Czystek - cudowne zioło na wiele dolegliwości? Kiedy i jak warto stosować czystek

Czystek to zioło cieszące się od jakiegoś czasu sporą popularnością. Według entuzjastów czystek doskonale wzmacnia odporność, leczy boreliozę, a przy tym jest silnym antyoksydantem. Czy to prawda?

Więcej podobnych tematów na stronie głównej Gazeta.pl

Zioło to w ostatnich latach ciesz się dużą popularnością. Roślina jest zimozielonym krzewem, rosnącym głównie w Basenie Morza Śródziemnego oraz Azji Zachodniej - od Portugalii po Turcję. Do rodzaju tego należy prawdopodobnie około 30 gatunków, w tym najczęściej używane w ziołolecznictwie: kreteński zwany także szarym (Cistus creticus L.), wawrzynolistny (Cistus laurifolius L.), ladanowy (Cistus ladanifer L.) oraz siwy (Cistus incanus L.). W rzeczywistości gatunków zioła może być jednak więcej, ponieważ czystek bardzo łatwo tworzy mieszańce.

Choć obecnie jest jednym ze szczególnie „modnych" ziół, nie można go nazwać współczesnym odkryciem. Wykorzystywany był bowiem już w starożytności, jako zioło lecznicze. Czystek stosowano  na wiele różnorodnych dolegliwości - od nieżytów górnych dróg oddechowych, po problemy żołądkowe i jelitowe, niedoskonałości skórne, rany, a nawet zaburzenia nastroju (np. histerię).

Również obecnie wiele osób stara się przekonać nas, że czystek to cudowne zioło na wszelkie schorzenia, a w dodatku - że potwierdzają to liczne badania. W rzeczywistości jednak doniesienia z badań na temat tego zioła są dosyć nieliczne, a takich, które prowadzono na ludziach jest jak na lekarstwo. Dodatkowym kłopotem jest fakt, że nawet w obrębie jednego gatunku czystka poszczególne zioła mogą różnić się zawartością substancji czynnych, a więc także właściwościami leczniczymi.

Herbata, która wzmocni odporność

Zioło posiada wysoką zawartość polifenoli i flawonoidów. Te obecne w roślinach substancje chemiczne to silne antyoksydanty. Wspierają one walkę z wolnymi rodnikami, przyczyniającymi się do rozwoju wielu chorób oraz przyspieszającymi procesy starzenia się organizmu. Wspomagają ponadto pracę układu odpornościowego oraz hamują powstawanie i rozwój stanów zapalnych.

Kiedy więc zioło jest zalecane? Herbata najlepiej zadziała w okresie jesienno-zimowym, gdy nasz układ immunologiczny wystawiony jest na ciężką próbę. Z grypy raczej nie wyleczy, ale powinna pomóc wzmocnić odporność, a zatem - uchronić nas przed częstymi przeziębieniami.

By przygotować herbatę z czystka należy jedną łyżeczkę lub łyżkę suszonych liści (warto trzymać się zaleceń producenta) zalać szklanką wrzącej wody lub mleka. Taką mieszaninę zaparzamy pod przykryciem przez około 15-20 minut. Następnie przecedzamy i pijemy. Herbata może być pita 3-4 razy dziennie. Aby wzmocnić jej działanie, dodajemy do niej miód (najlepiej lipowy lub spadziowy), a także naturalny sok z malin, aronii lub dzikiej róży.

Herbata na boreliozę i raka? Raczej nie pomoże

Zioło wykorzystywane było już w starożytności. Głównym produktem „wytwarzanym" wówczas z czystka była żywica zwana ladanum lub labdanum. Pozyskiwano ją przepędzając po ziołach stado owiec, a następnie „czesząc" krzewy specjalnym przyrządem przypominającym grabie. Ladanum wykorzystywano przy produkcji perfum, kadzidła, a później również środków leczniczych, np. na rany.

We współczesnych czasach jest wykorzystywany głównie w ziołolecznictwie. Surowcem, z którego pozyskuje się substancje lecznicze, są wysuszone liście rośliny. W badaniach przeprowadzanych nad właściwościami zioła wykorzystuje się jednak przede wszystkim olejki eteryczne, ekstrakty alkoholowe oraz żywice, do których lepiej przechodzą substancje czynne, a nie wodne napary - takie jak na przykład herbata, którą zwykle przygotowujemy w domu.

Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku boreliozy, w leczeniu której zioło jest często polecane. Faktycznie, istnieją badania, które mówią, że potrafi on zahamować rozwój bakterii ze szczepu Borrelia burgdorferi sensu stricto (Bbss). W badaniach tych, prowadzonych metodą in vitro (a więc poza organizmem) używano jednak olejku eterycznego. Brak zatem twardych dowodów na to, że w podobny sposób zadziała także herbata. Analogicznie - choć są dowody, że czystek w skondensowanej formie może działać przeciwnowotworowo - trudno oczekiwać, by herbata z niego była w stanie wyleczyć raka.

Przyrządzany w warunkach domowych nie jest więc cudownym lekiem na wszystkie dolegliwości. Nie znaczy to jednak, że herbata z tego zioła jest całkowicie pozbawiona wartości. 

Zioło na oczyszczanie twarzy

Zioło używane jest także zewnętrznie. Ze względu na lekkie działanie antybakteryjne oraz ściągające, przyrządzona z niego herbata może okazać się szczególnie pomocna w przypadku cery trądzikowej oraz atopowego zapalenia skóry (AZS).

W związku z działaniem antyseptycznym i antybakteryjnym zioło od wieków stosowane jest również do przemywania niewielkich ran. Ze względu na te właściwości  powinno nam również pomóc odświeżyć oddech. Choć niektórzy polecają je także w przypadku grzybicy, lepiej nie robić tego bez konsultacji z lekarzem, bo łatwo w ten sposób pogorszyć swój stan - zwłaszcza przy zakażeniu, które dotyczy stref intymnych.

Warto kupować czystek ze sprawdzonego źródła, tj. w aptece lub wiarygodnym sklepie zielarskim. Zdarza się, że niektórzy producenci fałszują swoje produkty, dodając do czystka np. inne, tańsze zioła.

Czystek - czy ma skutki uboczne

Napary z czystka można bezpiecznie pić codziennie Nie zaleca się popijania naparem z czystka posiłków, ponieważ może to doprowadzić do zakłócenia przyswajania niektórych składników odżywczych np. żelaza. Nie należy przekraczać zalecanej dawki, którą znaleźć można na opakowaniu produktu. W przypadku kapsułek bezwzględnie przestrzegamy dawkowania.

Uwaga: jeśli stale przyjmujesz jakieś leki, przed rozpoczęciem korzystania z czystka, zasięgnij porady swojego lekarza lub farmaceuty. Zdarza się bowiem, że niektóre zioła wchodzą w interakcje z lekami, np. osłabiając lub wzmacniając ich działanie, co może mieć poważne konsekwencje zdrowotne.

Więcej informacji na temat czystka oraz jego zastosowań i właściwości leczniczych znaleźć można między innymi na stronach internetowych dr Henryka Różańskiego oraz Klaudyny Hebdy.