Zasada działania wagi Tanita opiera się na tym, że waga przepuszcza przez ciało impuls elektryczny, który umożliwia określenie ilości tkanki tłuszczowej oraz innych składowych ciała. Impuls podczas pomiaru przebiega przez całe ciało, na przykład od jednej stopy do drugiej albo od jednej dłoni do drugiej. Określenie masy oraz składu ciała odbywa się na podstawie analizy oporu elektrycznego tkanek. Tkanka mięśniowa jest złożona w około 70 proc. z wody, natomiast tkanka tłuszczowa zawiera znikome ilości wody, tkanki te mają różną oporność elektryczną. Impulsy elektryczne przebiegają szybciej przez tkankę mięśniową, z czego wynika, że krótszy czas oznacza większą zawartość tkanki mięśniowej niż tłuszczowej.
Impulsy elektryczne stosowane podczas pomiarów tego typu nie są szkodliwe dla zdrowych osób, jednak z urządzenia nie powinny korzystać osoby z rozrusznikiem serca oraz kobiety w ciąży.
Oprócz ilości tkanki tłuszczowej, waga Tanita podaje informacje dotyczące wieku metabolicznego. Wiąże się on z ogólną kondycją organizmu oraz tempem przemiany materii. Inne informacje, jakie można uzyskać dzięki pomiarowi na wadze Tanita, to masa, a także gęstość tkanki kostnej, ilość tłuszczu występującego w okolicy brzusznej oraz ilość wody w organizmie.
Wyniki otrzymywane za pomocą wagi Tanita są dość dokładne - poziom błędów, jakie daje tego typu urządzenie wynosi od 2 do 7 proc. Istotny jest fakt, że im więcej elektrod jest użytych do pomiaru, tym otrzymany wynik jest dokładniejszy.
Co więcej, bardzo ważna jest godzina, o której wykonywany jest pomiar. Należy pamiętać, że wynik może się znacznie różnić w zależności od tego, czy pomiar wykona się rano, na czczo, czy po obfitym posiłku. Wyniki mogą się różnic również w zależności od temperatury ciała, dlatego porównując wyniki pomiaru na wadze Tanita najlepiej porównać także temperaturę ciała oraz porę dnia. U kobiet na masę ciała może mieć wpływ także okres cyklu miesięcznego, dlatego najlepiej dokonywać pomiarów co miesiąc w tym samym czasie cyklu.
Interpretując wyniki z wagi Tanita warto zwrócić uwagę na przyjęte normy ilości tkanki tłuszczowej. Optymalna ilość tkanki tłuszczowej jest różna dla kobiet oraz dla mężczyzn, a także dla osób w różnym wieku. Prawidłowe ilości tkanki tłuszczowej dla mężczyzn wynoszą:
W przypadku kobiet optymalne ilości tkanki tłuszczowej wynoszą:
Ilość tkanki tłuszczowej poniżej normy oznacza niedowagę, natomiast wyższy poziom tkanki tłuszczowej świadczy o nadwadze lub otyłości.
Mierząc ilość tkanki tłuszczowej za pomocą wagi Tanita należy również zwrócić uwagę na to, czy przedstawiana jest procentowa zawartość tkanki tłuszczowej czy jej masa w całkowitej masie ciała.
Podczas pomiaru na wadze Tanita osoba badana musi być na boso, chociaż istnieją również wagi, na których pomiar odbywa się za pomocą elektrod, które trzyma się w obu dłoniach.
Zaleca się, aby pomiar wykonywać minimum 2 godziny po posiłku oraz co najmniej 12 godzin po ostatnim intensywnym wysiłku fizycznym. Aby otrzymać jak najbardziej miarodajne wyniki należy dokonywać pomiarów zawsze w tych samych warunkach, w regularnych odstępach czasu.
W celu monitorowania postępów można ważyć się na przykład raz w miesiącu albo raz w tygodniu. Na podstawie otrzymanych wyników można określić, czy stosowana dieta, a także plan treningowy przynoszą oczekiwane efekty.