Coaching - sposób na poprawę jako¶ci życia?

Paulina Zduniak 04.06.2013 15:43

Co chciałby¶ w swoim życiu poprawić? Co utrudnia Ci osi±gnięcie celu? Czego już próbowałe¶? Jakie działania s± w tej sytuacji możliwe? To niektóre z pytań, które mógłby¶ usłyszeć od coacha - osoby, która ma pomagać wprowadzić w życie oczekiwane zmiany. Na czym polega coaching, czym różni się od psychoterapii i jak odróżnić profesjonalistę od oszusta?

Szukasz odpowiedzi na pytania? Może ci w tym pomóc profesjonalny coach.

fot. Shutterstock

Chcesz pogodzić życie zawodowe z rodzinnym, a w tym wszystkim znaleĽć trochę czasu dla siebie? ZnaleĽć inn± pracę, choć nie do końca wiesz, jaka branża jest ci najbliższa? A może masz obszern± wiedzę na temat zdrowego trybu życia, ale nie potrafisz zastosować jej w praktyce? Cóż, ilu ludzi, tyle celów, do których d±ż±. Często jednak z różnych przyczyn sami nie s± w stanie ich osi±gn±ć. Coaching z założenia został stworzony, aby im w tym pomóc: dokonać odpowiedniej oceny sytuacji, odnaleĽć rozwi±zania, zaplanować, jakie działania i w jakiej kolejno¶ci warto podj±ć i towarzyszyć przy ich realizacji. Od czego się zaczęło?

Coachingowy boom - od biznesu do życia prywatnego

Obszarem, w którym rozpocz±ł się "coachingowy boom", był szeroko pojęty biznes i kariera zawodowa. Zauważono, iż menedżerowie niższego szczebla szkoleni przez starszych i bardziej do¶wiadczonych kolegów osi±gaj± w pracy rezultaty lepsze niż te, które uzyskiwali bez pomocy. Choć taki rodzaj wsparcia nie uważa się obecnie za coaching, a raczej tak zwany mentoring, to jednak sam pomysł przyj±ł się i ewoluował tworz±c dziedzinę zajmuj±c± się bardzo różnorodnymi zagadnieniami.

Obecnie na popularno¶ci zyskuje tzw. "life coaching", w Polsce zwany "osobistym". Zajmuje się on m. in. zagadnieniami zwi±zanymi z ogóln± popraw± funkcjonowania jednostki w życiu, np. lepsz± organizacj± własnego czasu czy osi±gnięciem równowagi pomiędzy życiem zawodowym i osobistym oraz wzmocnieniem pewnych jej wła¶ciwo¶ci jak akceptacja siebie czy poczucie własnej warto¶ci. W jego obrębie mog± mie¶cić się również problemy z zakresu radzenia sobie ze stresem czy zmiany stylu życia na zdrowszy.

W obszarze biznesu, coachowie najczę¶ciej wspomagaj± swoich klientów w d±żeniu do osi±gnięcia większej efektywno¶ci funkcjonowania firmy czy organizacji, w tym także poprawy komunikacji między członkami zespołu pracowników oraz ich umiejętno¶ci. Coaching kariery z kolei skupia się na wspomaganiu klientów w osi±ganiu okre¶lonych celów zawodowych (na przykład znalezienie satysfakcjonuj±cej pracy lub też założenie własnej działalno¶ci gospodarczej czy uzyskanie dodatkowych kwalifikacji). W Polsce możemy się spotkać również z coachingiem finansowym obejmuj±cym inwestycje i doradztwo finansowe. Spore kontrowersje, zwłaszcza w USA, budzi tzw. "dating coaching" zajmuj±cy się prac± z klientem nad osi±gnięciem sukcesu "randkowego".

Coach, czyli kto?

Pojęcia coaching i coach wywodz± się z języka angielskiego i terminologii sportu - oznaczaj± dosłownie "trenowanie" i "trener'. Nazw tych nie tłumaczy się jednak z dwóch powodów. Po pierwsze, przyjęły się w praktyce i s± już - także w Polsce - rozpoznawalne. Po drugie, tłumaczenie to nie w pełni oddaje to, czym rzeczywi¶cie zajmuje się coach w pracy ze swoim klientem. Coaching nie jest bowiem treningiem, choć jest do niego podobny. Zarówno coach, jak i trener sportowy, zajmuj± się rozwojem, doskonaleniem umiejętno¶ci oraz wspomaganiem motywacji swojego "podopiecznego". Obydwaj także w pewien sposób sprawuj± nadzór nad jego procesem rozwoju. Na czym więc polega różnica?

W przypadku coachingu, to wył±cznie na kliencie spoczywa odpowiedzialno¶ć za zmianę, w nim również leż± wszelkie zasoby i umiejętno¶ci. Coach nie pokazuje klientowi ,jak ten ma żyć, a jedynie wspomaga klienta w trakcie tej zmiany, sprawia, iż może on poznać swoje mocne strony, rozwin±ć umiejętno¶ci czy nauczyć się korzystać z własnych zasobów. Jak pisze Jenny Rogers w ksi±żce "Coaching": "Coach pracuje z klientami, aby dzięki ukierunkowanemu szkoleniu szybko, znacz±co i trwale, poprawili swoj± efektywno¶ć w życiu osobistym i zawodowym. Jedynym celem coacha jest praca nad tym, aby klient rozwin±ł cały swój potencjał - tak, jak go sam zdefiniuje."

Czym różni się coaching od psychoterapii?

Warto także odróżnić coaching od psychoterapii. Choć granica ta może się niejednokrotnie zacierać, obydwie te dziedziny różni± się od siebie. Przede wszystkim, choć zarówno klient psychoterapeuty jak i klient coacha zgłasza jak±¶ trudno¶ć, to jednak w przypadku pierwszego z nich osoba zgłasza znaczne cierpienie, które jest trudne do zniesienia, długotrwałe, zwi±zane z pewnymi istotnymi zaburzeniami funkcjonowania. Tymczasem trudno¶ć klienta coacha nie jest zazwyczaj tak złożona, nie ł±czy się ze znacznym cierpieniem. Jest to osoba, która funkcjonuje normalnie, choć chciałaby trochę lepiej. Przychodzi, bo nie tyle chciałaby co¶ w swoim życiu naprawić, a chciałaby to poprawić.

Na co zwracać uwagę przy wyborze coacha?

Wybieraj±c coacha warto przede wszystkim zwrócić uwagę na jego kompetencje zawodowe: czy i z jakiego stowarzyszenia posiada on akredytację, gdzie się szkolił lub czy jest w trakcie szkolenia i superwizji (lub ewentualnie - jakiej organizacji jest członkiem). Dzięki temu będziemy w stanie okre¶lić, jakimi standardami i kodeksem etycznym kieruje się w swojej pracy, w jaki sposób pracuje. Zaleca się uważno¶ć, dlatego że niektóre praktykuj±ce osoby nazywaj±ce siebie coachami mog± nie mieć profesjonalnych kompetencji do pracy z osob±. Warto dopytywać o udokumentowane wykształcenie i do¶wiadczenie coacha. Pozwoli to w jaki¶ sposób uchronić się przed osobami niepowołanymi do wykonywania tego zawodu.

Dwoma najbardziej uznanymi stowarzyszeniami, które w naszym kraju udzielaj± akredytacji s± International Coach Federation (ICF) Polska - jedna z najstarszych organizacji zajmuj±cych się coachingiem oraz International Coaching Community (ICC) w Polsce - znacznie młodsza, choć również ceniona, bazuj±ca w swojej pracy na metodach NLP (czyli tzw. programowaniu neurolingwistycznym).

Drug± rzecz±, jak± powinni¶my uwzględnić jest to, jak czujemy się w towarzystwie wybranego coacha. Relacja pomiędzy coachem, a klientem to jeden z najistotniejszych elementów coachingu, a nawet - jego baza. Klienta i coacha powinien ł±czyć wzajemny szacunek i zaufanie, a klient powinien mieć przy nim poczucie bezpieczeństwa. Pierwsza sesja - czasem darmowa - to dobry moment na sprawdzenie, czy dany coach będzie odpowiedni± osob± akurat dla nas.

Przychodzi klient do coacha i...

No wła¶nie, jak wygl±da praca z coachem? Przede wszystkim zazwyczaj nie jest to pojedyncze spotkanie, a cała ich seria. Jedna sesja zwykle trwa około 1-1,5 godziny (różnie w zależno¶ci od organizacji, do której coach należy). Sesja, oprócz spotkania w gabinecie coacha, może się również odbywać na ¶wieżym powietrzu czy w formie rozmowy przez telefon. Cały proces coachingowy w naszym kraju trwa około 3-6 miesięcy, choć może zostać przedłużony, je¶li zajdzie taka potrzeba (ICF). Coaching zwykle odbywa się indywidualnie. Zespołowym bywa najczę¶ciej coaching prowadzony w firmie lub organizacji dla grupy pracowników, po¶więcony zazwyczaj tematyce biznesowej. Coaching grupowy z kolei, polegaj±cy na pracy coacha z jak±¶ grup± klientów, któr± ł±czy pewien problem, może być po¶więcony różnorodnej tematyce.

Pierwsza sesja jest przede wszystkim po¶więcona zapoznaniu się klienta i coacha. Ustalenie celu, nad osi±gnięciem którego klient chciałby z coachem pracować nie musi nast±pić podczas tej sesji, choć oczywi¶cie jest możliwe. W jej trakcie coach zazwyczaj przybliża klientowi ideę coachingu, opowiada o tym, jak będ± wygl±dały kolejne spotkania oraz odpowiada na zadawane przez klienta pytania.

Jej ważnym elementem jest także formalna strona procesu - umowa i kontrakt coachingowy, które oczywi¶cie mog± być różne, na przykład w zależno¶ci od tego, jakie jest wykształcenie danego coacha. W umowie okre¶la się zwykle to: pomiędzy kim a kim jest zawierana, długo¶ć trwania sesji oraz ich ilo¶ć, zasady postępowania w sytuacjach, kiedy na przykład klient nie mógłby przyj¶ć czy spóĽnił się na spotkanie, a także zobowi±zania, jakie maj± wobec siebie klient i coach (na przykład zasadę poufno¶ci i prywatno¶ci). Z kolei kontrakt coachingowy zawiera przede wszystkim wła¶nie te zobowi±zania, na przykład - wymienian± już - zasadę poufno¶ci, terminowo¶ci i punktualno¶ci czy wykonywania zadanych ćwiczeń czy zadań.

Pytania, czyli pierwszy krok do samopoznania

Gdy coach i jego klient poznaj± już siebie nawzajem, następuje czas na sformułowanie s± celów i priorytetów, z którymi dany klient przychodzi. Zarówno w tym etapie, jak i kolejnych, najważniejszym narzędziem, z którego korzysta coach s± pytania. Wci±ż nie jest to jednak terapia, choć i tu to klient więcej opowiada, a coach więcej słucha.

Owszem, może się zdarzyć, że nie będ± one dla klienta wygodne. Czasem nawet proste pytania mog± się okazać zaskakuj±co trudne, np. "Jak± ponosisz za to odpowiedzialno¶ć?" Warto pamiętać, że w końcu coaching nie jest miłym spotkaniem ze znajomym przy kawie, a prac± nad popraw± funkcjonowania w jakim¶ ważnym dla nas obszarze, za któr± płacimy.

Zadania i ćwiczenia - kolejne cegiełki w drodze do celu

Oprócz pytań coach może także stawiać przed klientem pewne zadania lub zalecać mu okre¶lone ćwiczenia, do wykonania zarówno w trakcie, jak i pomiędzy spotkaniami. Podkre¶la się bowiem, iż równie ważne jak sesje, s± praca czy przemy¶lenia klienta pomiędzy nimi. Zwykle maj± one pomóc klientowi w u¶wiadomieniu sobie swoich mocnych stron, zasobów oraz tego, na czym mu w życiu zależy. Na przykład klient, który odczuwa zdenerwowanie z powodu niemożno¶ci osi±gnięcia awansu, może zostać poproszony przez coacha o przypomnienie sobie takich chwil, w których czuł się spełniony i zaangażowany. Z kolei klient, który ma problemy z zostawaniem w pracy po godzinach, a dodatkowo nie posiadaj±cy żadnego życia towarzyskiego, może zostać poproszony o odezwanie się do kilkorga z dawnych znajomych pomiędzy spotkaniami z coachem. Jeżeli po lub w trakcie pierwszej sesji nie udało się klientowi sprecyzować żadnego celu, nad osi±gnięciem którego chciałby pracować, takim zadaniem może być także jego okre¶lenie. Oczywi¶cie klient może nie chcieć wykonać zadań lub ćwiczeń i nie musi tego robić. Takie zachowanie jest jednak również istotne dla przebiegu procesu coachingowego i niesie ze sob± informacje o sposobie funkcjonowania klienta.

Jak odkryć swój potencjał?

Coaching kończy się ocen± osi±gniętych rezultatów oraz prac± nad ich utrzymaniem w przyszło¶ci. Innymi słowy klient, który przy wsparciu coacha osi±gn±ł jak±¶ zmianę, w pewien sposób "usamodzielnia się", korzystaj±c z nabytych w trakcie umiejętno¶ci lub może raczej - odkrytego dzięki niemu potencjału.

Czy do coachingu potrzebny jest coach? Jest on przydatny, aby nakierować, pomóc popatrzeć na własne trudno¶ci i potencjał z dystansu, dostarczyć narzędzi w tym pomocnych. Równie dobrze jednak, je¶li wydaje ci się, że taka osoba nie jest ci potrzebna, możesz "coachować" się sam, np. z pomoc± pisanych przez specjalistów poradników. W nich zazwyczaj znajduj± się kluczowe pytania, które warto sobie zadać oraz propozycje ćwiczeń do wykonania. Niezależnie od obranej drogi życzymy realizacji obranych celów.

Czytaj więcej na temat coachingu:

Rogers J. (2010). Coaching. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

Witkowski T., Jarmuż S. (2004). Podręcznik trenera. Wrocław: Biblioteka Moderatora.

Strona internetowa International Coaching Community (ICC) w Polsce: www.iccpoland.pl

Strona internetowa International Coach Federation (ICF) Polska: icf.org.pl

Coaching - sposób na poprawę jako¶ci życia?

My podajemy nazwę badania, ty powiedz, o co w nim chodzi

Choroby

Badania

Najlepsze na Forum

Kalkulatory

Testy

CHOROBY

BADANIA

DOLEGLIWO¦CI

Pielęgnacja

ŻYWIENIE