Wakacyjny niezbędnik: przewodnik po nowoczesnych metodach antykoncepcji

Tabletka antykoncepcyjna w Polsce ma już 50 lat. Obecnie sprzedawane pigułki znacznie jednak różnią się od tych pierwszych. Tamte powodowały wiele skutków ubocznych, w tym nadwagę czy problemy skórne. Nie mogły ich też stosować kobiety karmiące piersią, z nadciśnieniem, etc. Współczesne niejednokrotnie nie dość, że skutecznie chronią przed ciążą, to jeszcze rozwiązują problemy zdrowotne.

Najsłabszą stroną każdej pigułki jest konieczność przyjmowania jej codziennie przez 21 na 28 dni. Niektóre zaleca się przyjmować codziennie, bo ponoć wówczas trudniej się "pogubić". Nie zmienia to jednak faktu, że o pigułce da się zapomnieć, a przecież nie o to chodzi.

"Nowe" pigułki antykoncepcyjne

Słynne na świecie "minipigułki", czyli tabletki jednoskładnikowe (progesteronowe), o minimalnej dawce hormonów, nie weszły na nasz rynek.

Ze względu na wyraźnie obniżoną skuteczność antykoncepcyjną (w przypadku niesolidności przy ich stosowaniu) Polkom "nie pasowałyby" wyjątkowo.

Dostępne nowoczesne tabletki jednoskładnikowe (ale o nieco większej dawce hormonów niż w minipigułce) także nie są wciąż zbyt popularne w naszym kraju. Tymczasem: trudno zliczyć ich unikalne zalety. Mogą je stosować kobiety karmiące piersią, palące papierosy i te, które zrezygnowały z tabletek ze względu na zawarty w nich estrogen (np. zagrożone zakrzepicą, z nadciśnieniem tętniczym).

Minipigułka i pigułka jednoskładnikowa, jak ta tradycyjna, zmieniają skład śluzu szyjkowego i nie dopuszczają do zapłodnienia. U większości kobiet hamują też owulację. Stosuje się je codziennie, o tej samej godzinie. Po skończeniu opakowania (28 sztuk), bez przerwy zaczyna się następne.

Plusy nowoczesnych pigułek:

+ duża skuteczność przy regularnym stosowaniu (wskaźnik Pearla* ok. 0.9)

+ bezpieczne dla matki i karmionego dziecka,

+ ma niemal wszystkie zalety tradycyjnych pigułek, a zarazem wyeliminowano w nich większość wad.

Minusy:

- pigułki jednoskładnikowe należy brać z dokładnością co do godziny (dopuszczalne wahnięcie między tabletkami to tylko 3 godziny!),

- w trakcie stosowania mogą wystąpić plamienia,

- pigułka dostępna jest wyłącznie na receptę.

Cena: zwykle 40-60 zł miesięcznie.

* Współczynnik (wskaźnik, indeks) Pearla - informuje o skuteczności danej metody antykoncepcyjnej. Określa, ile spośród 100 kobiet, które wybrały dany sposób zabezpieczenia, w ciągu 12 miesięcy, zaszło w ciążę. Przykładowo: jeśli wynosi 1, to oznacza, że spośród setki kobiet w ciążę zaszła jedna. W przypadku pań, które nie stosują żadnej metody, wskaźnik Pearla wynosi 60-80.

Zobacz także: Co Polak wie o antykoncepcji?

Niewielki plasterek w kolorze skóry przyklejasz na pośladkach, przedramieniu, barku lub brzuchu. Następny - po tygodniu. Po trzech tygodniach robisz 7 dni przerwy.

Plaster antykoncepcyjny zawiera te same hormony, co tradycyjna pigułka antykoncepcyjna, czyli estrogeny. Nie musisz jednak pamiętać o nim codziennie

Plusy:

+ chociaż stosujesz czasem niekorzystne estrogeny, hormony przez skórę przenikają prosto do krwi, omijając wątrobę, więc mniej jej szkodzą niż doustne tabletki (ważne zwłaszcza dla kobiet, które mają problemy z wątrobą),

+ o antykoncepcji trzeba pamiętać tylko raz w tygodniu,

+ z plastrem można chodzić na basen czy do sauny.

Minusy:

- przeciwwskazania te same, co przy tradycyjnej pigułce,

- to nie jest metoda dla puszystych: jeśli ważysz powyżej 80 kg, plaster może nie zadziałać,

- niestarannie przyklejony plaster ma mniejsze działanie antykoncepcyjne. Możesz zajść w ciążę, jeśli plaster się odklei,

- plastry mogą uczulać,

- musisz regularnie odwiedzać ginekologa, by dostać receptę,

- o plastrze trzeba pamiętać raz na tydzień.

Czytaj: 7 mitów o antykoncepcji, które wciąż mają się dobrze. To nie jest śmieszne

Elastyczny krążek wkładasz do pochwy raz na 3 tygodnie. Krążek znajduje sobie miejsce w szczycie pochwy. Jest niewyczuwalny dla ciebie i partnera. Po wyjęciu pojawia się krwawienie. Po tygodniu przerwy zakładasz następny.

Pierścień antykoncepcyjny zawiera te same hormony, co plaster i tradycyjna pigułka antykoncepcyjna.

Plusy:

+ jak w przypadku plastra: hormony przez skórę przenikają prosto do krwi, omijając wątrobę, więc mniej jej szkodzą niż doustne tabletki (ważne zwłaszcza dla kobiet, które mają problemy z wątrobą),

+ o antykoncepcji trzeba pamiętać tylko raz na 3 tygodnie,

+ basen czy sauna dozwolone.

Minusy:

- przeciwwskazania te same, co przy tradycyjnej pigułce,

- waga powyżej 80 kg niewskazana,

- musisz regularnie odwiedzać ginekologa, by dostać receptę,

- jeśli o czymś trzeba pamiętać raz na kilka tygodni, to też zdarza się o tym zapomnieć.

ABC nadwagi i otyłości

Pozycje seksualne, których nie warto próbować

Metoda nie jest bardzo młoda, ale w naszym kraju ma krótką historię. Wciąż budzi spore kontrowersje.

Wrogowie zastrzyków antykoncepcyjnych podkreślają, że powstały one przede wszystkim w celu ograniczenia dzietności w krajach ubogich, o ograniczonym dostępie do lekarzy. Miały też rozwiązać problem antykoncepcji u osób z zaburzeniami psychicznymi. "Normalnej" nie wypada? Dla niektórych pań takie rozwiązanie zdaje się być optymalne.

Wygoda, ale...

O zastrzykach trzeba pamiętać tylko raz na trzy miesiące.

Preparat dostępny na rynku działa jak pigułka jednoskładnikowa, gdyż zawiera wyłącznie pochodne progesteronu. Dzięki temu może być stosowany przez osoby źle tolerujące estrogeny. Uwaga! Niektórym paniom zdarza się źle czuć po progesteronie (bóle głowy, wzdęcia, bolesność piersi, trądzik).

Plusy:

+ skuteczność - 0,2-1 wskaźnik Pearla.

+ zastrzyki nie zawierają estrogenów, więc mogą je stosować nawet kobiety karmiące i inne, którym szkodzi ten hormon.

+ bywa, że krwawienia nie tylko zmniejszają się, ale całkiem zanikają,

+ zastrzyk zapobiega przed ciążą od razu po podaniu, jeśli nastąpiło ono w ciągu pierwszych pięciu dni cyklu miesiączkowego.

Minusy:

- mogą wystąpić nudności, bóle głowy i inne skutki uboczne, które czasem ustępują dopiero wtedy, gdy zastrzyk przestaje działać, czyli po kwartale,

- zdarza się (rzadko), że po zastrzyku kobiety mają przeciągające się krwawienia,

- ukłucie nie jest przyjemne, zwłaszcza wykonane nieprofesjonalnie,

- trudno jest przywrócić płodność na życzenie - tzn. nawet po ustaniu działania antykoncepcyjnego możesz i przez rok mieć trudności z zajściem w ciążę,

- bywa, że zastrzyk rozreguluje cykl płodności na tyle, że konieczne jest po zakończeniu stosowania tej metody wywołanie miesiączki przez ginekologa,

- po kilku latach ciągłego stosowania minimalnie zwiększa się ryzyko powstania osteoporozy.

Cena: ok. 40 zł na kwartał.

Zobacz:

Nowoczesna wkładka wewnątrzmaciczna zabezpiecza przed ciążą przez kilka lat. Może być stosowana przez mamy karmiące piersią, można ją już założyć na pierwszej wizycie po porodzie.

Łączy więc w sobie zalety klasycznej "spirali" i minipigułki. Taki system z dodatkiem hormonów nie dopuszcza do zapłodnienia, zagęszcza śluz w macicy, tworząc skuteczną barierę dla plemników i bakterii. Wyższość wkładki z hormonami nad tradycyjną jest niepodważalna dla specjalistów i kobiet, które próbowały obu metod.

Podczas stosowania wkładki mogą zaniknąć krwawienia. Ponoć dla niektórych kobiet to wada. Te panie, które wiedzą, czym są obfite miesiączki, z pewnością są innego zdania.

Wkładka dla studentki?

Część lekarzy zaleca wkładki hormonalne jedynie kobietom, które mają już dzieci. Ostatnio pojawił się jednak produkt i dla tych, które jeszcze nie mają dzieci i nie planują ich w najbliższej przyszłości. Taka wkładka chroni przed ciążą przez 3 lata (te przeznaczone dla młodych mam na 5 lat). Jeśli zmienisz zdanie, po prostu trzeba ją wyjąć u lekarza i płodność wróci.

Plusy wkładek hormonalnych:

+ duża skuteczność antykoncepcyjna (wskaźnik Pearla 0,1-0,6),

+ na co dzień możesz zapomnieć o antykoncepcji, bo prawidłowo założoną wkładkę nosisz przez kilka lat (3-5)

+ prawidłowo założona wkładka jest niewyczuwalna przez kobietę i partnera,

+ wkładki z hormonami zmniejszają kurczliwość macicy i bolesność miesiączek,

+ metoda wydaje się droga (600-800 zł), ale w rzeczywistości jest bardzo tania, bo płacisz raz za kilka lat.

Minusy:

- nieprawidłowo założoną wkładkę trzeba usunąć operacyjnie. Ewentualne powikłania dotyczą głównie kobiet po cesarskim cięciu. Wybierając lekarza, postaw na ginekologa doświadczonego, który ma usg na miejscu i sprawdzi, czy wszystko jest w porządku,

- jeśli wkładka jest źle dobrana, macica może ją wypchnąć i wówczas nie jesteś chroniona przed ciążą.

Wszystko o wkładkach wewnątrzmacicznych

Pozycje seksualne, gdy penis wydaje się za mały

Implant antykoncepcyjny także oparty jest na progesteronie i działa długo (od pół roku do 5 lat). Może być stosowany przez kobiety karmiące i te, które mają przeciwwskazania do stosowania estrogenów (ma zalety minipigułki).

Od wkładki różni się przede wszystkim tym, że nie jest umieszczany w macicy. Kilkucentymetrowy, elastyczny pręcik wszczepiany jest pod skórę na ramieniu.

W sieci możesz przeczytać, że może się "zgubić" i trudno go wyjąć, gdy zmienisz zdanie. Te informacje są nieaktualne, bo obecnie stosowane implanty mają już systemy "namierzania". Jeśli masz wątpliwości czy właśnie taki planuje ci założyć lekarz, dopytać go, jak to działa.

Plusy:

+ wysoka skuteczność, wskaźnik Pearla jak w przypadku wkładek z hormonami,

+ zapewnia skuteczną ochronę przed ciążą do 3 lat (w zależności od rodzaju),

+ może być stosowany przez kobiety, które jeszcze nie rodziły, karmiące piersią.

Minusy:

- nieregularne krwawienia (nawet do roku od założenia implantu),

- przejściowe działania niepożądane, np. bóle głowy, trądzik, zwiększenie masy ciała, nadwrażliwość piersi,

- wszczepienie i usuwanie implantu może trochę boleć.

Więcej na ten temat ginekolog Grzegorz Południewski

Czytaj: 25 pozycji seksualnych od tyłu

Skuteczna metoda antykoncepcji wybrana, czyli jesteś bezpieczna, a prezerwatywa może spokojnie odejść do lamusa?

Niestety, ona chroni skutecznie przed ciążą, ale nie przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Skuteczną osłoną jest przede wszystkim wzajemna wierność. Idąc do łóżka z wybrankiem, po części robisz to także z jego poprzednimi partnerami. Jeśli "obdarowali go" opryszczką, brodawczakiem ludzkim (HPV - sprzyja rakowi szyjki macicy) czy HIV, może się nimi z tobą podzielić.

Stąd, dla własnego dobra, wybierz skuteczną antykoncepcję, by uniknąć niechcianej ciąży, i zastosuj dodatkowo prezerwatywę, jeśli istnieje ryzyko złapania "wstydliwej" choroby. Na pocieszenie możemy powiedzieć, że te też są coraz lepsze, nieraz niemal niezauważalne.

Zatem, tak na wszelki wypadek, przypominamy:

Prezerwatywa bez tajemnic