Scyntygrafia receptorowa: co to jest?
Scyntygrafia receptorowa to, jak sama nazwa wskazuje, rodzaj badania scyntygraficznego. Co to znaczy? Ogólnie rzecz biorąc, scyntygrafia jest badaniem obrazowym polegającym na wstrzyknięciu pacjentowi substancji chemicznych zwanych izotopami, których aktywność jest następnie rejestrowana przez kamerę i komputer. Kumulacja izotopów umożliwia dostrzeżenie ewentualnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu określonej części ciała.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Wyróżniamy kilka rodzajów badania scyntygraficznego, na przykład scyntygrafię kości, serca czy nerek. Scyntygrafia receptorowa brzmi nieco bardziej skomplikowanie - skupia się na obecności i lokalizacji receptorów somatostatynowych w tkankach. Może być używana do analizowania działania również innych receptorów, jednak wykorzystuje się ją głównie w celu badania somatostatyny. Pełna nazwa badania to scyntygrafia receptorów somatostatynowych, czyli SRS.
Scyntygrafia receptorowa: na czym polega?
Samo pojęcie "receptorów somatostatynowych w tkankach" niewiele mówi tym, którzy nie zajmują się medycyną na co dzień. Żeby zrozumieć, o co w tym chodzi, trzeba zacząć od tego, czym jest somatostatyna. Somatostatyna to hormon wydzielany przez przede wszystkim podwzgórze, a także ośrodkowy układ nerwowy, tarczycę, błonę śluzową żołądka, jelito cienkie, trzustkę i, w przypadku kobiet, łożysko. Blokuje produkowanie hormonu wzrostu (somatotropiny) przez przysadkę mózgową, a także hamuje wydzielanie soku żołądkowego, trzustkowego i żółci; reguluje ruchy perystaltyczne.
> Więcej o somatostatynie: Przeciwnik hormonu wzrostu. Gdzie wydzielana jest somatostatyna i jakie są jej funkcje?
Jeśli receptory somatostatyny (receptor somatostatynowy, z angielskiego somatostatin receptor, w skrócie SSTR) występują w nadmiernej liczbie (wykazują tak zwaną nadekspresję), może to oznaczać proces chorobowy. Wykazano, że na błonie komórki nowotworowej niektórych nowotworów dochodzi do nadekspresji określonych receptorów. Wykonanie scyntygrafii receptorowej ma umożliwić ocenę i analizę obecności oraz rozmieszczenia receptorów. Ich duża gęstość oznacza, że coś jest nie tak - sugeruje guz neuroendokrynny przewodu pokarmowego, gruczolaka przysadki, ziarniniaka czy choroby autoimmunologiczne (autoimmunizacyjne).
Scyntygrafia receptorowa: wskazania
Jakie są wskazania do scyntygrafii receptorowej? Badanie zleca się najczęściej przy podejrzeniu lub występowaniu guzów neuroendokrynnych.
Wskazania do scyntygrafii receptorowej to:
- podejrzenie nowotworów neuroendokrynnych (tak zwanych NET),
- podejrzenie przerzutów nowotworowych,
- ustalenie dokładnej lokalizacji nowotworu,
- ocena stadium zaawansowania nowotworu,
- zaplanowanie leczenia (między innymi ustalenie, czy pacjentowi trzeba podawać analogi somatostatyny, czyli podstawowe leki w terapii NET),
- ocena efektów dotychczasowego leczenia.
> Przeczytaj: Guzy NET: jak powstają i są diagnozowane?
Scyntygrafia receptorowa: jak się przygotować?
Przygotowanie do scyntygrafii receptorowej nieco różni się od na przykład scyntygrafii kości, która właściwie nie wymaga przygotowania. Wszystko zależy od indywidualnego stanu pacjenta - o procesie przygotowania powinien szczegółowo poinformować lekarz. Na ogół jednak 2-3 dni przed badaniem należy przestawić się na dietę płynną. Pacjent powinien być nawodniony. Lekarz może zalecić przyjęcie środków przeczyszczających. Jeśli pacjent przyjmuje analogi somatostatyny, może być poproszony o tymczasowe przerwanie brania leków. Wszystko ustala lekarz, który udziela wszelkich potrzebnych informacji. Na czas badania należy założyć luźne ubrania bez metalowych części, a także wyłączyć i odłożyć telefon (te przedmioty mogą zafałszować obraz badania).
Scyntygrafia receptorowa: jak przebiega?
Badania scyntygraficzne przeprowadza się w pracowniach medycyny nuklearnej (brzmi okropnie, ale nie ma się czego bać, ryzyko powikłań po scyntygrafii jest bliskie zeru). Na początku badania układa się pacjenta w urządzeniu do rejestracji izotopu, podobnym do klasycznego tomografu (czyli tuby, do której się "wjeżdża"). Następnie wstrzykuje się izotop, a potem obserwuje za pomocą kamery, która transmituje obraz do komputera, gdzie zapisywany jest obraz badanej części ciała.
