Smardze - charakterystyka
Smardz jadalny lub zwyczajny to grzyb należący do rodziny grzybów smardzowatych. Swoją popularność na całym świecie zawdzięcza swoim walorom smakowym oraz oryginalnemu i niepowtarzalnemu aromatowi. Smardz zwyczajny występuje niemal na całym globie, gdyż jego owocniki obserwuje się zarówno w krajach europejskich (Czechy, Słowacja, Francja, Hiszpania, Szwecja), a także w Ameryce Północnej i krajach Azji Wschodniej (Japonia, Tajwan, Półwysep Koreański).
Niestety w Polsce smardze zwyczajne są już od wielu lat rzadkością. Jednak istnieje możliwość spotkania ich w starych lasach, na łąkach, a także na terenach podmokłych jak rozlewiska rzek czy nadrzeczne zarośla. Warto także pamiętać, że nawet w przypadku natknięcia się na smardze nie wolno ich zbierać, gdyż w Polsce objęte są ochroną gatunkową ze względu na możliwość całkowitego wyginięcia.
Jak wygląda smardz jadalny?
Smardze jadalne są bardzo charakterystycznymi grzybami, które na pierwszy rzut oka mogą wydawać się trujące. Jeżeli chodzi o ich morfologię to:
1. Główka
Wygląd górnej części grzyba jest chyba najbardziej charakterystyczną cechą smardzy. Z reguły ma jajowaty kształt o długości 3-10 cm i szerokości 3-8 cm. Główka przybiera barwę beżową, ochrową, szarą lub grafitową i jest pusta w środku. Jej powierzchnia jest mocno nieregularna i posiada głębokie wnęki. Struktura główki smardzy jadalnych przypomina strukturę gąbczastą lub plastra miodu z dosyć dużymi porami.
2. Trzon
Smardze jadalne to dosyć niskie grzyby. Długość ich trzonu to z reguły 2-6 cm, a szerokość 2-4 cm. W porównaniu z główką trzon jest znacznie jaśniejszy, gdyż przybiera barwę kremową lub białą. U dojrzałych okazów trzon jest szerszy u jego podstawy. Jest on również (podobnie jak główka) pusty w środku.
3. Miąższ
Miąższ smardzy jadalnych jest delikatny, kruchy i ma jasną barwę. Cechą charakterystyczną jest również jego woskowata konsystencja i korzenny aromat.
Smardz jadalny a piestrzenica kasztanowata
Pomimo tego, że smardze są dosyć charakterystycznymi grzybami, istnieje możliwość pomylenia ich z innym, śmiertelnie trującym grzybem. Jest nim piestrzenica kasztanowata, która zawiera gyromitrynę - toksynę podrażniającą układ pokarmowy, uszkadzającą nerki, wątrobę, a także szpik kostny i wzrok. Główki piestrzenicy, w porównaniu z główkami smardzy, są bardziej pofałdowane i mają charakterystyczną mózgowatą strukturę. Ponadto są ciemniejsze. W Polsce grzyb ten występuje na nizinach oraz w górzystych lasach sosnowych.
Smardze jadalne - wartości odżywcze
Smardze cenione są szczególnie za ich wyjątkowy smak. Jednak spośród innych grzybów wyróżniają się także zawartością wielu cennych minerałów oraz witamin. 100 gramów smardzy to wartość energetyczna wynosząca blisko 30 kcal. W tej samej ilości produktu znajduje się także 3.12 grama białka, 5.1 grama węglowodanów, 0.57 grama tłuszczu oraz 2.8 grama błonnika.
Smardze to również bogate źródło wielu minerałów. Jest to między innymi:
Smardze ze względu na stosunkowo wysoką zawartość błonnika pozytywnie wpływają na pracę układu pokarmowego. Zbawienny wpływ na ludzki organizm wykazuje także potas, którego w 100 gramach smardzy jest aż 411 miligramów. W grzybach tych znaleźć można także śladowe ilości wielu witamin.
Smardze w kuchni
Smardze są jednymi z najbardziej popularnych grzybów stosowanych w przemyśle spożywczym. Najczęściej spotkać je można w formie duszonej i smażonej. Grzyb ten można także suszyć. Warto pamiętać, że smardze należy spożywać jedynie po obróbce termicznej, gdyż spożycie na surowo może skutkować podrażnieniem układu pokarmowego.
Uprawa smardzy
Pomimo tego, że zbiór smardzy jest w Polsce zakazany, to można uprawiać je we własnym ogrodzie. W tym celu należy zakupić specjalną mieszankę ziemi, w której wcześniej zaszczepione zostały owocniki smardzy. Legalny zbiór tych grzybów możliwy jest tuż za granicami Polski - w Czechach oraz na Słowacji. W krajach tych smardze są dosyć powszechnymi grzybami, więc wypad na weekend za południową granicę z pewnością skończy się obfitymi zbiorami.
To również może cię zainteresować:
