Mleczaj rydz to grzyb z rodziny gołąbkowatych. Polska nazwa została mu nadana już w 1889 roku przez botanika Franciszka Błońskiego, jednak początkowo grzybiarze nazywali rydza potocznie rydzykiem, ryżykiem albo ryckiem. Rydze są bardzo popularne w Polsce, ale są znane i cenione również w innych krajach, na przykład Hiszpanii, a w szczególności w rejonie Katalonii.
Rydze występują powszechnie na terenie Polski. Sezon na te grzyby trwa zwykle od lata do jesieni. Co istotne, rosną one jedynie na takich terenach, które są czyste i niezanieczyszczone. Rydze rosną najczęściej w lasach świerkowych oraz gajach liściastych w bliskim sąsiedztwie sosen. Najlepsze podłoże dla rydzów to piaszczyste tereny występujące na granicach lasów lub obszarów trawiastych. Rydze rosną najlepiej w miejscach, w których są wystawione na działanie słońca.
Najbardziej charakterystyczną cechą rydzów są intensywnie czerwone lub pomarańczowe kapelusze. Mają one średnicę około 10 centymetrów, a na powierzchni mogą się znajdować kręgi w nieco ciemniejszym kolorze. Pod kapeluszami znajdują się blaszki w pomarańczowym kolorze. Blaszki są dosyć gęsto rozmieszczone. Po oderwaniu fragmentu kapelusza lub naciśnięciu blaszek zmieniają one kolor na zielony. W przypadku młodych rydzów owocniki są delikatnie wypukłe, a im starsze rydze, tym owocniki stają się szersze, a ich środek nieco wklęsły. Czasami kapelusze przyjmują lejkowaty kształt.
Trzon rydza ma zwykle około 5 centymetrów wysokości i około 2 centymetrów grubości. Nóżka jest zwężona u podstawy. Kolor trzonka jest taki sam jak kolor owocnika, a na jego powierzchni widoczne są małych rozmiarów wyżłobienia. Trzonek jest bardzo delikatny i kruchy, więc łatwo go uszkodzić podczas zbierania rydzów.
Zbierając rydze należy zachować szczególną ostrożność i zbierać tylko takie okazy, co do których ma się pewność, że są to rydze jadalne. Kilka innych gatunków mleczaja jest bardzo podobnych do rydza, są one jednak silnie toksyczne. Miąższ niejadalnych gatunków mleczaja wydziela czerwony sok. Szczególnie niebezpieczny dla człowieka jest mleczaj wełnianka. Miąższ tego grzyba jest nieco bardziej różowy niż miąższ rydza, a po przekrojeniu nie zmienia on koloru. W smaku mleczaj wełniak jest palący i nieprzyjemny.
Inny grzyb, który wyglądem przypomina jadalnego rydza to krowiak podwinięty zwany również olszówką. Olszówka po przekrojeniu lub ściśnięciu nie wydziela pomarańczowego mleczka, które zmienia kolor na zielony. Zamiast tego, sok zmienia barwę na czerwonobrązową. W przypadku braku pewności co do gatunku grzyba nie należy go zbierać ani spożywać. W razie wątpliwości można udać się do najbliższej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, której pracownicy mają obowiązek udzielenia informacji na temat gatunku zebranych grzybów.
Miąższ rydzów ma biały kolor i intensywny grzybowy zapach. Pod skórką trzonu miąższ bywa delikatnie pomarańczowy. Po przekrojeniu grzyba puszcza on sok o pomarańczowej barwie, a sam grzyb staje się zielonkawy. Rydze są cenione przede wszystkim ze względu na walory smakowe, jednak zawierają również niektóre niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu witaminy i minerały. Rydze są dobrym źródłem witamin B1, B2, C, D, E oraz PP. Zawierają cynk, żelazo, potas, siarkę, wapń, fluor, mangan oraz miedź. Grzyby są również doskonałym źródłem łatwo przyswajalnego białka, więc są doskonałym produktem dla osób na diecie wegetariańskiej. Co więcej, rydze są niskokaloryczne (100 gramów tych grzybów to jedynie 40 kcal).
Rydze można wykorzystywać w kuchni na wiele sposobów, warto jednak pamiętać, że nie nadają się one do suszenia. W związku z tym najlepiej jeść je niedługo po zebraniu albo przechowywać w formie marynowanej lub mrożonej. Najprostszym, a zarazem najsmaczniejszym sposobem podawania rydzów jest ich podduszenie na maśle. Grzyby wystarczy przebrać i dokładnie oczyścić, a następnie poddusić rydze w rondelku z roztopionym masłem. Na koniec potrawę należy dosolić do smaku. Tak przygotowane rydze można zjeść bezpośrednio po usmażeniu albo przechowywać w zamrażarce lub słoikach.
To również może cię zainteresować:
Rydze - przepisy: