Dieta w zespole jelita nadwrażliwego - co jeść, a czego unikać?

Naprzemienne biegunki i zaparcia, bóle brzucha, wzdęcia - to mogą być objawy zespołu jelita nadwrażliwego - zaburzenia, na które uskarża się coraz więcej osób, zwłaszcza kobiet. Jak łagodzić jego dolegliwości z pomocą diety? Radzi dietetyczka Aleksandra Kilen-Zasieczna.

Zespół jelita nadwrażliwego (irritable bowel syndrome - IBS) jest najczęściej występującym zaburzeniem czynnościowym przewodu pokarmowego. Zdecydowana większość chorych to kobiety.

Bardzo często u osób z zespołem jelita nadwrażliwego (IBS) poza niekomfortowymi dolegliwościami dotyczącymi przewodu pokarmowego występują także objawy ze strony układu nerwowego - depresja lub zaburzenia osobowości. Profilaktyka oraz leczenie choroby nie jest łatwe i wymaga obserwacji organizmu. Ostatnie badania pokazują pozytywny efekt leczenia IBS przy pomocy probiotyków i prebiotyków, z jednoczesną antybiotykoterapią. Również właściwa dieta może łagodzić objawy i zmniejszać dyskomfort, ułatwiając codzienne funkcjonowanie. Dlaczego dieta jest tak istotna w zespole jelita nadwrażliwego?

Około 60% chorych utożsamia objawy z rodzajem spożytego pokarmu - oznacza to, że różne produkty mogą łagodzić bądź zaostrzać dolegliwości.

W zależności od typu choroby wprowadza się różne modyfikacje dietetyczne. Zespół jelita drażliwego może mieć postać biegunkową, zaparciową i mieszaną. Warto podkreślić, że głównym elementem leczenia jest postępowanie farmakologiczne. Przed wprowadzeniem zmian w zakresie odżywiania (najlepiej z pomocą specjalisty ds. żywienia człowieka - dietetyka) warto prowadzić dzienniczek żywienia uwzględniając w nim występujące objawy.

Znajomość zasad żywieniowych w łagodzeniu objawów choroby może znacznie ułatwić życie. Podstawową zasadą w każdej postaci IBS jest spożywanie 4-5 posiłków w ciągu dnia, co około 3-4 godziny. Pierwszy posiłek warto jeść do 1 godziny po obudzeniu się, ostatni na około 3 godziny przed snem. Zawsze przy planowaniu diety należy uwzględnić inne towarzyszące choroby.

W okresie występowania biegunek należy stosować dietę lekkostrawną, niskotłuszczową, z ograniczeniem błonnika pokarmowego (przyspiesza przemianę materii i działa drażniąco na jelita - jest zalecany przy zaparciach).

Błonnik jest jednak niezbędny do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego, dlatego nawet w postaci biegunkowej należy wybierać:

- delikatne warzywa i owoce: ziemniaki, marchewkę, buraczki, pietruszkę, młody groszek i młodą fasolkę szparagową, cukinię, dynię, kabaczek, bakłażana - w postaci gotowanej; cukinię, cykorię, sałatę, pomidory bez skórki, tartą marchewkę - w postaci surowej; soki warzywne; owoce najlepiej bez skórki i pestek - jabłka, maliny, pomarańcze, banany, brzoskwinie, melon, awokado; przeciery owocowe

- oczyszczone produkty zbożowe - białe pieczywo, sucharki, pieczywo chrupki, pszenne makarony, biały ryż, drobne kasze (kasza manna, kaszka kukurydziana, kasza jaglana, płatki owsiane , amarantus)

- chude mięso (drób, chuda wołowina, cielęcina, królik) i chude ryby (dorsz, sandacz, morszczuk, lin, szczupak)

- zioła i przyprawy ułatwiające trawienie - kminek, koperek, cynamon

- herbaty ziołowe.

Najczęstszymi błędami żywieniowymi, powodującymi występowanie dolegliwości u osób z IBS jest spożywanie pokarmów wysokotłuszczowych, picie napojów zawierających kofeinę oraz jedzenie surowych owoców i warzyw.

W zespole jelita nadwrażliwego należy unikać

:

- warzyw kapustnych, kalafiora, cebuli (zwłaszcza surowej), papryki, warzyw strączkowych (oprócz fasolki szparagowej i młodego groszku), czosnku, kukurydzy, brukselki i grzybów (można próbować jeść pieczarki)

- śliwek, gruszek, moreli, wiśni i czereśni

- tłustych mięs i serów (żółtych, twarogowych tłustych, pleśniowych, podpuszczkowych, topionych, do smarowania typu fromage), sosów majonezowych i majonezu, śmietany, ketchupu, musztardy, octu

- kwaśnych owoców i warzyw, czekolady, dżemów, słodzików oraz soków owocowych - mogą wywołać procesy fermentacyjne w jelitach

- napojów i dań słodkich i zimnych, ostrych oraz słonych

- wody i innych napojów gazowanych.

Jak modyfikować dietę przy zaparciach?

W okresie występowania zaparć należy zwiększyć ilości spożywanych owoców, warzyw oraz pełnoziarnistych produktów zbożowych, ponieważ naturalnym czynnikiem pobudzającym perystaltykę przewodu pokarmowego jest błonnik pokarmowy. Wraz ze wzrostem spożywania błonnika należy zwiększyć ilość wypijanych płynów, do co najmniej 1,5 l, a najlepiej 2-2,5 l na dzień. Warto spożywać fermentowane produkty mlecznych, stosować łagodne przyprawy (przyspieszają motorykę jelit) oraz unikać produktów zapierających, ograniczać spożywanie tłustych mięs, produktów typu fast food oraz słodyczy.

Autorką tekstu jest Aleksandra Kilen-Zasieczna , dietetyk, specjalista ds. żywienia człowieka, właścicielka Poradni Dietetycznej JeszFresh w Warszawie.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do Zdrowia na Facebooku!