Spotkanie z lekarzem musi odbyć każda osoba, który ubiega się o prawo jazdy w kategoriach AM, A, A1, A2, B, B1, B+E, C, C1, C+E, D, D1, D1+E i T. Do wykonania badań zobowiązani są także kierowcy odnawiający uprawnienia (np. kiedy właśnie ze względu na stan zdrowia zostały im odebrane) lub przedłużające swoje prawo jazdy. Ten obowiązek obejmuje również osoby, które ubiegają się o prowadzenie pojazdów uprzywilejowanych lub tych, które przewożą wartości pieniężne. Dotyczy to zarówno młodych kierowców, jak i tych, którzy wykonują już ten zawód.
U przyszłych kierowców sprawdza się przede wszystkim wzrok (sprawdzane jest m.in. pole widzenia oraz to, czy kierowca dobrze widzi po zmroku, czyli czy nie ma tzw. kurzej ślepoty), słuch, zmysł równowagi oraz układy: ruchu, sercowo-naczyniowy, oddechowy i nerwowy (chodzi m.in. o wykluczenie padaczki). Sprawdzane są także funkcjonowanie nerek oraz czy kandydat na kierowcę nie ma cukrzycy, przy uwzględnieniu wyników badania poziomu glikemii.
Podczas badania lekarz ocenia także stan psychiczny przyszłego kierowcy i to, czy nie jest on uzależniony od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. Warto zaznaczyć, że nie u wszystkich kandydatów testy będą wyglądały tak samo. Lekarz - w zależności od stanu zdrowia przyszłego pacjenta - może zlecić jeszcze inne, bardziej szczegółowe badania, które potwierdzą lub wykluczą jego ewentualne podejrzenia.
Przy wystawianiu ostatecznej opinii pod uwagę obecny stan zdrowia oraz przyjmowane przez przyszłego kierowcę leki i ich ewentualny wpływ na refleks, zdolności psychoruchowe, co jednoznacznie przekłada się zdolność prowadzenia przez niego pojazdów mechanicznych.
Osoby, które ubiegają się o prawo jazdy kategorii C i C+E muszą dodatkowo przejść badanie psychologiczne w ramach psychologii transportu. Bez tego kandydat nie dostanie pozwolenia na prowadzenie samochodów ciężarowych. Taki obowiązek mają także zawodowi kierowcy. Ci którzy nie ukończyli jeszcze 60 lat muszą je powtarzać co pięć lat. Starsi kierowcy wykonują je co trzydzieści miesięcy.
Podczas badania psychotechnicznego sprawdzany jest refleks kierowcy, zdolność logicznego myślenia oraz jego reakcja na stres. Badanie trwa półtorej godziny i składa się z trzech części.
Od pewnego czasu przyszli kierowcy są badani także pod kątem bezdechu sennego. Bezdech senny to powtarzające się epizody nieoddychania podczas snu. Może ich być nawet kilkaset w trakcie nocy. Człowiek, który cierpi na bezdech senny, jest zatem niewyspany i zmęczony, a jego organizm jest niedotleniony. Choroba może także wpłynąć na koncentrację oraz refleks kierowcy w czasie jazdy. Taki kierowca może stanowić zagrożenie dla siebie, jak dla innych uczestników ruchu. Dlatego bardzo ważny jest szczegółowy wywiad z pacjentem i w razie niepokojących objawów lekarz powinien skierować go na dalsze i bardziej szczegółowe badania.
Aby móc wykonać badanie należy zabrać ze sobą:
Za badania lekarskie każdy przyszły kierowca musi zapłacić z własnej kieszeni. W niektórych przypadkach są one pokrywane z budżetu państwa. Z takiego przywileju mogą skorzystać osoby, które chcą uzyskać uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek o ponowne wykonanie badania psychologicznego składa się pisemnie za pośrednictwem uprawnionego psychologa, który wydał orzeczenie psychologiczne. Od chwili uzyskania skierowania każdy kierowca ma czternaście dni na wykonanie stosownych badań.