Sok, czyli kaloryczna bomba pełna cukru i konserwantów? To bzdury!

Soki cieszą się zaskakująco złą sławą. Przed ich spożywaniem przestrzegają nawet niektórzy dietetycy. Tymczasem wynika to głównie z nieznajomości aktualnych przepisów i nieśmiertelnych mitów. W soku nie ma sztucznych aromatów, barwników czy substancji konserwujących. Nie myl go z "napojem owocowym" czy "nektarem". Nazwa "sok" zobowiązuje i wiąże się z konkretnymi obostrzeniami prawnymi w Unii Europejskiej

Sok to produkt odżywczy, w pełni naturalny. Powstaje ze świeżych, chłodzonych lub mrożonych dojrzałych warzyw lub owoców. Produkcja soku jest ściśle regulowana przez Unię Europejską. Barwa i smak soków zawsze pochodzi z owoców i warzyw, z których są wyprodukowane. Nie należy soku mylić z innymi produktami do picia, co niestety często się zdarza.

Dołącz do serwisu Zdrowie na Facebooku!

Na opakowaniu prawdziwego soku nigdy nie znajdziesz informacji: "nie zawiera konserwantów". Taki napis może pojawić się na innych produktach do picia. Wynika to z faktu, że sok z założenia konserwantów nie może zawierać. Tym samym producenci zgodnie z prawem nie mogą tego napisać na opakowaniu. Niestety, prawo to jest mało znane, przez co konsument jest mniej świadomy.

Poniżej lista faktów i mitów dotyczących soków, przygotowana przez dr Katarzynę Stoś , prof. nadzw. IŻŻ. Nie daj się wkręcać, czytaj opakowania, dbaj o siebie.

1. Sok to produkt tuczący, do którego dodawany jest cukier. Soku nie powinny pić osoby, które dbają o linię lub chcą się odchudzać

MIT

Zgodnie z prawem do soków owocowych, pomidorowych oraz 100% warzywnych nie wolno dodawać cukru.

Jeżeli na etykiecie w wartości odżywczej jest napisane, że soki te zawierają cukier, należy mieć świadomość, że to ten sam cukier, który znajdował się w owocu lub warzywie, z którego dany sok został wykonany.

Producent złamałby prawo, gdyby do takiego soku dodał inny cukier.

Niewielkie ilości cukru mogą być jedynie dodane do soków warzywnych i owocowo-warzywnych. To rozwiązanie stosuje się z uwagi na smak tych produktów, które często są doprawiane (również np. pieprzem czy ziołami), dzięki czemu w odbiorze konsumenta stają się smaczne. Reasumując, wartość kaloryczna soków jest zbliżona do wartości kalorycznej produktów, z których zostały wykonane.

Przeciętna wartość kaloryczna dla 100 ml soku owocowego wynosi ok. 40 - 50 kcal, a soku warzywnego jeszcze mniej. Dla porównania: 100 g pomarańczy to ok. 45 kcal, a 100 ml soku pomarańczowego to również ok. 45 kcal.

Oczywiście, osoby odchudzające się powinny częściej sięgać po 100% sok warzywny, ale z uwagi na witaminy i inne składniki odżywcze, nie powinny zupełnie wykluczać z diety owoców, w tym soków owocowych.

2. Sok z kartonu czy butelki to bezwartościowy produkt, który nie zawiera witamin i innych ważnych dla zdrowia składników odżywczych

MIT

Współcześnie stosowany proces produkcji soków to tzw. pasteryzacja. Jej celem jest zapewnienie mikrobiologicznego bezpieczeństwa produktu, czyli zniszczenie drobnoustrojów i enzymów, które pozostawione w soku będą prowadzić do naturalnego procesu psucia. W żaden sposób proces ten nie wpływa na znaczące obniżenie wartości odżywczej soków.

Sok z kartonu czy butelki, czyli niezależnie od opakowania, to źródło cennych witamin i mikroskładników.

3. Sok to produkt sztuczny, zawierający konserwanty i inne sztuczne dodatki. Dodatkowo rozcieńczany jest wodą.

MIT

Jeżeli produkt zawiera takie substancje, to znaczy, że nie jest to sok. Nie jest też prawdą, że sok rozcieńczany jest wodą. Każdy sok owocowy i 100% sok warzywny, w tym również odtworzony z soku zagęszczonego, który trafia na półkę, musi zawierać taką samą ilość wody, jaką zawierały warzywa i owoce, z których dany sok powstał.

4. Sok jednodniowy, bądź świeżo wyciskany jest lepszy niż ten z dłuższym terminem przydatności do spożycia.

MIT

Sok jednodniowy będzie bezpieczny tylko wtedy, gdy zapewnimy mu ciągłość przechowywania w warunkach chłodniczych. To oznacza, że powinien być wypity zaraz po wyjęciu z lodówki i osiągnięciu temperatury pokojowej. Po dłuższym przechowywaniu soku jednodniowego poza warunkami chłodniczymi, następuje namnażanie bakterii i pleśni.

W przypadku soku świeżo wyciskanego rzadko zwracamy uwagę na warunki, w jakich został on wykonany. Bardzo ważna jest czystość wyciskarek w kawiarniach i restauracjach. Sok wyciśnięty przez zanieczyszczoną wyciskarkę może być bardzo niebezpieczny. Warto też zawsze zwrócić uwagę, czy owoce i warzywa, z których dany sok jest wykonywany, zostały dobrze umyte. Dotyczy to, np. cytrusów, które aby przebyć długą drogę do naszego kraju, muszą być dodatkowo zabezpieczane. Uwadze nie powinien też umknąć fakt czy nóż i deska, przy pomocy których owoc jest krojony są czyste. To podstawowe zasady higieny. Tylko przy ich zachowaniu sok świeżo wyciskany jest bezpieczny. Koniecznie należy go spożyć w krótkim czasie po przygotowaniu.

Soki z dłuższym terminem przydatności do spożycia to pełnowartościowe produkty. Nie odstają pod względem zawartości witamin i składników odżywczych od tych jednodniowych i świeżo wyciskanych. W sytuacji, gdy nie mamy pewności co do jakości wykonania soków o krótkim terminie przydatności do spożycia, sok z kartonu czy butelki to z pewnością dobre rozwiązanie. To obok warzyw i owoców może być doskonałe uzupełnienie drugiego śniadania dla dziecka do szkoły, czy przekąska na wycieczkę szkolną, do pracy, bądź rodzinny piknik.

5. Szklanka soku może stanowić jedną z pięciu zalecanych przez Światową Organizację Zdrowia porcji warzyw i owoców.

FAKT

Dokładnie tak. Takie stanowisko jest również uwzględnione w zaleceniach Instytutu Żywności i Żywienia. Nie wyklucza się również soku w kartonie czy butelce, z dłuższym terminem przydatności do spożycia. To choćby doskonały dodatek, obok warzyw i owoców, do tradycyjnego polskiego śniadania, które często składa się głównie z kanapek.

6. Soki odwadniają.

MIT

Gdyby tak było, to musielibyśmy uznać, że również warzywa i owoce odwadniają. Przecież sok to produkt, który powstaje z warzyw i owoców. Zawiera dokładnie taką samą ilość wody, co warzywa i owoce, z których jest wykonany. Warzywa i owoce w ponad 80% - 90% składają się z wody. Dodatkowo owoce i warzywa oraz otrzymane z nich soki dostarczają znaczące ilości substancji mineralnych, głównie potasu, szczególnie ważnego w kontekście nadmiernego spożycia soli i równowagi sodowo-potasowej oraz ogólnej równowagi elektrolitycznej w organizmie człowieka.

Wszystko o potasie

Sok to produkt dostarczający organizmowi płynów, a dodatkowo niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania substancji odżywczych oraz bioaktywnych, występujących w warzywach i owocach.

Autorka: dr Katarzyna Stoś , prof. nazw. Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie

Więcej o: