Przypomnij mamie, by zadbała o zdrowie. Te badania warto zrobić (nie tylko) z okazji Dnia Matki

Zdrowia, szczęścia, pomyślności - rzucamy zwykle bez większego namysłu podczas składania życzeń naszym matkom. Choć nie da się im ofiarować w prezencie zdrowia, to bezcenne mogą okazać się zwykłe badania profilaktyczne, dzięki którym można sprawdzić, co nam dolega i w porę uniknąć dodatkowych problemów. Sprawdźcie, które z nich warto wykonywać regularnie, w zależności od tego, ile mamy lat.

Więcej ważnych informacji o zdrowiu znajdziesz na naszej stronie głównej Gazeta.pl

To one dbają o nas od pierwszych chwil naszego życia, ale często same zapominają o własnym zdrowiu. Nie tylko z okazji Dnia Matki powinniśmy zadbać o to, by kobiety, które dla nas tyle zrobiły, miały szansę na długie życie w pełnej sprawności bez chorób. Pomóc w tym mogą proste badania kontrolne, które warto wykonywać regularnie na różnych etapach życia.

Polskie pielęgniarki żyją 20 lat krócej niż przeciętna Polka. Co na to wpływa?Polskie pielęgniarki żyją 20 lat krócej niż przeciętna Polka. Co na to wpływa?

W zależności od wieku każda kobieta — bez względu na to, czy jest matką, czy nie — powinna skontrolować swój organizm, by upewnić się, czy jest zdrowa. Od dawna wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć. O jakich badaniach warto pamiętać?

Samobadanie piersi — raz w miesiącu

Pomiędzy szóstym a dziewiątym dniem cyklu miesięcznego każda kobieta powinna wykonać samobadanie piersi, które powinno stać się naszym nawykiem już od momentu dorastania. Wystarczy unieść do góry obie ręce i przyjrzeć się, czy na piersiach nie ma żadnych wgłębień ani zmian w teksturze lub wyglądzie brodawek, a następnie kolistymi ruchami dotykać skórę na biuście i w okolicy pachwin, by sprawdzić, czy da się w tych miejscach wyczuć drobne guzki lub zgrubienia.

Samobadanie piersi - jak je wykonać?Samobadanie piersi - jak je wykonać? Marta Kondrusik gazeta.pl

Badanie najlepiej wykonywać przed lustrem, pod prysznicem lub w pozycji leżącej. Wszelkie niepokojące zmiany lub wydzieliny wyciekające z sutków należy skonsultować z lekarzem, który może zlecić przeprowadzenie dodatkowych badań USG.

Jeśli na ciele zauważymy zaś znamiona, których wcześniej nie mieliśmy, powinniśmy zgłosić się do dermatologa, który przy pomocy dermatoskopu może wykonać szczegółowe badanie i sprawdzić powstałe zmiany pod kątem czerniaka lub innych chorób skóry.

Warto też rozważyć badania genetyczne, zwłaszcza jeśli w naszej rodzinie zdarzyły się przynajmniej dwa przypadki nowotworów, np. raka piersi lub jajnika u kobiet poniżej 50. roku życia. Analiza mutacji genu BRCA1 i BRCA2 może być pomocna szczególnie kobietom z grupy podwyższonego ryzyka.

Jeśli mamy dziedziczne skłonności do niektórych chorób przewlekłych, można dodatkowo wykonać zestaw badań o profilu cukrzycowym, hormonalnym lub oznaczenie markerów nowotworowych.

Czy czeka nas nowa epidemia? Czy wirus małpiej ospy może być takim zagrożeniem jak koronawirus?"Wirus małpiej ospy nie szerzy się tak łatwo, jak koronawirus". Lekarka studzi emocje

Lista badań, o których powinny pamiętać dwudziestolatki

Oprócz comiesięcznego samobadania piersi młode kobiety nie powinny zapominać o dbaniu o higienę jamy ustnej i regularne kontrole uzębienia u dentysty, a także systematycznie wykonywać zestaw podstawowych badań według poniższego schematu:

  • co 6 miesięcy: wizyta kontrolna u stomatologa;
  • cytologia i badanie ginekologiczne (nie rzadziej niż raz na 3 lata)
  • co roku: ogólne badanie stanu zdrowia u internisty wraz z pomiarem ciśnienia tętniczego krwi; 
  • raz w roku: badanie ogólne moczu, morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi;
  • raz na 2-3 lata: USG przezpochwowe;
  • co 3-5 lat: USG jamy brzusznej;
  • raz na 3 lata: pomiar elektrolitów;
  • co 5 lat: lipidogram (cholesterol całkowity, oznaczenie frakcji LDL/HDL + trójglicerydy);
  • raz na 5 lat: RTG klatki piersiowej.

Dodatkowo w ramach corocznych badań można wykonać próby wątrobowe, TSH, pomiar stężenia mocznika, kreatyniny i kwasu moczowego, jeśli istnieją wskazania do ich przeprowadzenia.

Jakie zmiany skórne mogą wystąpić u osób zakażonych wirusem małpiej ospy?Małpia ospa. Mam wysypkę i co dalej? Ekspertka radzi, co robić

Badania profilaktyczne dla trzydziestolatek

Trzydziestolatkom przynajmniej raz na rok zaleca się wykonywanie pomiaru ciśnienia oraz dokonywanie ogólnego badania stanu zdrowia u internisty, a prócz tego:

  • co miesiąc: samobadanie piersi;
  • co pół roku: kontrola jamy ustnej u dentysty;
  • raz w roku: cytologia i badanie ginekologiczne;
  • raz na 2 lata: podstawowe badania profilaktyczne (morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi, ogólne badanie moczu) oraz USG piersi i RTG klatki piersiowej;
  • co 5 lat: lipidogram wraz z frakcją HDL, LDL i stężeniem trójglicerydów;
  • powyżej 35. roku życia: mammografia (co 5 lat);
  • raz na 5 lat: badanie okulistyczne wraz z badaniem dna oka — częściej w przypadku osób mających wady wzroku;
  • raz na 10 lat: USG przezpochwowe narządów rodnych.

Po trzydziestce warto zacząć badać tarczycę. Jeśli mamy objawy nadczynności lub niedoczynności tego gruczołu, endokrynolog może zlecić nam wykonanie USG tarczycy, a także podstawowe badanie służące do rozpoznawania chorób tarczycy, czyli TSH. Jeśli wyniki będą nieprawidłowe, dodatkowo może być nam zlecone oznaczenie stężenia FT3 i FT4.

Badania profilaktyczne dla kobiet po czterdziestce

Z dekady na dekadę lista badań, które warto wykonywać niestety tylko się wydłuża. U czterdziestolatek zaczyna zmieniać się struktura piersi — zmniejsza się ilość tkanki gruczołowej i rozrasta tkanka tłuszczowa, dlatego powinny zacząć częściej wykonywać USG piersi. Prócz profilaktycznych testów i wizyt lekarskich zalecanych kobietom z poprzednich grup wiekowych u pań po czterdziestym roku życia warto dodatkowo przeprowadzać:

  • raz w roku: badanie spirometryczne, które diagnozuje choroby płuc (polecane szczególnie palaczkom);
  • co 2 lata: lipidogram oraz badanie poziomu trójglicerydów;
  • co 2 lata: badanie wzroku z pomiarem ciśnienia śródgałkowego oraz badaniem dna oka;
  • co 2 lata: mammografię, USG piersi oraz USG przezpochwowe narządów rodnych;
  • co 2-3 lata: EKG;
  • co 3 lata: stężenie glukozy na czczo (badania przesiewowe w kierunku cukrzycy)
  • co 5 lat: RTG klatki piersiowej;
  • co 5 lat: gastroskopię;
  • co 10 lat: TSH wraz z dodatkowym oznaczeniem hormonów tarczycy (przy nieprawidłowych wynikach należy skonsultować się z endokrynologiem).

Nieznane są przyczyny ostrego zapalenia wątroby u dzieci.Skąd się wzięło tajemnicze zapalenie wątroby u dzieci? Wyjaśniamy, o co chodzi

Jakie badania zaleca się paniom po pięćdziesiątce?

Kobiety, u których zaczyna się menopauza powinny pamiętać o wizycie u endokrynologa i badaniach hormonalnych, a także o rozpoczęciu diagnostyki pod kątem osteoporozy.

  • co miesiąc: samobadanie piersi;
  • co pół roku: kontrola u stomatologa;
  • raz w roku: podstawowe badania profilaktyczne: morfologia, OB, stężenie glukozy we krwi, mocz, badanie na obecność krwi utajonej w kale (badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego);
  • co roku: wizyta u ginekologa, cytologia, USG piersi;
  • raz w roku: badanie okulistyczne;
  • raz w roku: lipidogram (cholesterol, frakcje HDL, LDL i trójglicerydy);
  • raz w roku: EKG;
  • co 2 lata:  mammografia;
  • raz na 2 lata: badanie hormonów tarczycy;
  • co 3 lata: pomiar elektrolitów we krwi (potas, sód, magnez, wapń);
  • co 3-5 lat: badanie USG jamy brzusznej;
  • co 5 lat: gastroskopia;
  • co 5 lat: RTG klatki piersiowej (pamiętaj o tym szczególnie, jeśli palisz);
  • co 10 lat: badanie gęstości kości.

Lista badań dla kobiet po sześćdziesiątce

Im jesteśmy starsze, tym częściej powinnyśmy być w kontakcie z lekarzami, którzy mogą kierować nas na dodatkowe badania z zależności od naszego stanu zdrowia. Oprócz wszystkich badań polecanych kobietom z poprzedniej grupy wiekowej, panie po sześćdziesiątce co 2 lata powinny wykonywać mammografię, raz na 5 lat kolonoskopię, a co najmniej co dekadę sprawdzać gęstość kości za pomocą badania densytometrycznego. 

ABSI zamiast BMI? Nowy, dokładniejszy wskaźnik

Pomiar masy ciała oraz wzrostu w celu wyliczenia aktualnego wskaźnika masy ciała (BMI) powinien być dokonywany nie rzadziej niż co 3 lata. Obecnie uznaje się jednak, że dokładniejszym wskaźnikiem w przypadku kobiet może być ABSI, czyli A Body Shape Index, który prócz wzrostu i liczby kilogramów uwzględnia nasz obwód talii, a także wiek oraz płeć.  W zależności od wyniku można określić ryzyko przedwczesnej śmierci — jeśli jest wyższy niż 1 znajdujemy się w grupie podwyższonego ryzyka chorób związanych z otyłością i powinniśmy bardziej zadbać o zdrowie. Wartość naszego ABSI można sprawdzić za pomocą darmowych kalkulatorów internetowych.

Więcej o: