rzeczywiście kontroluje szybkość przetwarzania kalorii z żywności, ale proces trawienia, rozkładania, przyswajania i wreszcie odkładania substancji odżywczych na zapas, jest jednak bardzo złożony. Przemiany metaboliczne i ich niezadowalające tempo są niejednokrotnie powiązane z innymi narządami oraz problemami z zakresu endokrynologii.
Jeśli twoje problemy z nadwagą/otyłością, trudno wyjaśnić dietą i stylem życia, niewykluczone, że przyczyną jest dość częsty problem zdrowotny: niedoczynność tarczycy. Choroba spowalnia procesy metaboliczne, częściej występuje u kobiet. Niedoczynność tarczycy występuje choćby przy chorobie Hashimoto (autoimmunologicznym zapaleniu gruczołu).
Co robić?
Jeśli podejrzewasz problemy z kontrolą wagi na tle hormonalnym, warto skonsultować się z endokrynologiem, do którego w ramach ubezpieczenia kieruje lekarz POZ. Nie stawiaj samodzielnie diagnozy. Potrzebny jest nie tylko wywiad lekarski, ale także szczegółowa analiza gospodarki hormonalnej, badania laboratoryjne, czasem obrazowe. Jest co najmniej kilka chorób, które sprzyjają otyłości, a ciało może przypominać sylwetkę osoby z chorą tarczycą, choćby w przypadku akromegalii czy PCOS.
Pamiętaj, że w ponad 90 proc. przypadków za otyłość/nadwagę odpowiadają nie schorzenia, a nasze wybory i nawyki żywieniowe, jednak ta niewielka grupa osób, które mają problemy zdrowotne bez wsparcia lekarza niejednokrotnie nie ma szans na skuteczne odchudzanie. W przypadku niedoczynności tarczycy konieczne jest przyjmowanie leków na receptę.
3. Typy brzucha: brzuch wzdęty
Taki brzuch wyraźnie odstaje, jest twardy, "napompowany". Właściciele takiego brzucha mówią, że czują się czasem, jakby połknęli balonik, a wyglądają, jakby pod skórą umieścili koło do pływania lub gigantycznego obwarzanka.
Taki brzuch nie jest cały czas tak samo duży. Zwykle przybiera wraz z upływem dnia: szczególnie po posiłkach, głównie za sprawą powietrza. Na wadze różnicy raczej nie widać, bo wypełnia cię powietrze, ale to marne pocieszenie.
Co jest przyczyną wzdętego brzucha?
Nietrudno się domyślić, że wzdęty brzuch wiąże się z nadmiarem gazów. Skąd jednak się to bierze? Przyczyn jest co najmniej kilka - za duże porcje jedzenia, zbyt pospieszne spożywanie posiłków, zaparcia, nieprawidłowa flora bakteryjna....
Gdy jedzenie przemieszcza się przez jelita, bakterie rozkładając je, tworzą 6-8 litrów gazów jako produkt uboczny, który zwykle bez trudu udaje się usunąć z organizmu. Czasem jednak bakterie jelitowe nie są w stanie rozłożyć pokarmu, a ten zaczyna fermentować. W wyniku tego powstaje więcej gazów, które naciskają na ściany brzucha od wewnątrz.
Co robić?
Najczęściej problem można zauważalnie ograniczyć, rezygnując z czynności sprzyjających gromadzeniu gazów (gdy łykasz powietrze), jak choćby:
- palenie papierosów
- żucie gumy
- mówienie podczas posiłków i pospieszne jedzenie
Pomocne przy tym typie brzucha może okazać się wykluczenie lub ograniczenie trudniejszych do strawienia pokarmów, tj. sztucznych substancji słodzących, czosnku, cebuli, wiśni, śliwek, niektórych warzyw, choćby strączkowych. Często skutecznym sposobem okazuje się odstawienie produktów zawierających laktozę, tj. mleko.
Utrzymujące się problemy mogą wskazywać na poważne nieprawidłowości układu trawiennego. Wymagają więc konsultacji ze specjalistą gastroenterologiem, do którego kieruje lekarz pierwszego kontaktu
4. Typy brzucha: brzuch gruszki
Nietrudno sobie wyobrazić, jak to wygląda. Gruszka to typowa sylwetka kobieca. Tkanka tłuszczowa odkłada się raczej na biodrach, pośladkach i udach, a nie na brzuchu. Odpowiada za to naturalnie produkowany przez organizm kobiety hormon estrogen.
Przy zachwianej równowadze estrogenowo-progesteronowej (spowodowanej np. przyjmowaniem syntetycznych hormonów), dystrybucja tkanki tłuszczowej może zostać zachwiana i tłuszcz odkłada się także na brzuchu, ale w specyficzny sposób, w jego dolnych partiach.
Co jest przyczyną brzucha gruszki?
Magazynowanie tłuszczu przez organizm kobiety nic innego jak odkładanie zapasów energii na czas ewentualnej ciąży, porodu oraz karmienia piersią. Dlaczego jednak zapasy bywają za duże, a tkanki tłuszczowej wciąż przybywa? Przyczyną nadmiernego przyrostu masy ciała wśród niektórych kobiet jest nadmiar estrogenów, który może wynikać z zaburzenia równowagi hormonalnej. Po menopauzie, gdy poziom hormonów kobiecych spada, sporo kobiet wprawdzie przestaje gromadzić tłuszcz na biodrach i udach, ale zaczynają przybierać w brzuchu, zbliżając się do sylwetki jabłka i zwiększając ryzyko otyłości brzusznej.
Co robić?
Gruszka to sama natura. Gdy jednak nienaturalnie się rozrasta, po prostu o siebie zadbaj. Upewnij się, że nie przesadzasz z kaloriami. Wprowadź zdrowe produkty do diety (ryby, warzywa, kasze). Zwiększ aktywność fizyczną. Zatroszcz się o swoją kobiecość. Odwiedź ginekologa i porozmawiaj z nim o kobiecych hormonach. Pamiętaj, że wpływają na wszystkie twoje narządy, nie tylko układ rozrodczy.
5. Typy brzucha: brzuch zestresowany
To kolejny typ brzucha, który wyraźnie wystaje z przodu, Jest jednak bardziej miękki i obwisły niż brzuch cukrowy czy wzdęty. Nadmiar tłuszczu bywa już zauważalny na wysokości biustu. Fałd z tłuszczem niejednokrotnie wylewa się nad paskiem..
Co jest przyczyną brzucha zestresowanego?
To typ brzucha kojarzony głównie z hormonem stresu - kortyzolem. W sytuacjach stresowych wydzielany kortyzol sprawia, że więcej cukru zostaje uwolnione do krwi. Ten mechanizm wykształcił się na drodze ewolucji, abyśmy w sytuacji zagrożenia dostali szybki zastrzyk energii, pozwalającej walczyć albo uciec. Twoje ciało spodziewa się więc wysiłku fizycznego, podczas którego spożytkuje wytworzoną dodatkowo energię. Gdy nadmierna energia nie ma dokąd pójść, zostaje zmagazynowana w postaci tkanki tłuszczowej.
Co robić?
Przewlekły stres, depresja, inne zaburzenia nastroju - dziś już nie ma wątpliwości, że odchudzanie osób, które nie mogą poradzić sobie z emocjami, zazwyczaj nie przynosi oczekiwanych rezultatów. To dlatego współcześnie bariatrzy i dietetycy niejednokrotnie blisko współpracują z terapeutami, bo bez ich wsparcia trudno wyjść z błędnego koła (więcej na ten temat).
Poziom stresu możesz starać się obniżyć poprzez zastosowanie technik relaksacyjnych czy wyjazd na urlop. Kumulowany stres to zabójca. Jeśli podejrzewasz, że to może już być depresja, czas na konsultację z psychiatrą lub wysokiej klasy terapeutą.
