Badania przesiewowe - kiedy i po co się je wykonuje?

Badania przesiewowe mogą uchronić przed groźnymi konsekwencjami związanymi z rozwojem jakiejś choroby. Zdarza się nawet, że ratują one życie pacjentów. Kiedy wykonuje się badania przesiewowe i kto powinien się na nie zdecydować? Wyjaśniamy.

Badania przesiewowe - co to takiego? 

Najogólniej rzecz ujmując są to badania przeprowadzane u osób, które nie mają w danym momencie objawów jakiegoś schorzenia, ale istnieje prawdopodobieństwo jego rozwoju. Inna nazwa, z którą możemy się spotkać, to badania skryningowe (od angielskiego słowa screening). 

Dzięki takim testom można wykryć chorobę w bardzo wczesnym stadium, gdy nie daje ona jeszcze żadnych symptomów. To z reguły zwiększa szanse na wyleczenie, a także zapobiega niebezpiecznym konsekwencjom związanymi z rozwojem dolegliwości. Badania przesiewowe są więc zalecane osobom szczególnie narażonym na pewne choroby - na przykład, gdy w bliskiej rodzinie występowały one często.

W testach przesiewowych zdarzają się czasami pomyłki, które niestety narażają pacjentów na spory stres i niepewność. Z tej przyczyny wstępna diagnoza postawiona na podstawie badań przesiewowych musi być potwierdzona bardziej szczegółowymi testami w kierunku danego schorzenia.

Które badania przesiewowe wykonuje się najczęściej? Kto powinien zdecydować się na taki krok? Wyjaśniamy w dalszej części artykułu.

Jak często i jakie badania należy wykonywać, aby chronić się przed rakiem piersi i szyjki macicy?

Badania przesiewowe noworodków

Tego typu badania wykonuje się już u noworodków. W naszym kraju są one obowiązkowe i darmowe. Za ich koordynację odpowiada Instytut Matki i Dziecka. Mają one na celu wykrycie najczęściej występujących chorób wrodzonych. Na liście potencjalnych zagrożeń znajdują się aż 23 schorzenia. Ich wczesne wykrycie może uchronić noworodka przed groźnymi konsekwencjami, które mogłyby odbić się na całym jego życiu. Czasami ratuje to także życie dziecka.

Badania przesiewowe noworodków są wykonywane w ośmiu ośrodkach. To do nich szpitale przesyłają próbki. Ośrodki znajdują się obecnie w:

1. Warszawie
2. Krakowie
3. Gdańsku
4. Katowicach
5. Wrocławiu
6. Łodzi
7. Poznaniu
8. Katowicach

Co mogą wykryć badania przesiewowe u noworodków? 

• 20 rzadkich wad metbaolizmu
• mukowiscydozę
• fenyloketonurię
• wrodzoną niedoczynność tarczycy (hipotyreozę)

Badania przesiewowe słuchu u noworodków

W Polsce tego typu badania są wykonywane od 2002 roku. Badania przesiewowe słuchu już w pierwszych dnia życia noworodka pomagają wykryć wady słuchu. Dzięki temu szybko można rozpocząć leczenie dziecka. Tego typu badania są bezpieczne i nie wywołują bólu.

Przeprowadzanie badań przesiewowych słuchu u najmłodszych umożliwiły środki zebrane przez Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. W odpowiedni sprzęt zaopatrzone są obecnie wyposażone wszystkie oddziały noworodkowe. 

Badania przesiewowe w ciąży

Badania przesiewowe są wykonywane także u kobiet w ciąży. Znane są bardziej pod nazwą badania prenatalne. Mają one za zadanie wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w rozwoju dziecka. W przypadku ich wykrycia pozwala to na rozpoczęcie dalszych badań i leczenia, które być może uratuje zdrowie i życie dziecka.

Które badania przesiewowe wykonuje się u ciężarnych. To m.in. USG genetyczne i standardowe, USG 4D, test NIFTY i PAPP-A, test potrójny, test zintegrowany, badanie przepływu w obrębie przewodu żylnego, przepływ przez zastawkę trójdzielną.

Badania przesiewowe w ciąży: tych dzieci mogło nie być lub mogły urodzić się bardzo chore. Ocaliły je badania prenatalne i leczenie w łonie matki >>

Badania przesiewowe - o tym pamiętaj

Badania przesiewowe mogą uchronić przed groźnymi konsekwencjami rozwoju różnych chorób. Wykonuje się je u noworodków, kobiet w ciąży, a także osób narażonych na jakieś konkretne schorzenia. O czym jeszcze warto pamiętać?

• Badania przesiewowe to badania przeprowadzane u osób, które nie mają w danym momencie objawów jakiegoś schorzenia, ale istnieje prawdopodobieństwo jego rozwoju.
• Takie badania wykonuje się już u noworodków. W naszym kraju są one obecnie obowiązkowe i darmowe. Na liście potencjalnych zagrożeń znajdują się aż 23 schorzenia. 
• Mogą się na nie zdecydować także kobiety w ciąży. To m.in. USG genetyczne i standardowe, USG 4D, test NIFTY i PAPP-A.
• Wczesne wykrycie choroby zwiększa szanse na wyleczenie, a także zapobiega niebezpiecznym konsekwencjom związanymi z rozwojem dolegliwości.
• W testach przesiewowych zdarzają się czasami pomyłki, dlatego w razie wykrycia choroby zalecane są dalsze badania.

Zobacz także:

• Zamiast biegać do lekarza, zrobią badania w domu. Polski wynalazek ułatwi życie kobietom i zmniejszy kolejki
• Nowe badania: zdrabniajcie i sepleńcie. To najlepsze dla rozwoju mowy małych dzieci
• Badania okresowe u dzieci: bilans zdrowia dziecka, badania krwi i moczu
• Inwestycja w zdrowie - lista badań profilaktycznych, które powinnaś robić regularnie
• Badania prenatalne nieinwazyjne i badania prenatalne inwazyjne: kiedy wykonywać, w jakim celu