Problem ze zdrowiem na lotnisku lub w samolocie - co robiæ?

Choroba nie wybiera. Duszno¶æ, wysypka, zawa³ czy wymioty mog± dopa¶æ nas niespodziewanie w ka¿dym miejscu. Pó³ biedy, gdy k³opoty zaczn± siê na ziemi. Gorzej, je¶li poczujemy siê ¼le ju¿ w powietrzu, ale i wtedy nie jeste¶my pozostawieni samym sobie. Na jak± pomoc mo¿emy wówczas liczyæ? Kto jej udziela? Komu loty nie s³u¿± i jak siê do nich przygotowaæ, by unikn±æ problemów? Czy mo¿na zabraæ leki?

Pracownicy lotnisk i linii lotniczych widzieli niejedno. Na wiêkszo¶æ przewidywalnych sytuacji alarmowych maj± gotowe procedury, a regularne szkolenia sprawiaj±, ¿e, dopóki jeste¶ na lotnisku, masz z pewno¶ci± wiêksz± szansê na uzyskanie profesjonalnej pierwszej pomocy, ni¿ np. we w³asnym domu.

Uraz koñczyny, katar alergiczny czy konieczno¶æ przyjmowania dora¼nych leków to jeszcze nie powód, by nie lecieæ. Czasem jednak trzeba spe³niæ konkretne kryteria, by nie skomplikowaæ ¿ycia sobie i pracownikom lotniska.

Od alergii po wstrz±s

Ewentualnej reakcji alergicznej obawiamy siê szczególnie w okresie intensywnego pylenia ro¶lin, gdy¿ nigdzie powietrze nie jest od py³ków wolne. Ryzyko wyst±pienia uczulenia jest jednak ca³oroczne: terminale, p³yty lotniska czy nawet same samoloty nie s± przecie¿ wolne od roztoczy kurzu, a nawet owadów. Niespodziewanie mo¿e te¿ wyst±piæ reakcja uczuleniowa na kosmetyk (np. myd³o w toalecie) czy pokarm. Wiêkszo¶æ osób wprawdzie wie, czego unikaæ. Bywa jednak, ¿e alergia nas zaskakuje, szkodliwy dodatek znajduje siê w pozornie bezpiecznym produkcie.

Nag³y atak astmy. Opuchlizna, obrzêk oczu, albo po prostu zwyk³y katar... Na lotnisku, jak wszêdzie, osoba cierpi±ca z powodu uczulenia mo¿e zostaæ podra¿niona przez jakie¶ alergeny. Py³ków ro¶lin czy drobinek kurzu nie mo¿na przekonaæ, by np. omija³y terminale. Czasem nie udaje siê te¿ unikn±æ kontaktu z owadami, uczulaj±cymi kosmetykami czy pokarmami. Alergia mo¿e zaatakowaæ w dowolnej chwili, a osoba uczulona czêsto dopiero po wyst±pieniu objawów odkrywa, ¿e ma taki problem.

£agodne objawy alergii (ciekn±cy nos, wysypka, kaszel, obrzêk oczu, itp.) zazwyczaj mo¿na bardzo szybko usun±æ dora¼nymi lekami przeciwalergicznymi (do 30 minut). To oczywi¶cie nie zwalnia z konieczno¶ci kontaktu z alergologiem i rozpoczêcia "prawdziwego" leczenia po powrocie, jednak umo¿liwia najczê¶ciej kontynuowanie podró¿y.

Leki dostêpne bez recepty na wiêkszo¶ci lotnisk dostêpne s± w kilku punktach sprzeda¿y. Na pewno dostaniesz je w aptece (ta zazwyczaj tak¿e jest), a krakowskie Balice, podobnie jak lotniska w wielu krajach, maj± równie¿ automaty z takimi ¶rodkami, a tak¿e z lekami przeciwbólowymi.

Kiedy atak alergii jest powa¿ny (pojawia siê silny obrzêk krtani, objawy wskazuj±ce na wstrz±s anafilaktyczny), pomocy udzielaj± ratownicy medyczni, inni pracownicy lotniska (przechodz± szkolenia w zakresie pierwszej pomocy), wreszcie lekarz. Tylko on ma dostêp do specjalistycznych leków (np. do¿ylnych) i je aplikuje w razie potrzeby. Zwykle pomoc jest udzielana w kilka minut.

Podobnie sytuacja wygl±da w przypadku podejrzenia zawa³u, utraty przytomno¶ci, niewydolno¶ci oddechowej, udaru czy zapa¶ci. Zaopatrzony niedosz³y podró¿ny pod nadzorem lekarza oczekuje na pogotowie ratunkowe.

Chorym na lotnisku z pomoc± przychodz± nie tylko ludzie, chocia¿ to od nich przede wszystkim zale¿y sukces, ale i nowoczesna technologia. Automatyczne defibrylatory zewnêtrzne, które, s³uchaj±c uwa¿nie instrukta¿u, obs³u¿y i laik, telefony alarmowe, dzia³aj±ce na zasadzie domofonu (nie trzeba wykrêcaæ konkretnego numeru), elektryczne dwuko³owce, pozwalaj±ce ratownikom ekspresowo dostaæ siê w ka¿dy zak±tek portu, w³asne karetki, ³±czno¶æ radiowa... Je¶li zawa³u czy ostrego powik³ania cukrzycy nie da siê unikn±æ, na lotnisku mamy spore szanse z tego wyj¶æ. Nawet je¶li karetka utknie w korku, my mo¿emy liczyæ na profesjonaln± pomoc naprawdê szybko.

Procedury bezpieczeñstwa wrogiem chorego?

Pamiêtaj±c o procedurach bezpieczeñstwa, stale zaostrzanych na ca³ym ¶wiecie, trudno uwierzyæ w mo¿liwo¶æ uzyskania szybkiej pomocy, gdy znajdujemy siê ju¿ na p³ycie lotniska czy jeste¶my ju¿ po odprawie pasa¿erskiej. Czy i tam lekarz dotrze szybko? Co z chorym, który dostanie udaru jeszcze na terenie terminalu w chwili, gdy w powietrzu lub na pasie startowym zdarzy³ siê wypadek?

Nikt nie mo¿e swobodnie przemieszczaæ siê na ca³ym terenie. Wszystkie strefy, a nawet okolice lotnisk, s± specjalnie strze¿one. Niektóre szczególnie. Zatem? Praktyka pokazuje, ¿e nie jest ¼le.

Wyspecjalizowane jednostki zabezpieczaj±ce polskie porty twierdz±, ¿e na ca³ym ¶wiecie (a u nas na pewno) s± i procedury uwzglêdniaj±ce takie sytuacje szczególne. Istnieje ca³y system powiadamiania, przepustek, hase³, etc., który sprawia, ¿e i wtedy chory powinien szybko uzyskaæ pomoc. Niestety, nie mo¿na przedstawiæ ich szczegó³ów. Ze wzglêdów bezpieczeñstwa w³a¶nie. Terrory¶ci wiele by dali, by poznaæ zasady takiego systemu.

Ju¿ lecimy...

Je¶li poczujesz siê ¼le podczas lotu, najczê¶ciej wystarczy o tym powiedzieæ komu¶ z personelu medycznego, a otrzymasz pomoc. W samolocie powinny byæ dwie apteczki: typu A i E, zgodne z normami miêdzynarodowymi. Apteczka A jest dostêpna dla personelu, apteczka E tylko dla lekarza. Choæby z tego powodu znany z filmów tekst: "czy na pok³adzie jest lekarz? Potrzebujemy lekarza!" - czasem pada i w realu. Tylko lekarz mo¿e bowiem zdecydowaæ o zastosowaniu preparatów specjalistycznych do ratowania ¿ycia.

Je¶li lekarza nie ma, kapitan mo¿e zadecydowaæ o nieplanowanym l±dowaniu. Wcze¶niej jednak zazwyczaj, drog± radiow±, lekarz dy¿urny za³ogê, co robiæ.

Na krótkich trasach zwykle mo¿liwe jest wyl±dowanie w ci±gu godziny, na bardzo d³ugich niestety nie. Dlatego osoby z problemami zdrowotnymi, które gro¿± powik³aniami podczas podró¿y, powinny siê do niej solidnie przygotowaæ.

Nim wyruszysz

Zanim wsi±dziesz do samolotu, przekonaj siê u lekarza prowadz±cego, ¿e mo¿esz to zrobiæ, wykup leki na receptê, etc. Ka¿dy pasa¿er mo¿e mieæ w baga¿u podrêcznym leki do w³asnego u¿ytku: wa¿ne, by podczas kontroli od razu o nich powiedzia³. Chocia¿ nieznane s± przypadki kwestionowania prawa do zabierania leków na pok³ad czy ¿±dania specjalnych za¶wiadczeñ w jêzyku angielskim o konieczno¶ci ich stosowania, je¶li obs³uga lotniska uzna, ¿e lot mo¿e byæ dla ciebie gro¼ny, mo¿e nie wpu¶ciæ ciê na pok³ad. Dotyczy to przede wszystkim osób, które maj± widoczne objawy choroby. By tego unikn±æ chory powinien mieæ specjalne za¶wiadczenie (MEDIF), podpisane przez swojego lekarza prowadz±cego, ¿e mo¿e lecieæ. Nie zaszkodzi te¿ zabranie informacji o stanie zdrowia, która w razie czego u³atwi pracê lekarza czy ratowników.