Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Kozłek lekarski: podstawowe informacje
Kozłek lekarski (lub po prostu waleriana) to roślina zielna, która występuje w Polsce powszechnie. Najczęściej używa się jej jako łagodnego środka uspokajającego i poprawiającego sen. W różnych zakątkach naszego kraju można się spotkać z rozmaitymi przydomkami kozłka: baldrian, baldrian, biełdrzan, kocia trawa, odolan, stoniebo. Kozłek osiąga wysokość średnio od 0,5 do 1,2 metra. Ma szpiczaste liście oraz białe kwiaty, które mogą mieć różowy lub jasnofioletowy odcień. Suszony korzeń kozłka wydziela nieprzyjemny zapach, który jest porównywany do odoru brudnych skarpetek.
Kozłek lekarski: krótka historia
W średniowieczu kozłek lekarski cieszył się nieposzlakowaną opinią. Legenda głosi, że to z jego pomocą Szczurołap z Hamelin wywabił z miasta wszystkie gryzonie. Sądzono, że kozłek jest dobry na wszystko i leczy każde schorzenie. Myślano nawet, iż leczy epilepsję. Pod koniec XVI wieku ukazała się praca uczonego Fabiusa Calumny, który twierdził, że kozłkiem lekarskim całkowicie wyleczył padaczkę. W XIX wieku waleriana była modnym ziołem używanym w kojeniu spazmów arystokratycznych dam, którym dokuczały uderzenia gorąca i zimna oraz nagłe napady paniki. Kozłek lekarski znalazł zastosowanie także na placu boju - wykorzystywano go podczas I wojny światowej w przypadkach zespołu stresu pourazowego (choć wtedy jeszcze nie znano tego terminu).
Dziś wiemy, że waleriana nie jest w stanie wyleczyć tak poważnych chorób jak padaczka. Kozłek lekarski jednak wciąż spisuje się jako nieszkodliwe zioło uspokajające, nasenne i przeciwbólowe.
> Przeczytaj: 10 ziół, które powinny się znaleźć w każdej domowej apteczce - ranking subiektywny
A skąd nazwa "kocia trawa"? Wyjaśnienie jest proste. Koty uwielbiają walerianę - niekiedy właściciele podsuwają swoim ulubieńcom nieco tego ziela, by sprawić im przyjemność. Olejki eteryczne zawarte w kociej trawie działają na zasadzie afrodyzjaków; czworonogi zwykle stają się senne i rozmarzone. Z walerianą nie można przesadzać, ponieważ przedawkowanie może mieć dla kota opłakane skutki - bardzo poważne problemy zdrowotne.
Kozłek lekarski: zawartość
Co ma w środku kozłek lekarski? W celach leczniczych wykorzystuje się głównie korzeń. Gnieździ się w nim wiele cennych substancji, na przykład kwas walerianowy i walerenowy, olejki eteryczne, waltraty, iridoidy, alkaloidy, terpeny i trójperpeny, kwasy organiczne. Za "skarpetkowy" zapach waleriany odpowiada ester bornylowy kwasu izowalerianowego.
Kozłek lekarski: właściwości lecznicze
Waleriana ma przede wszystkim właściwości uspokajające. Można z dużą dozą prawdopodobieństwa uznać, że ma pozytywny wpływ właśnie na dolegliwości związane ze stresem. Kozłek wykazuje również działanie rozkurczające. Nie należy jednak przesadzać i przypisywać walerianie cudownych mocy. To zioło, jak każde inne, nie jest w stanie (i nie powinno) zastąpić profesjonalnej terapii i opieki medycznej.
Kozłek lekarski może przynieść ulgę w następujących dolegliwościach:
- drżenie rąk,
- ataki paniki,
- palpitacje serca,
- nerwowe pocenie się,
- napięte mięśnie,
- nadpobudliwość,
- zaburzona koncentracja,
- bezsenność,
- skurcze mięśni,
- bóle menstruacyjne,
- kolka,
- bóle głowy,
- wysokie ciśnienie krwi.
Zwolennicy waleriany wierzą, że napary z kozłka zwalczają łupież, a także nadają się do przemywania ran i wrzodów.
> Zobacz: Najdziwniejsze i najgorsze zaburzenia snu - to ci się nawet nie śniło!
Kozłek lekarski: jak go stosować?
Kozłka lekarskiego można, rzecz jasna, znaleźć lub samodzielnie zasadzić. Najłatwiej jednak kupić go w sklepie zielarskim lub aptece. Walerianowa oferta jest szeroka - samo zioło, sproszkowane zioło, tabletki, kapsułki, krople. Kozłka da się używać jako suplementu, naparu, kompresu czy herbatki. Niektórzy robią z waleriany nalewki. Kozłka należy przyjmować w umiarkowanych ilościach - nie jest to suplement, który powinno brać się codziennie przez całe życie. Najlepiej stosować go w razie wystąpienia problemów i spożywać maksimum miesiąc, po czym zrobić sobie minimum dwa tygodnie przerwy.
Kozłek lekarski: przeciwwskazania
Mimo że waleriana to zioło łagodne i stosunkowo niegroźne, niektóre osoby powinny się jej wystrzegać. Przeciwwskazania do przyjmowania kozłka lekarskiego to:
- leki psychiatryczne,
- alkohol i inne środki odurzające,
- ciąża i karmienie piersią,
- wiek poniżej 12 lat.
Przed zdecydowaniem się na zażywanie waleriany z lekarzem powinny skonsultować się osoby z nowotworami, chorobami wątroby oraz nerek, a także ci, którzy przyjmują leki obniżające poziom cholesterolu i przeciwgrzybicze. Kozłek lekarski nie powinien być stosowany niedługo przed operacją ze znieczuleniem ogólnym. Z walerianą nie mogą przesadzać osoby starsze.
To także może cię zainteresować:
> Rytm dobowy, czyli jak działa nasz zegar biologiczny
> Jak szybko pozbyć się stresu? Te metody zajmą ci tylko kilka minut
Chcesz się leczyć lub odchudzać ziółkami? Musisz to wiedzieć!
