Rodzaje prawdziwków
Zbierając prawdziwki należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ oprócz borowików jadalnych w naszych lasach można napotkać również borowiki trujące. Borowik szlachetny, czyli prawdziwek, jest najbardziej cenionym ze wszystkich rodzajów borowików. Borowik szlachetny to jeden z piękniejszych i smaczniejszych grzybów, jakie można zbierać. Jest także bogaty w witaminy i składniki odżywcze.
Grzyb ten ma zwarty, jędrny, biały i twardy miąższ, który nie zmienia barwy po przekrojeniu lub naciśnięciu grzyba. Kapelusz borowika szlachetnego ma kształt półkolisty, a od góry pokryty jest gładką skórką. Kolor kapelusza zmienia się - młode borowiki mają jasne, prawie białe kapelusze, które później zmieniają barwę na ciemno-brązową. Jego trzon osiąga długość do 20 centymetrów i szerokość około 2-6 centymetrów. W przypadku młodych okazów trzon jest baryłkowaty, natomiast wraz ze wzrostem grzyba przyjmuje cylindryczny kształt.
Borowiki szlachetne są najczęściej spotykane w lasach iglastych oraz mieszanych, rzadziej w liściastych. Szczyt sezonu na borowiki przypada w miesiącach jesiennych, czyli we wrześniu, październiku i listopadzie. Borowika szlachetnego trudno pomylić z trującym grzybem; przez pomyłkę można jednak zebrać innego grzyba z rodziny borowików albo goryczaka żółciowego. Niewprawiony grzybiarz może mieć niewielkie problemy z odróżnieniem prawdziwka od borowika szatana. Goryczak z kolei odznacza się gorzkim, nieprzyjemnym smakiem i nie jest jadalny.
Oprócz prawdziwka w polskich lasach można znaleźć inne rodzaje borowików, takie jak:
- Borowik ceglastopory,
- Borowik sosnowy,
- Borowik ponury,
- Borowik brzozowy,
- Borowik żółtobrązowy,
- Borowik ciemnobrązowy,
- Borowik królewski,
- Borowik usiatkowany.
Oprócz jadalnych borowików, w lasach spotyka się również te trujące odmiany, które wyglądem są nieco podobne do jadalnych rodzajów. Najczęściej spotykany jest borowik szatański, zwany potocznie szatanem. Wprawdzie szatana niełatwo pomylić z prawdziwkiem, przed wyjściem na grzybobranie warto obejrzeć obydwa grzyby w atlasie, żeby nie mieć żadnych wątpliwości, co do tego czy są one jadalne czy lepiej ich unikać. Borowik szatański ma kapelusz kształtem podobny do kapelusza prawdziwka, początkowo półkolisty, a później poduchowaty. Kapelusz małych grzybów jest szarobiały, a później jego barwa zmienia się na bladozieloną. Miąższ szatana jest biały lub żółtawy, po przełamaniu staje się błękitny. Trzon szatana osiąga długość około 12 centymetrów i jest wyjątkowo szeroki. Szerokość trzonu może osiągać nawet około 10 centymetrów.
Inne trujące rodzaje borowików to borowik korzeniasty oraz borowik purpurowy. Objawy zatrucia trującym borowikiem są podobne do objawów zwykłego zatrucia pokarmowego. Najczęściej pojawiające się dolegliwości to nudności, bóle brzucha, bóle głowy, wymioty, silna biegunka, bóle łydek oraz ciągłe pragnienie. Objawy zatrucia pojawiają się po około 3 godzinach od spożycia trujących grzybów. Nie należy ich lekceważyć i jeśli podejrzewa się, że mogło się spożyć borowika szatańskiego, należy jak najszybciej udać się do szpitala. Nie należy próbować leczyć się na własną rękę, ponieważ może to doprowadzić do pogorszenia sytuacji i poważnych powikłań, takich jak trwałe uszkodzenie wątroby.
Gdzie szukać prawdziwków?
Prawdziwki rosną najczęściej pod świerkami oraz sosnami, zwykle w lasach iglastych i mieszanych, rzadziej można je spotkać w lasach liściastych. Pojedyncze egzemplarze prawdziwków pojawiają się w lasach około czerwca, ale sezon na te grzyby przypada na jesień. Każdy rodzaj borowików rośnie w nieco innych warunkach i zaczyna pojawiać się w innym miesiącu. Przykładowo borowik usiatkowany pojawia się już w maju, ale we wrześniu praktycznie wcale już nie występuje.
Prawdziwki są uznawane za jedne ze smaczniejszych grzybów i można nimi wzbogacić smak wielu potraw. Można je podawać duszone, smażone jako samodzielną potrawę oraz jako dodatek do innych dań. Prawdziwki doskonale się marynują i nadają się do suszenia. Ze względu na swój wyjątkowy, intensywny aromat prawdziwki stosuje się między innymi do sosów i zup. Grzyby te można dodawać także do potraw mięsnych czy kasz, ponieważ doskonale wzbogacają smak dań.
Oprócz walorów smakowych, prawdziwki są cenione za zawartość cennych witamin i składników mineralnych. W prawdziwkach można znaleźć między innymi witaminę A oraz witaminy B1 i B2.
To również może cię zainteresować:
