Sok z brzozy: rzecz europejska
Sok z brzozy to przysmak przede wszystkim Europy Środkowo-Wschodniej. Jest dobrze znany w Polsce, na Białorusi, w Bułgarii, Czechach, Estonii, na Węgrzech, Łotwie, w Rumunii, Rosji i na Ukrainie. Cieszył się w Polsce szczególnym wzięciem w XIX wieku. Jego inna nazwa to oskoła. Sok brzozowy pito w postaci świeżej i wydobywano albo za pomocą kanalików, albo poprzez łamanie gałęzi. W połowie XX wieku picie oskoły przestało być popularne; zbierano ją głównie na Mazowszu i Podlasiu. Na kurpiowszczyźnie sok brzozowy był wygotowywany tak, aby pozostała część syropu służyła za słodzik. W rejonie kozienickim oskołę przyrządzano z mąką ryżową i mlekiem.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Do dziś sok z brzozy należy raczej do rzadko spotykanych napojów. Można go kupić przede wszystkim w sklepach ze zdrową żywnością. Wraz z rosnącym zainteresowaniem "zdrowym trybem życia" rośnie także popularność oskoły. Koszt 0,75 l soku brzozowego w sklepie stacjonarnym wynosi około 10-13 złotych. Dość wysoka cena wynika między innymi z ograniczonych możliwości pozyskiwania oskoły; można ją wydobywać tylko przez około dwa tygodnie.
Sok z brzozy: kariera na Wschodzie
Oskoła to tradycyjny napój nie tylko w Europie Wschodniej, lecz także w Kanadzie i Chinach. Zainteresowanie sokiem z brzozy (nazywanym też wodą brzozową) rośnie szczególnie w Stanach Zjednoczonych oraz Wielkiej Brytanii; eksportuje się tam głównie oskołę wschodnioeuropejską i skandynawską. Oskoła powoli zyskuje miano tzw. superfoods, czyli jedzenia uznawanego za wybitnie zdrowe. Jest w tym jednak więcej działań marketingowych niż prawdy. Mówi się o niej jako o następczyni wody kokosowej - modnego napoju o podobnie przereklamowanych właściwościach (nie można zapominać jednak, że sam kokos jest bardzo wartościowy, o czym piszemy tutaj).
Sok z brzozy: wartości odżywcze i właściwości lecznicze
Sok z brzozy jakie ma zastosowanie? Niestety, nie ma kompleksowych, rzetelnych badań naukowych na temat soku brzozowego, choć narosło wokół niego mnóstwo "leczniczych" mitów. Sok z brzozy jest znany medycynie ludowej od lat. "Ludowej" to tutaj słowo klucz - nie ma udowodnionych właściwości zdrowotnych, a na pewno nie takie, które mu się przepisuje. Nie leczy raka i reumatyzmu, nie zwalcza chorób układu pokarmowego i nie zbija gorączki. Nie oznacza to jednak, że jest bezwartościowy.
Na co zatem działa sok z brzosy? Oskoła ma potas, cynk, mangan, magnez, fosfor i wapń. Może więc służyć jako napój izotoniczny. Wieść niesie, że w Rosji i na Ukrainie sportowcy piją oskołę po to, żeby się nawodnić. To z pewnością nie najlepszy pomysł - zwykła woda na tym polu wygrywa, i to w cuglach. Sok z brzozy zawiera nieco błonnika pokarmowego oraz alkoholu cukrowego - ksylitolu. Posiada również odrobinę witaminy C. Uwaga! Wiele dostępnych w sklepach soków brzozowych jest sprzedawanych w wersjach smakowych. Takie odmiany mogą mieć dodatkowe sztuczne substancje.
Świeży sok z brzozy, czy pasteryzowany?
Całkowicie naturalny, świeży sok bardzo szybko się psuje (w około 2-4 dni). Wodę brzozową przeznaczoną do sprzedaży poddaje się więc pasteryzacji, przez co traci nieco witaminy C (której i tak ma nie za wiele). Jeśli więc mamy zaprzyjaźnioną brzozę, można skorzystać z jej dobrodziejstwa i wydobyć trochę świeżego soku na własny użytek. Delikatnie wbita rynienka nie uszkodzi drzewa.
Sok z brzozy: kiedy?
Okres w roku, w ciągu którego da się zbierać sok brzozowy, jest bardzo krótki. Robi się to wczesną wiosną, jeszcze zanim drzewa się zazielenią; w tym czasie sok płynie przez brzozę wyjątkowo intensywnie. Po tym krótkim, około dwutygodniowym okresie oskoła robi się gorzka. Aby uzyskać sok, w drzewo należy wbić delikatnie rynienkę lub rurkę, a następnie podstawić pod nią naczynie.
To także może cię zainteresować:
- Rak karmiony niewiedzą. Polska rzeczywistość to wciąż chińskie ziółka, sok z buraka i skrajne, prowadzące do śmierci, niedożywienie
- 6 banalnych chorób, które mogą cię zabić!
Moda na dietę bezglutenową to ściema. Poznaj 6 popularnych mitów o glutenie, na które nie ma dowodów
Źródła:
1. Ingvar Svanberg, Renata Sõukand, Łukasz Łuczaj, Raivo Kalle, Olga Zyryanova, Andrea Dénes, Nóra Papp, Aneli Nedelcheva, Daiva Šeškauskait?, Iwona Kołodziejska-Degórska, Valeria Kolosova, Uses of tree saps in northern and eastern parts of Europe, "Acta Societatis Botanicorum Poloniae" 81 (4), s. 343-357.
2. Tess Riley, Birch water: the so-called superdrink you’ve never heard of, "The Guardian" [dostęp: 16.03.2017].
3. Birch Water: The Truth and the Hype, "The Healthy Home Economist" [dostęp: 16.03.2017].
4. Rebecca Seal, Birch water: big business?, "The Financial Times" [dostęp: 16.03.2017].
