Co wykazały dotąd niemieckie badania próbek wody z Odry? Zapytaliśmy ekspertkę o wyniki

Co właściwie wykazały badania próbek wody z Odry według naszych sąsiadów z zachodu? Niemieccy specjaliści zwracają uwagę na to, że kluczowe znaczenie może mieć wyraźny wzrost kilku parametrów, które poszybowały w górę około 7 sierpnia - donosi "Der Spiegel". O interpretację niektórych wskaźników poprosiliśmy prof. Renatę Krzyżyńską z Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej.

Na stronie Federalnego Urzędu Ochrony Środowiska Brandenburgii można na bieżąco śledzić jakość wody na podstawie danych ze stacji pomiarowej we Frankfurcie nad Odrą. Wyświetlane są tam wyniki z ostatnich 31 dni. 

Próbki spod powierzchni wody pobierane są w odstępach 1,5 metra. Można dzięki nim prześledzić zmiany m.in. temperatury, wartości pH, mętność czy zawartości tlenu, a w specjalnych laboratoriach analizowane są również pod kątem zawartości różnych toksyn i w sumie 300 substancji chemicznych.

Skażenie Odry. Co wykazały dotąd wyniki badań z Niemiec?

Na poniższych wykresach można zauważyć, że zmiany w niektórych parametrach dotyczących wody nasiliły się około 7 sierpnia 2022 r. Wyraźnie wzrosła wtedy zawartość tlenu w wodzie, wartość pH, zmętnienie i absorpcja promieni UV, a także tzw. chlorofil całkowity i przewodność elektryczna.

Parametry dotyczące wody z Odry na podstawie badań ze stacji pomiarowej we Frankfurcie nad Odrą pomiędzy 18 lipca a 17 sierpnia 2022 roku.Parametry dotyczące wody z Odry na podstawie badań ze stacji pomiarowej we Frankfurcie nad Odrą pomiędzy 18 lipca a 17 sierpnia 2022 roku. Land Brandenburg / Landesamt fur Umwelt / lfu.brandenburg.de

Katastrofa ekologiczna na Odrze. Co się stało 7 sierpnia 2022 roku?

Wyniki próbek pobranych ze stacji pomiarowej we Frankfurcie nad Odrą wskazują, że około 7 sierpnia 2022 roku znacznie spadła wartość parametrów dotyczących tzw. azotu azotanowego.

Skażenie Odry - wyniki badań z Niemiec.Skażenie Odry - wyniki badań z Niemiec. Land Brandenburg / Landesamt fur Umwelt / lfu.brandenburg.de

Czym jest azotan azotanowy i dlaczego ten parametr znacząco odbiega od pozostałych? Zapytaliśmy o to ekspertkę z Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej.

Azot azotanowy to azot występujący w wodzie lub w ściekach w postaci jonów azotanowych (NO3 -) - tłumaczy prof. Renata Krzyżyńska, która od lat zajmuje się badaniami naukowymi dotyczącymi przede wszystkim rtęci.

Azotany i azotyny są naturalnie występującymi jonami, które powstają w wyniku przemian azotu. Do wód powierzchniowych azotany mogą dostawać się np. ze ściekami komunalnymi, przemysłowymi, a także w wyniku spływu z terenów rolniczych, które nawożono sztucznymi nawozami azotowymi

- wyjaśnia prof. Krzyżyńska. "Obecność azotynów wskazuje np. na to, że w wodzie występują warunki beztlenowe i zachodzą procesy gnicia" - dodaje specjalistka.

Gdy zawartość azotynów w wodach jest znaczna, może to oznaczać, że nastąpiło zanieczyszczenie wody. Nie jest to zdecydowanie powód tak gwałtownego wymierania ryb, jaki ma obecnie miejsce, natomiast jest czynnikiem sprzyjającym (temu zjawisku — przyp.red). Jeśli związków azotowych jest mniej, może to np. oznaczać, że mniej ścieków trafiło wtedy do rzeki.

Przyczyny skażenia Odry. Co o tym sądzą naukowcy z Wrocławia?

Według prof. Krzyżyńskiej, przyczyny katastrofy ekologicznej, do jakiej doszło w Odrze, mogą wynikać z kilku czynników.

Według mnie są dwa scenariusze. Albo pojawiło się w wodzie coś na tyle toksycznego, np. silna substancja biobójcza, która mogła szybko doprowadzić do śnięcia ryb, albo ten sam efekt mógł wywołać mniej toksyczny środek, ale w bardzo dużych ilościach. Można też brać pod uwagę mieszankę takich substancji. Na to nakłada się wysoka temperatura, niski poziom wód, susza, efekty aktualnych zawirowań: zwiększona produkcja węgla, inna, specjalistyczna produkcja itd.

Co spowodowało zagładę ryb w Odrze? "Nie ma pojedynczej przyczyny"

Wstępne wyniki badań nie potwierdziły poprzednich doniesień i nie wykazały szczególnie wysokiej wartości dla takich metali ciężkich jak rtęć.

"Uzyskane dane są jeszcze niekompletne i nie pozwalają na wskazanie pojedynczej przyczyny śmiertelności ryb w Odrze" — zapewnił Sebastian Arnold, rzecznik prasowy ministerstwa środowiska Brandenburgii. "Ponadto stwierdza się duże ilości soli i wysoką zawartość tlenu — dodał polityk.

Martwe ryby w rzece Ner spowodowała przyducha

17 sierpnia ujawniono wyniki badań na podstawie próbek pobranych z rzeki Ner. Za przyczynę padnięcia około 270 kg ryb uznano tam tzw. przyduchę, do której dochodzi z powodu wyczerpania tlenu w zbiorniku wodnym.

Zarówno w wodzie, jak i w przypadku ryb poddanych szczegółowym analizom, nie stwierdzono podwyższonych norm rtęci i innych metali ciężkich, pestycydów ani substancji ropopochodnych.

Ekolodzy z Polski i Niemiec łączą siły, by przeciwdziałać katastrofie na Odrze

WWF, czyli Światowy Fundusz na rzecz przyrody za pośrednictwem mediów społecznościowych wezwał rządy zarówno Niemiec, jak i Polski do "pełnej przejrzystości w wyjaśnianiu przyczyn" katastrofy ekologicznej, do której doszło w przypadku Odry.

Oddział niemiecki WWF w porozumieniu z polskim odpowiednikiem zaapelował do władz o to, by przyspieszyć działania, które mogą przyczynić się do długoterminowej ochrony rzeki i zidentyfikowania przyczyny jej skażenia.

źródło: Land Brandenburg / Der Spiegel / WWF

Więcej o: