Borowik - jakie są rodzaje borowików i co można z nich przygotować?

Borowiki (Boletus L.) to grzyby powszechnie występujące w polskich lasach. Wyróżnia się ponad 40 odmian borowików, z czego aż 20 można znaleźć w Polsce. Grzyby te są cenione za swój smak i aromat, dlatego są chętnie stosowane jako dodatek do dań lub samodzielna potrawa. Warto jednak wiedzieć, że wśród borowików są również trujące i niejadalne odmiany, których należy unikać. Jakie są rodzaje tych grzybów, jak rozpoznać borowika i co można z niego przygotować?

Rodzaje borowików

W zależności od miesiąca oraz rodzaju terenu i gleby, w lasach można spotkać wiele rodzajów borowików. Najczęściej spotykane borowiki to:

• Borowik szlachetny

Borowik szlachetny, zwany również prawdziwkiem lub grzybem prawdziwym, to grzyb uważany za jedną z najcenniejszych zdobyczy grzybiarza. Borowiki szlachetne wyróżniają się miąższem o intensywnym zapachu i aromacie. Miąższ tego grzyba jest biały i wyjątkowo zwarty, a po przekrojeniu albo uszkodzeniu nie zmienia swojego zabarwienia. Kapelusz prawdziwka jest półkolisty, w wypadku większych grzybów poduchowaty, pokryty gładką skórką. Młode grzyby mają jasne, prawie białe kapelusze, których kolor zmienia się z czasem na ciemnobrązowy. Trzon prawdziwka osiąga długość około 20 centymetrów, a jego szerokość rzadko przekracza 6 centymetrów. Dół trzonu ma barwę białą, przechodzącą w brąz w miarę zbliżania się do kapelusza.

Prawdziwki rosną najczęściej w lasach liściastych i mieszanych. Rzadziej można je napotkać również w lasach liściastych. Sezon na borowiki szlachetne trwa od września do listopada.

• Borowik królewski

Borowika królewskiego należy szukać w lasach liściastych i kotlinach. Grzyb ten ma bardzo charakterystyczny wygląd. Jego kapelusz przyjmuje barwę różową, natomiast trzon jest intensywnie żółty. Kolory są szczególnie nasycone w przypadku młodych okazów. Miąższ borowika królewskiego jest żółty, twardy i mięsisty, jednak łagodny w smaku i mało wyrazisty w zapachu. Najczęściej rośnie on w miejscach, w których występują dęby, buki oraz graby. Borowik królewski nie jest często spotykany w Polsce, a jeśli już się pojawia, to w okresie od końca maja do września.

• Borowik ceglastopory

Borowik ceglastopory ma łagodny smak i zapach, a jego miąższ jest delikatny. Początkowo miąższ jest żółty, jednak po nacięciu lub wgnieceniu zmienia barwę na ciemnobłękitną. Najłatwiej znaleźć go w lasach świerkowych albo mieszanych, zwykle na kwaśnych glebach. Sezon na te grzyby trwa od połowy maja aż do października.

• Borowik żółtobrązowy (przyczepkowy)

Trzon borowika żółtobrązowego jest żółty, a ku dołowi przechodzi w barwę czerwonobrązową. Kapelusz tego grzyba jest żółtoczerwony. Miąższ borowika żółtobrązowego jest twardy i mięsisty, ma delikatny zapach i żółtą barwę. Najczęściej rośnie w lasach liściastych, w towarzystwie dębów i buków. Sezon na ten rodzaj borowików trwa od czerwca do września.

Inne rodzaje jadalnych borowików to między innymi:

• Borowik brzozowy,
• Borowik sosnowy,
• Borowik brunatny,
• Borowik czerwonawy,
• Borowik górski,
• Borowik grubotrzonowy,
• Borowik oprószony,
• Borowik żeberkowany,
• Borowik złotopory,
• Borowik usiatkowany,
• Borowik płowy.

Oprócz borowików jadalnych, w polskich lasach znaleźć można kilka rodzajów niejadalnych oraz trujących. Borowiki, których nie należy zbierać to przede wszystkim:

• Borowik szatański,
• Borowik korzeniasty,
• Borowik purpurowy.

Najbardziej znanym z trujących borowików jest borowik szatański, zwany potocznie szatanem. Kapelusz młodych borowików szatańskich jest niemalże biały, później zmienia barwę na delikatnie zieloną. Kapelusz ma półkolisty kształt, a u starszych grzybów staje się poduchowaty. Trzon borowika szatańskiego osiąga długość do 12 centymetrów i szerokość około 10 centymetrów. Trzon jest żółty, pokryty czerwoną siateczką. Borowik szatański rośnie najczęściej w lasach liściastych, dębowych i bukowych. Można go spotkać w okresie od lipca do października.

Jak rozpoznać borowika?

Najczęściej poszukiwanym rodzajem borowików są borowiki szlachetne. Prawdziwek jest na tyle charakterystyczny, że raczej nie można go pomylić z trującymi borowikami szatańskim ani ponurym, jednak można go pomylić z borowikiem żółciowym (tak zwanym goryczakiem). Grzyb ten jest bardzo gorzki i może popsuć smak całej potrawy. Skuteczną metodą na odróżnienie prawdziwka od innych rodzajów borowików jest nacięcie kapelusza. Miąższ borowika szlachetnego nie zmienia koloru, natomiast miąższ pozostałych rodzajów borowików szybko ściemnieje.

To również może cię zainteresować:

• Jakie są grzyby jadalne w Polsce - jak je odróżnić od trujących?
• Od kiedy dzieci mogą jeść grzyby? Wielu rodziców popełnia błąd i karmi nimi za wcześnie
• Maślak pstry - pospolity grzyb z lasu iglastego. Czy jest trujący? [Wygląd, smak, występowanie]

Przepisy z borowikami:

• Borowiki marynowane
• Risotto z borowikami
• Kurczak z borowikami pod ciastem francuskim
• Lasagne z borowikami
• Placki z kaszy z borowikami