Infekcje pêcherza - jak dbaæ o drogi moczowe

Infekcje pêcherza s± chorob± dokuczliw± - bolesn±, zdarzaj±c± siê czêsto i rozbijaj±c± ca³y organizm

Czêstsze oddawanie moczu nie zawsze oznacza, ¿e przypl±ta³a nam siê jaka¶ infekcja (czê¶ciej chodzimy do ³azienki tak¿e np., kiedy jeste¶my zdenerwowani). Gdy jednak czujemy, ¿e mimo parcia na pêcherz nie mo¿emy siê wysiusiaæ, a je¿eli ju¿, to towarzysz± temu ból i pieczenie, prawdopodobnie dopad³a nas choroba. Jej przyczyn± s± bakterie, które dosta³y siê do pêcherza moczowego. Do objawów nale¿± tak¿e nudno¶ci, bóle krzy¿a, podbrzusza, g³owy i uczucie znu¿enia.

Dlaczego jest to "choroba kobiet"?

Kobiety znacznie czê¶ciej maj± k³opoty z uk³adem moczowym - wynika to z ich anatomii. Krótka, bo zaledwie czterocentymetrowa cewka moczowa (u mê¿czyzny jest cztery-piêæ razy d³u¿sza), u³atwia zarazkom szybkie dotarcie do pêcherza. Na dodatek uj¶cie cewki znajduje siê blisko odbytu i ³atwiej jest przenie¶æ na ni± bakterie znajduj±ce siê w kale. W swoim naturalnym ¶rodowisku nie s± one gro¼ne, ale gdy dostan± siê do pêcherza, mog± wywo³aæ stan zapalny.
Wa¿ne! Powinno siê uczyæ dziewczynki, ¿eby po skorzystaniu z toalety podciera³y siê "do ty³u", czyli w stronê odbytu. Odwrotny ruch mo¿e (szczególnie u dziecka, które robi to niedok³adnie) wprowadziæ bakterie ka³owe do dróg moczowych i pochwy.
Kobiety ponadto s± podatne na infekcje dróg rodnych, a st±d zarazki bez trudu rozprzestrzeniaj± siê na drogi moczowe. Czê¶ciej choruj± kobiety, które wspó³¿yj± seksualnie. Dowiedziono, ¿e wywo³ane infekcj± bakteryjn± zapalenie pêcherza moczowego wystêpuje prawie 13 razy czê¶ciej w ca³ej populacji kobiet ni¿ w¶ród zakonnic.
Dzieje siê tak, poniewa¿ w czasie zbli¿enia bakterie bytuj±ce w okolicy narz±dów p³ciowych (równie¿ mêskich) ³atwo przedostaj± siê do cewki. Czêsto te¿ jej delikatna b³ona ¶luzowa w czasie stosunku ulega otarciom, co u³atwia przenikanie drobnoustrojów do organizmu kobiety. Niektórzy ginekolodzy radz±, by po stosunku kobieta siê wysiusia³a. Je¶li jakie¶ bakterie dosta³y siê do dróg moczowych, od razu zostan± wyp³ukane.
Sk³adniki chemiczne zawarte w dezodorantach oraz toaletowych myd³ach do cia³a zmieniaj± pH pochwy i mog± podra¿niæ delikatn± ¶luzówkê. Do mycia miejsc intymnych stosujmy specjalne p³yny, które nie zak³ócaj± naturalnej flory bakteryjnej. Co ciekawe, infekcji mo¿na siê te¿ nabawiæ od zbyt czêstego mycia. Przesadna higiena powoduje zniszczenie dobrych drobnoustrojów, które chroni± nas przed tymi chorobotwórczymi.
Czêstym sprawc± zaka¿eñ jest bakteria - Escherichia coli. Ten mikrob, charakterystyczny dla flory jelitowej, potrafi na d³ugo zadomowiæ siê w pêcherzu czy nerkach i powodowaæ nawracanie infekcji. Je¶li k³opoty z pêcherzem staj± siê nasz± czêst± przypad³o¶ci±, warto zrobiæ posiew bakterii z moczu i oznaczyæ antybiogram, czyli oceniæ, na jakie antybiotyki wra¿liwy jest zarazek.
Lekarz pierwszego kontaktu zazwyczaj daje nam skierowanie na badanie moczu i na jego podstawie ocenia, czy ma do czynienia z infekcj± bakteryjn±. Prawda jest jednak taka, ¿e szczególnie przy pierwszym zaka¿eniu rzadko kieruje badanie na posiew. Najczê¶ciej leczy nas "awansem" - daje leki, a wynik ewentualnego badania przydaje siê, je¶li terapia oka¿e siê nieskuteczna i infekcja powróci. Taki sposób leczenia nie jest idea³em, ale chodzi o czas. Namna¿anie bakterii do badañ trwa kilka dni, a w tym czasie choroba w szybkim tempie rozchodzi siê po drogach moczowych.

Jak pomóc sobie samemu

Je¶li do tej pory nie mieli¶my tego typu dolegliwo¶ci, mo¿emy przegapiæ pierwsze objawy. Najczê¶ciej jest to uczucie parcia na mocz, przy jednoczesnej niemo¿no¶ci wysiusiania siê. Pocz±tkowe fazy zaka¿enia mo¿na spróbowaæ wyleczyæ samemu. Pierwsza rzecz, jak± powinni¶my zrobiæ, to zacz±æ zdecydowanie wiêcej piæ. Czasami dodatkowy litr wody mineralnej potrafi zahamowaæ infekcjê, bo bakterie, które j± wywo³uj±, zostaj± wyp³ukane z dróg moczowych. W pierwszym okresie zaka¿enia pomagaj± tak¿e ¶rodki zio³owe, jak np. urosept, urinal czy tabletki zawieraj±ce wyci±g z ¿urawiny. Dzia³aj± one moczopêdnie i jednocze¶nie dezynfekuj±co. Zapobiegaj± te¿ osadzaniu siê bakterii na ¶ciankach pêcherza. Przez d³u¿szy czas mo¿na je stosowaæ tak¿e zapobiegawczo, ale pamiêtajmy, ¿e s± to leki i nie nale¿y braæ ich stale.
Pamiêtaj! Je¶li choroba siê rozwinê³a i trzeba i¶æ do lekarza, powiedz mu o tym, ¿e za¿ywa³e¶ leki zio³owe. Mog± one zafa³szowaæ wyniki badañ, np. ograniczyæ liczbê bakterii w moczu (wyniki badañ wydaj± siê dobre), ale nie na tyle, by zwalczyæ infekcjê. Trzeba odstawiæ ¶rodki na dwa dni i zrobiæ badanie ponownie. W leczeniu bardzo pomagaj± leki rozkurczowe, np. no-spa. Nie tylko zmniejszaj± ból, ale przede wszystkim u³atwiaj± wyp³ukanie mikrobów.
Pamiêtaj! Kiedy dolegliwo¶ci utrzymuj± siê d³u¿ej ni¿ dwa dni, trzeba skontaktowaæ siê z lekarzem. Ten najpierw zapisze nam leki przeciwzapalne i bakteriostatyczne, jak: furagin, baktrim, biseptol czy trimesan, a je¶li choroba siê rozwinie i do³±czy do niej gor±czka - antybiotyk.
Wa¿ne! Pêcherz i nerki uwielbiaj± le¿eæ i wygrzewaæ siê. Dziêki temu szybciej siê wyleczymy i zmniejszymy ryzyko, ¿e infekcja powróci.
Je¶li masz sk³onno¶æ do zaka¿eñ, zrezygnuj z obcis³ej i wykonanej z w³ókien sztucznych bielizny. Powoduje ona, ¿e silniej pocimy siê w miejscach intymnych, co te¿ zwiê-ksza ryzyko infekcji.
Pêcherz mo¿na sobie tak¿e przeziêbiæ. Zbyt lekki ubiór, siadanie na zimnych kamieniach czy wystawianie pleców na zimno prowadz± do przech³odzenia pêcherza. Z powodu miejscowego os³abienia odporno¶ci dochodzi wówczas do rozwoju zaka¿enia.

Boli? Siusiaj w wodzie

Podczas infekcji najwiêkszym problemem jest ból przy oddawaniu moczu. Z drugiej strony wysiusianie siê przynosi chwilow± ulgê. Je¶li kolejna wizyta w toalecie nas przera¿a, za³atwmy siê w wodzie. Polewanie podbrzusza ciep³± wod± nie tylko zachêci nas do oddania moczu, ale spowoduje te¿, ¿e bêdzie to du¿o mniej bolesne. Mo¿na te¿ robiæ sobie nasiadówki (siadanie nad paruj±c± wod±) z dodatkiem zió³, np. rumianku. ¦wietnie te¿ sprawdza siê termofor.
Niektórzy na bóle pêcherza zalecaj± picie piwa, argumentuj±c, ¿e rozpuszcza ono kamienie nerkowe. Jest to mylenie dwóch rzeczy. Piwo, dzia³aj±c moczopêdnie, rzeczywi¶cie mo¿e nam pomóc przy infekcji pêcherza. Kamienie nerkowe to zupe³nie inna historia i nie da siê ich "rozpu¶ciæ" w piwie. Du¿a ilo¶æ picia mo¿e jednak pomóc nam taki kamieñ przesun±æ lub "urodziæ".

Kiedy choroba siêga nerek

O ile infekcja pêcherza jest do¶æ ³atwa do zdiagnozowania, to z nerkami bywa ju¿ gorzej. Nie zawsze wiemy, ¿e têpy, czasem k³uj±cy ból w dole pleców mo¿e oznaczaæ k³opoty z nerkami. Bol± nas po prostu plecy, czujemy siê coraz s³absi, czasem mamy stany podgor±czkowe. To mo¿e byæ przepracowanie, ale te¿ pocz±tek infekcji. Lekarz podczas badania prosi nas, ¿eby¶my usiedli, i rêk± z³o¿on± w ³ódeczkê uderza nas na wysoko¶ci obu nerek. Nie jest to badanie w stu procentach potwierdzaj±ce infekcjê, ale zazwyczaj, je¶li jeste¶my chorzy, odczuwamy przy uderzeniu silny ból. Mo¿emy nie mieæ wcale gor±czki albo s³upek rtêci w termometrze siêga 40 stopni.
Przy podejrzeniu zapalenia lekarz oprócz badania moczu zleci tak¿e inne testy, które pokazuj± pracê naszych "oczyszczalni". Oznacza siê wtedy poziom mocznika, kreatyniny i kwasu moczowego w krwi.
Pamiêtaj! Ostry ból w okolicach nerek mo¿e oznaczaæ, ¿e mamy w nich kamienie. Kto¶, kto kiedykolwiek mia³ kamienie nerkowe, nigdy nie pomyli tego bólu z innym. Jest przeszywaj±cy, czêsto porównywany do bóli porodowych (dlatego m.in. przesuwanie siê takiego kamienia wzd³u¿ dróg moczowych nazywane jest jego "rodzeniem"). Taka sytuacja wymaga natychmiastowej interwencji lekarza.

Jak prawid³owo pobraæ mocz do badania?

Zanim oddamy mocz do badania, mo¿emy sami mu siê przyjrzeæ. Je¶li jest wyra¼nie mêtny, dosz³o do infekcji. Krew w moczu te¿ oznacza k³opoty.
Mocz najlepiej jest pobraæ rano - po nocy jest on zagêszczony i wyniki bêd± bardziej wiarygodne. Niezale¿nie od tego, czy robimy posiew (wtedy musimy nasiusiaæ do sterylnego pojemniczka), czy tylko ogólne badanie, powinni¶my siê przed tym umyæ. Czêsto wyniki badania s± b³êdne tylko dlatego, ¿e do moczu dosta³y siê bakterie nie z pêcherza, ale z zewn±trz - okolic dróg rodnych czy odbytu. Ciep³a woda dodatkowo zachêci nas do oddania moczu. Lekarze polecaj± te¿, ¿eby wsun±æ do pochwy tampon lub os³oniæ j± ja³owym gazikiem. W ten sposób do moczu nie dostanie siê wydzielina z pochwy, która tak¿e mo¿e zafa³szowaæ wyniki. Wa¿ne, ¿eby mocz pobieraæ z tzw. ¶rodkowego strumienia. Co to znaczy? ¯e podstawiamy pojemniczek nie od razu, ale dopiero po chwili od rozpoczêcia siusiania i zabieramy go, zanim skoñ-czymy. Wtedy strumieñ moczu jest najsilniejszy i nie obmywa okolicznych tkanek, gdzie znajduj± siê bakterie.
Oczywi¶cie problem jest wtedy, gdy ledwo mo¿emy co¶ z siebie wycisn±æ. Po prostu starajmy siê nasiusiaæ cokolwiek. Dzi¶ do badania wystarcza niewielka ilo¶æ moczu - inaczej ni¿ kilkana¶cie lat temu, gdy zape³niæ trzeba by³o pó³ s³oika.
Pamiêtaj! Obecno¶æ bakterii w moczu nie zawsze oznacza chorobê. Pewn± ich liczbê mamy zawsze. Wtedy w badaniu posiewowym mo¿emy przeczytaæ, ¿e stwierdzono w moczu bakteriuriê nieznamienn±, i nie jest to ¿adna tropikalna choroba. Je¶li tak jest, to jest dobrze.
Badanie ogólne moczu kosztuje nie wiêcej ni¿ 15 z³. Posiew te¿ nie jest drogi. Pojemniczek kosztuje grosze - warto mieæ choæ jeden w domu. Je¶li nêkaj± nas k³opoty z pêcherzem, powinno siê kontrolowaæ mocz regularnie. Ale nawet je¶li dotychczas nie by³ to nasz problem, ogólne badanie warto wykonaæ minimum raz na rok, a najlepiej dwa razy.

Czy w pewnym wieku chorujemy czê¶ciej?

Czêsto¶æ infekcji dróg moczowych zwi±zana jest z wiekiem. Choruj± dzieci. Na zaka¿enia czê¶ciej cierpi± te¿ kobiety po menopauzie. Mniejsza ilo¶æ estrogenów sprawia, ¿e b³ony ¶luzowe okolic intymnych s± s³abo nawil¿one, dlatego ³atwiej ulegaj± podra¿nieniom.
Grupê wysokiego ryzyka stanowi± równie¿ panowie po piêædziesi±tce, którzy maj± problemy z prostat±. Powiêkszony gruczo³ uciska na przewody moczowe oraz pêcherz, utrudniaj±c wydalanie moczu, który zalegaj±c w pêcherzu, prowadzi do zapalenia.
Pamiêtaj! Nie wstrzymuj moczu. To idealna sytuacja dla bakterii. Mocz jest produktem przemiany materii. Zbêdnym dla organizmu, ba, wrêcz szkodliwym. Musi go jak najszybciej opu¶ciæ. Poza tym przetrzymywanie moczu rozci±ga ¶ciany pêcherza i os³abia jego miê¶nie, co mo¿e prowadziæ do mimowolnego moczenia siê.