Lisówka pomarańczowa - jak rozpoznać?
Lisówka pomarańczowa jest grzybem drobnym o charakterystycznym kolorze kapelusza i trzonu. Kapelusz osiąga średnicę od około 2 do maksymalnie 7 centymetrów. U młodych grzybów kapelusz ma podwinięty brzeg, a jego kolor nie jest bardzo intensywny. Z czasem kapelusz przyjmuje lejkowaty kształt i jest zapadnięty w środkowej części. Brzegi kapeluszy starych grzybów są często powyginane albo pofałdowane i wyraźnie bledsze niż cały kapelusz. Skórka na kapeluszach jest sucha, matowa i gładka. Dorosłe owocniki mają barwę żółtą, pomarańczowożółtą, pomarańczową lub nawet czerwonopomarańczową.
Na spodzie kapelusza znajdują się cienkie blaszki. Są one gęsto ułożone, na brzegach kapelusza rozwidlają się, a u nasady zbiegają się na trzon. Blaszki często są pofałdowane, przyjmują barwę pomarańczową albo pomarańczowożółtą, bledną u starszych owocników. Miąższ tych grzybów jest jasny, kremowy lub biały. Jest miękki i dość soczysty, ma łagodny zapach i delikatny, kwaśno-gorzki smak. Trzon lisówki pomarańczowej osiąga długość od 3 do 5 centymetrów. U niektórych grzybów trzon jest bardzo cienki i ma grubość około 3 milimetrów, jednak może nawet osiągać grubość 10 milimetrów. Trzon młodych grzybów jest pełny w środku, natomiast u starych grzybów staje się pusty. W dolnej części trzon ma walcowaty kształt, a w górnej rozszerza się i stopniowo łączy się z kapeluszem. Kolor trzonka jest taki sam jak kolor blaszek. Czasami u nasady trzonek jest ciemniejszy, nawet czarny.
Lisówka pomarańczowa - występowanie
Lisówka pomarańczowa występuje głównie w lasach mieszanych oraz iglastych. Rośnie często pod sosnami, świerkami, jodłami oraz bukami. Najczęściej rośnie na próchnicy, która powstaje z rozłożonych liści, igliwia oraz innych odpadów, ale czasami można ją znaleźć również na glebie, mchu albo spróchniałych gałęziach. Można ją znaleźć rosnącą pojedynczo, ale niekiedy występuje w grupach, nawet bardzo licznych. Wysyp owocników przypada w miesiącach jesiennych, głównie we wrześniu, październiku oraz listopadzie.
Lisówka pomarańczowa - znaczenie
Lisówka pomarańczowa jest grzybem niejadalnym, czyli takim, który nie powoduje poważnego zatrucia, ale nie nadaje się do spożycia ze względu na twardość miąższu, nieprzyjemny smak, zapach albo z innych powodów. Spożycie małej ilości tych grzybów nie powinno wywoływać żadnych efektów ubocznych, jednak warto pamiętać, że lisówka pomarańczowa zawiera arabitol, którego spożycie w większych ilościach może powodować zatrucie pokarmowe, zaburzenia trawienne i wystąpienie objawów takich jak:
Niektóre osoby uważają, że lisówka pomarańczowa jest grzybem nieszkodliwym, jednak lepiej go nie zbierać i nie jeść pod żadną postacią, tym bardziej że grzyb nie jest zbyt smaczny.
Grzybami podobnymi do lisówki pomarańczowej są pieprznik pomarańczowy oraz pieprznik jadalny (nie bez powodu lisówkę nazywa się fałszywą kurką). Obydwa te grzyby są grzybami jadalnymi, jednak pieprznik pomarańczowy jest grzybem bardzo rzadkim, zagrożonym wyginięciem, w związku z czym nie należy go zbierać. Pospolitym i bardzo smacznym grzybem jest natomiast pieprznik jadalny, znany jako kurka. Żeby odróżnić pieprznika jadalnego od lisówki pomarańczowej najlepiej przyjrzeć się blaszkom obydwu grzybów. Blaszki u lisówki są przede wszystkim gęściej ułożone, czasami mówi się nawet, że pieprznik jadalny na spodzie kapelusza nie ma blaszek, ale listewki, które są szersze i nie występują tak gęsto. Poza tym pieprznik jadalny ma grubszy trzonek i nieco ciemniejszy owocnik.
Lisówka pomarańczowa - klasyfikacja
Pierwszy raz grzyb został wyodrębniony w 1781 roku przez Wulfena. Badacz nadał grzybowi nazwę Agaricus aurantiacus. Nazwa ta została zmieniona w 1921 roku przez Maire i jednocześnie grzyb został przeniesiony do rodzaju Hygrophoropsis. Nazwa oficjalnie uznawana przez Index Fungorum to Hygrophoropsis aurantiaca. Polska nazwa grzyba została wprowadzona w 1968 roku przez Władysława Wojewodę oraz Barbarę Gumińską. W polskiej literaturze obecne są również inne nazwy lisówki pomarańczowej, takie jak pieprznik pomarańczowy, kurka jadowita oraz lejówka pomarańczowa. W mowie regionalnej grzyba nazywa się także fałszywą kurką, fałszywą liszką albo fałszywą kurzajką.
