Badania lekarskie dla kierowców - jakie badania powinien wykonać kandydat na kierowcę?

Aby uzyskać prawo do prowadzenia pojazdu, każdy potencjalny kierowca poza zapisaniem się na kurs i zdaniem egzaminu musi wykonać serię badań. Ich celem jest ocena czy stan zdrowia przyszłego kierowcy pozwala mu usiąść za kierownicą. Kto musi wykonać takie badania i jakie testy się do nich zaliczają?

Spotkanie z lekarzem musi odbyć każda osoba, który ubiega się o prawo jazdy w kategoriach AM, A, A1, A2, B, B1, B+E, C, C1, C+E, D, D1, D1+E i T. Do wykonania badań zobowiązani są także kierowcy odnawiający uprawnienia (np. kiedy właśnie ze względu na stan zdrowia zostały im odebrane) lub przedłużające swoje prawo jazdy. Ten obowiązek obejmuje również osoby, które ubiegają się o prowadzenie pojazdów uprzywilejowanych lub tych, które przewożą wartości pieniężne. Dotyczy to zarówno młodych kierowców, jak i tych, którzy wykonują już ten zawód. 

Badania lekarskie dla kierowców - jakie badania musi wykonać przyszły kierowca?

U przyszłych kierowców sprawdza się przede wszystkim wzrok (sprawdzane jest m.in. pole widzenia oraz to, czy kierowca dobrze widzi po zmroku, czyli czy nie ma tzw. kurzej ślepoty), słuch, zmysł równowagi oraz układy: ruchu, sercowo-naczyniowy, oddechowy i nerwowy (chodzi m.in. o wykluczenie padaczki). Sprawdzane są także funkcjonowanie nerek oraz czy kandydat na kierowcę nie ma cukrzycy, przy uwzględnieniu wyników badania poziomu glikemii.

Podczas badania lekarz ocenia także stan psychiczny przyszłego kierowcy i to, czy nie jest on uzależniony od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. Warto zaznaczyć, że nie u wszystkich kandydatów testy będą wyglądały tak samo. Lekarz - w zależności od stanu zdrowia przyszłego pacjenta - może zlecić jeszcze inne, bardziej szczegółowe badania, które potwierdzą lub wykluczą jego ewentualne podejrzenia.

Przy wystawianiu ostatecznej opinii pod uwagę obecny stan zdrowia oraz przyjmowane przez przyszłego kierowcę leki i ich ewentualny wpływ na refleks, zdolności psychoruchowe, co jednoznacznie przekłada się zdolność prowadzenia przez niego pojazdów mechanicznych.

Osoby, które ubiegają się o prawo jazdy kategorii C i C+E muszą dodatkowo przejść badanie psychologiczne w ramach psychologii transportu. Bez tego kandydat nie dostanie pozwolenia na prowadzenie samochodów ciężarowych. Taki obowiązek mają także zawodowi kierowcy. Ci którzy nie ukończyli jeszcze 60 lat muszą je powtarzać co pięć lat. Starsi kierowcy wykonują je co trzydzieści miesięcy.

Badanie psychotechniczne - na czym polegają

Podczas badania psychotechnicznego sprawdzany jest refleks kierowcy, zdolność logicznego myślenia oraz jego reakcja na stres. Badanie trwa półtorej godziny i składa się z trzech części.

1. Pierwszy z nich to tzw. badanie testowe. Ma ono na celu ocenę kompetencji poznawczych, cech osobowości, koncentracji uwagi, umiejętności pracy pod presją czasu, sprawności intelektualnej, uwagi oraz reakcję i odporność na stres.
2. Drugi etap to badanie aparaturowe, które pozwalają określić sprawność psychomotoryczną oraz procesów decyzyjnych i myślowych. Podczas badania, które odbywa się w innym specjalnie do tego przygotowanym pomieszczeniu, wykorzystuje się m.in. aparat krzyżowy, który ocenia szybkość reakcji, koordynację wzrokowo-ruchową i odporność na zmęczenie, lub miernika czasu reakcji, który mierzy długość czasu reakcji i dokładność reakcji na bodźce.
3. Trzeci i ostatni etap badań psychometrycznych to rozmowa, która podsumowuje uzyskane przez przyszłego kierowcę wyniki. Podczas testów na sali cały czas obecny jest psycholog, który nie tylko bardzo uważnie obserwuje kandydata, ale także w razie potrzeby tłumaczy niejasności.

Od pewnego czasu przyszli kierowcy są badani także pod kątem bezdechu sennego. Bezdech senny to powtarzające się epizody nieoddychania podczas snu. Może ich być nawet kilkaset w trakcie nocy. Człowiek, który cierpi na bezdech senny, jest zatem niewyspany i zmęczony, a jego organizm jest niedotleniony. Choroba może także wpłynąć na koncentrację oraz refleks kierowcy w czasie jazdy. Taki kierowca może stanowić zagrożenie dla siebie, jak dla innych uczestników ruchu. Dlatego bardzo ważny jest szczegółowy wywiad z pacjentem i w razie niepokojących objawów lekarz powinien skierować go na dalsze i bardziej szczegółowe badania. 

Aby móc wykonać badanie należy zabrać ze sobą:

• dokument tożsamości z numerem PESEL (dowód osobisty, paszport),
• jeżeli badany przedłuża ważność posiadanego prawa jazdy to powinien je ze sobą zabrać,
• jeżeli badany nosi okulary lub soczewki, należy stawić się na badanie w okularach, lub soczewkach! (jeżeli badany nosi okulary, bądź soczewki, badanie przeprowadzane jest w szkłach korekcyjnych),
• jeżeli badany choruje na cukrzycę, lub padaczkę musi przynieść odpowiednie zaświadczenie od specjalisty, w tym przypadku od diabetologa lub neurologa)

Za badania lekarskie każdy przyszły kierowca musi zapłacić z własnej kieszeni. W niektórych przypadkach są one pokrywane z budżetu państwa. Z takiego przywileju mogą skorzystać osoby, które chcą uzyskać uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek o ponowne wykonanie badania psychologicznego składa się pisemnie za pośrednictwem uprawnionego psychologa, który wydał orzeczenie psychologiczne. Od chwili uzyskania skierowania każdy kierowca ma czternaście dni na wykonanie stosownych badań.