Profilaktyka raka szyjki macicy - szczepienia i cytologia
Każdego roku u ponad trzech tysięcy kobiet w Polsce diagnozuje się raka szyjki macicy, który jest przyczyną śmierci aż pięciu kobiet dziennie. Zatrważające statystyki można zmienić dzięki profilaktyce, którą oprócz szczepionki przeciw HPV, stanowią regularne badania cytologiczne. Wykonać je może ginekolog lub położna. Cytologia polega na pobraniu specjalną szczoteczką komórek z szyjki macicy, które następnie są poddane mikroskopowej ocenie. Badanie trwa krótko i nie jest bolesne. Cytologia pozwala na wczesne wykrycie atypowych komórek, które z biegiem czasu mogą przekształcić się w nowotwór szyjki macicy. Warto wiedzieć, że rak szyjki macicy rozwijać się może nawet kilkanaście lat i początkowo nie dawać żadnych niepokojących objawów. Im później wykryty, tym szanse na pokonanie choroby maleją (z ponad 90% do nie więcej niż 10% szans na wyleczenie). Sam nowotwór jest w zdecydowanej większości wywoływany przez przenoszonego najczęściej drogą płciową wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV typ 16 i 18), którego nosicielami na różnym etapie życia może być nawet 80% aktywnych seksualnie osób.
Czynnikami ryzyka są między innymi:
- wczesna inicjacja seksualna,
- duża liczba partnerów seksualnych,
- obniżona odporność,
- przebyte infekcje zapalne przenoszone drogą płciową,
- długotrwałe stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych,
- otyłość,
- nałogowe palenie papierosów,
- dieta uboga w warzywa i owoce,
- przewlekłe infekcje pochwy.
Objawami raka szyjki macicy, w zależności od stadium mogą być:
- krwawienia między miesiączkami
- krwawienia po stosunku
- ból podczas współżycia
- obfitsze niż zwykle krwawienia miesięczne
- krwotoki miesiączkowe
- bóle miednicy
- krwiste lub wodniste upławy o nieprzyjemnym, cuchnącym zapachu i brudnoszarym kolorze
- nadciśnienie
- obrzęki kończyn dolnych
- niedrożność jelit
- niewydolność nerek spowodowana zablokowaniem odpływu moczu
- krew w moczu i stolcu
Badanie cytologiczne ratuje życie i powinno być wykonywane, w zależności od wskazań lekarskich, minimum co 1-3 lata, od momentu rozpoczęcia aktywności seksualnej. Dodatkowo przyjęcie szczepionki przeciwko HPV nie zwalnia z konieczności regularnych kontroli ginekologicznych i cytologii.
Szczepionka na raka szyjki macicy - cena
Szczepionka na raka szyjki macicy nie jest refundowana (czyli nie jest bezpłatna dla osób ubezpieczonych), jednak niektóre miasta realizują z budżetu program darmowych szczepień przeciwko HPV, z których można skorzystać.
W Polsce dostępne są 3 rodzaje szczepionek przeciwko HPV:
1. Silgard - szczepionka 4 walentna. Zabezpiecza przed: HPV 16, HPV 18, HPV 11, HPV 6. Koszt jednej dawki to około 350 - 400 zł.
2. Gardasil 9 - szczepionka 9 walentna. Zabezpiecza przed HPV 6, HPV 11, HPV 16, HPV 18, HPV 31, HPV 33, HPV 45, HPV 52, HPV 58. Koszt jednej dawki to 450 - 600 zł.
3. Cervarix - szczepionka 2 walentna. Zabezpiecza przed HPV 16 i 18. Koszt jednej dawki to około 400 zł.
Rak szyjki macicy - szczepionka. Ważne informacje
Szczepionka przeciwko HPV zmniejsza nie tylko ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy, bowiem wirusy HPV mogą wywoływać również nowotwory: krtani, migdałków, gardła, prącia, odbytu, sromu czy pochwy, jak również powodować rozwój kłykcin kończystch (czyli brodawek okolic intymnych). Nosicielami mogą być zarówno kobiety, jak i mężczyźni, dlatego ze szczepień przeciwko HPV mogą skorzystać obie płcie. Szczepienia najlepiej rozpocząć u młodzieży, która nie jest jeszcze aktywna seksualnie. Wszystkie rodzaje szczepionek dostępne w Polsce są przeznaczone dla osób po ukończeniu 9 roku życia i powinny być podane domięśniowo w zazwyczaj 3 dawkach. Oczywiście ze szczepionek mogą również skorzystać osoby dorosłe - kobiety i mężczyźni.
Jak każdy preparat medyczny, również szczepionka przeciwko HPV może powodować skutki uboczne takie jak:
- ból w miejscu ukłucia
- zaczerwienienie i obrzęk ręki
- stan podgorączkowy lub gorączka
- osłabienie
- bóle stawów
- biegunka
- nudności
- świąd, pokrzywka lub rumień na skórze
- utrata przytomności
- zespół Guillaina-Barrégo
- uogólniona reakcja alergiczna
Przeciwwskazania do przyjęcia szczepionki:
- uczulenie na którykolwiek ze składników szczepionki
- wiek poniżej 9 roku życia
- uogólnione infekcje przebiegające z gorączką
- ciąża
Warto zaznaczyć, że przed przyjęciem szczepionki należy odbyć wizytę u lekarza, w celu odbycia badania kwalifikującego do szczepienia. Profilaktyka raka szyjki macicy jest niezwykle istotna i może uratować życie. Regularne badania cytologiczne pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych, co z kolei zwiększa szanse na wyleczenie. Szczepienie przeciw HPV nie jest bezpłatne, w związku z czym nie jest rozwiązaniem, na które może zdecydować się każda kobieta.
Zobacz też: Kiedy zrobić cytologię? Dlaczego warto regularnie wykonywać badanie ginekologiczne?
