Tęgoskór cytrynowy - jak wygląda. Gdzie występuje tęgoskór cytrynowy, jakie ma właściwości

Tęgoskór cytrynowy (Scleroderma citrinum) to gatunek grzybów zaliczany do rodziny tęgoskórowatych. Występuje w polskich lasach, na terenach otaczających lasy, pastwiskach oraz torfowiskach. Jest grzybem jadalnym, ale jedynie w małych ilościach. Jak wygląda tęgoskór cytrynowy? Gdzie można go znaleźć i do czego jest wykorzystywany?

Tęgoskór cytrynowy (Scleroderma citrinum) to gatunek grzybów zaliczany do rodziny tęgoskórowatych. Występuje w polskich lasach, na terenach otaczających lasy, pastwiskach oraz torfowiskach. Jest grzybem jadalnym, ale jedynie w małych ilościach. Jak wygląda tęgoskór cytrynowy? Gdzie można go znaleźć i do czego jest wykorzystywany?

Rodzina grzybów tęgoskórowatych obejmuje kilka gatunków grzybów, które charakteryzują się owocnikami w kształcie kulistym, gruszkowatym, maczugowatym albo nieregularnym. Zarodniki grzybów z tej rodziny są brązowe, kolczaste albo brodawkowate. Tęgoskór cytrynowy to nazwa, która po raz pierwszy pojawiła się w polskiej literaturze dotyczącej grzybów w 2000 roku za sprawą znanego botanika i mykologa Władysława Wojewody. Grzyb jest znany również pod innymi nazwami, takimi jak trufla fałszywa, tęgoskór pospolity albo tęgoskór żółtawy. Funkcjonuje także wiele nazw regionalnych, na przykład purchawka kartoflana, tęgoskór cuchnący, bycze jaja czy kurzawka.

Tęgoskór cytrynowy - występowanie

Tęgoskóra cytrynowego można znaleźć przede wszystkim w lasach Europy, Ameryki Północnej i Azji, gdzie występuje powszechnie. Grzyb jest pospolity również w Polsce. Tęgoskór rośnie również w Australii, Ameryce Południowej oraz Afryce Północnej, ale jest tam znacznie rzadziej spotykany. Grzyb rośnie najczęściej na glebach kwaśnych, piaszczystych. Najczęściej jest znajdowany w parkach, na pastwiskach, torfowiskach, na kamienistych terenach, w gęstych zaroślach, na łąkach oraz na obrzeżach lasów. Jest często spotykany w borach sosnowych. Tęgoskór wytwarza owocniki w okresie letnio-jesiennym od czerwca do listopada.

Tęgoskór cytrynowy - wygląd

Tęgoskór cytrynowy ma charakterystyczny owocnik, zwykle kulisty albo bulwiasty, często nieregularny. Owocnik osiąga wielkość do 10 centymetrów średnicy i przyjmuje barwę żółtobrązową, ochrowożółtą albo słomkowożółtą. Grzyb nie ma trzonu, a owocnik wyrasta bezpośrednio z podłoża. Tęgoskór jest ciężki i twardy. Z wierzchu owocnik jest otoczony grubą okrywą (perydium), która pokrywa cały owocnik. Perydium jest pokryte brodawkami o różnej wysokości, zwykle od około 1 do 4 milimetrów. Na powierzchni okrywy znajdują się również bruzdy, które zbiegają się w kierunku podstawy owocnika. Podstawa owocnika jest z kolei gładka. Wewnątrz okrywy znajduje się tak zwana warstwa rodzajna (warstwa hymenialna, gleba), w której wytwarzane są zarodniki grzyba.

Warstwa rodzajna ma silnie korzenny zapach, który jest najbardziej intensywny w przypadku młodych owocników. U młodych owocników warstwa hymenialna jest biała, a z czasem zmienia barwę na żółtawozielonkawą, a następnie ciemnofioletową, niemal czarną. U dorosłych grzybów ciemna gleba jest poprzecinana białymi, cienkimi włóknami włośni. Gdy grzyb dojrzeje perydium pęka, a na zewnątrz są uwalniane zarodniki grzyba. Zarodniki są brązowe, kuliste i osiągają średnicę od 8 do 13 mikrometrów.

Tęgoskór cytrynowy – znaczenie i wykorzystanie

Tęgoskór cytrynowy jest grzybem, którego można jeść, jednak w niewielkich ilościach, w których jest nieszkodliwy. W niektórych krajach Europy grzyb ten jest wykorzystywany jako przyprawa i służy do aromatyzowania różnych potraw i nadawania im grzybowego aromatu. Smak tęgoskóra jest porównywany do smaku trufli. W związku z tym, jest on wykorzystywany przede wszystkim do mięs oraz wędlin. Do jedzenia nadają się jedynie młode owocniki, których warstwa rodzajna jest jeszcze biała. W celach kulinarnych używa się jedynie wnętrza grzyba, twardą warstwę okrywy zdejmuje się. Grzyba można spożywać tylko w małych ilościach, ponieważ spożycie większych ilości może wywoływać zatrucie pokarmowe. Po spożyciu zbyt dużej ilości tęgoskóra cytrynowego mogą wystąpić takie objawy jak nudności, wymioty oraz omdlenia.

Grzybem podobnym do tęgoskóra cytrynowego jest tęgoskór brodawkowany, który występuje prawie na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Ameryki Południowej oraz Antarktydy. Grzyb ten, podobnie jak tęgoskór cytrynowy, jest pospolity w Polsce. Owocnik tego grzyba osiąga do 5 centymetrów średnicy, młode owocniki są jasne, białawe, a z czasem stają się ciemniejsze aż osiągną barwę kasztanowobrązową. Wnętrze owocnika u młodych grzybów jest białe, a później staje się fioletowobrązowe, fioletowoczarne lub fioletowo-szarobrązowe poprzecinane jasnymi włóknami. Grzyb ten jest zaliczany do trujących, w związku z czym nie należy go zbierać. Jeżeli nie ma się pewności, co do gatunku grzyba, nie należy zbierać również tęgoskóra cytrynowego, którego młode owocniki można pomylić z tęgoskórem brodawkowanym.

Zobacz wideo