Raport: Poczucie szczê¶cia w pracy. Sk±d siê bierze i jakie zawody daj± najwiêcej satysfakcji?
Przeciêtny Polak spêdza w pracy 8h dziennie. Po odliczeniu z dobowej puli czasu na sen, dojazdy i niezbêdne codzienne obowi±zki zostanie mu prawdopodobnie oko³o 4 godzin. Je¶li za¶ ma dzieci, mo¿e siê okazaæ, ¿e w³a¶nie wyzerowa³ konto. W pracy spêdzamy 1750 godzin rocznie. Jak to wp³ywa na nasz stan psychiczny?
Chcia³, nie chcia³, prawdopodobnie wiêkszo¶æ swojego doros³ego ¿ycia spêdzisz, pracuj±c. Bior±c to pod uwagê, dobrze by by³o, aby kariera zawodowa dawa³a satysfakcjê, przynosi³a spe³nienie, lub chocia¿by - nie wysysa³a wszystkich soków, pozostawiaj±c bez si³ i chêci do ¿ycia. Dlaczego niektórzy wprost ¿yj± tym, co robi±, a inni najchêtniej uciekliby z pracy gdzie pieprz ro¶nie? Brytyjskie badanie "The Career Happiest Index" przeprowadzone na grupie 2,2 tys. przedstawicieli ró¿nych zawodów przez City & Guilds ujawni³o ranking najbardziej satysfakcjonuj±cych profesji. Czego mo¿emy siê nauczyæ od osób je wykonuj±cych, czego pozazdro¶ciæ, a co wcieliæ do swojego ¿yciorysu?
Szczê¶ciarze w pracy
Depresja, wypalenie zawodowe, choroby - wykonywanie obowi±zków mo¿e byæ kosztowne - tak dla psychiki, jak i zdrowia. Zacznijmy jednak od jasnej strony mocy... Komu najmniej to grozi?
Okazuje siê, ¿e na czele najszczê¶liwszych pracowników znalaz³y siê kwiaciarki oraz ogrodnicy. A¿ 9 na 10 osób wykonuj±cych te zawody (87 proc.) przyzna³o, ¿e praca daje im rado¶æ. Jakie powody podawali?
"Pracujemy siê na ¶wie¿ym powietrzu, jeste¶my aktywni. Niezale¿nie od tego, czy jest to letni ciep³y dzieñ czy mro¼ny zimowy - jest po prostu wspaniale" - mówi z entuzjazmem ogrodnik Matt Pottage na ³amach "The Daily Mail". Pozostawmy jednak kwiaty, ogrody i zieleñ. Okazuje siê, ¿e nie s± one niezbêdne do szczê¶cia. Kolejne pozycje w zestawieniu przypad³y bowiem zgo³a odmiennym profesjom. Fryzjerzy, hydraulicy - o was mowa. Zdziwieni? Gdzie siê podzia³y rzesze pracowników po studiach, podyplomówkach, z doktoratami, pracownicy banków, urzêdów, biur? Ano w tyle.
Elektryk szczê¶liwszy od prezesa?
Zamiast na d³ug± naukê na uczelniach wy¿szych zdecydowa³e¶ siê na szybkie szkolenie zawodowe i zdobywanie do¶wiadczenia poprzez pracê? Badania wykazuj±, ¿e osoby, które id± tak± nieakademick± drog± mog± odczuwaæ wiêksze poczucie dumy ze swoich osi±gniêæ ni¿ osoby po studiach wy¿szych. Prawie 7 na 10 osób z tej grupy przyznawa³o, ¿e jest dumna z tego, co robi. Bia³e ko³nierzyki po studiach osi±gnê³y gorsze wyniki.
Tacy pracownicy jak fryzjerzy, ogrodnicy, hydraulicy, elektrycy i inni podobni okazali siê szczê¶liwsi od pracowników intelektualnych. U¶redniony procent osób zadowolonych w pierwszej grupie wynosi³ 65 proc. - pokazuje badanie. Co jednak stanowi o naszym szczê¶ciu lub niedoli?
Czy to, co robiê, jest warto¶ciowe? Czy mnie rozwija?
Czy w pracy robiê co¶ warto¶ciowego? Czy siê rozwijam? A mo¿e od jakiego¶ czasu stojê w miejscu, czujê siê wypalony, popadam w rutynê, a brak energii zaczyna powoli obejmowaæ nie tylko ¿ycie s³u¿bowe, ale te¿ prywatne? Uczciwa odpowied¼ na te pytania czasem bywa trudna. Mo¿e siê okazaæ, ¿e zawodowa sielanka, któr± widz± nasi znajomi z boku, ma wiele niewidocznych na pierwszy rzut oka dziur i usterek.
Z podobnymi rozterkami wed³ug badaczy najczê¶ciej mierz± siê pracownicy wybranych bran¿. Jakich? Najmniej optymistyczne okaza³y siê odpowiedzi pracowników banków, IT, HR-u (kadr), a tak¿e analityków. Tylko co trzeci pracownik banku (34 proc.) deklarowa³, ¿e w miejscu zatrudnienia ma mo¿liwo¶æ rozwoju zawodowego. Pro¶bê o wskazanie czegokolwiek warto¶ciowego w swojej pracy, potrafi³o spe³niæ jedynie 45 proc. Reszta nie by³a w stanie znale¼æ nic takiego. Niewiele lepsze by³y wyniki pracowników IT (48 proc. zadowolonych) i pracowników kadr (54 proc. zadowolonych).
Pracownicy biurowi nie nale¿± do najbardziej spe³nionych, zw³aszcza je¶li pracuj± pod presj± - twierdz± autorzy badania. Im presja wiêksza, tym mniej satysfakcji.
¬ród³a satysfakcji zawodowej: samodzielna organizacja pracy i m±dry nadzór
To znaczne uproszczenie, ¿e szczê¶cie zale¿y od obranego zawodu. Dla osoby, która marznie nawet w ogrzewanych pomieszczeniach zimowe prace w ogrodzie by³yby prawdopodobnie katorg±, a miano ogrodnika niekoniecznie ratowa³oby sytuacjê. Podobnie fryzjer bez fryzjerskiego drygu bêdzie prze¿ywa³ codzienne katusze nad Bogu ducha winnymi klientami. Prawda jest taka, ¿e liczy siê twoja w³asna motywacja do wykonywania w³a¶nie tego, a nie innego zawodu - nie sposób jej podrobiæ, udawaæ, ¿e lubisz to, czego nie lubisz i odwrotnie.
Badaczom uda³o siê jednak wyodrêbniæ kilka wspólnych w³a¶ciwo¶ci pozytywnie ocenianych zajêæ. Wiêkszo¶æ badanych, niezale¿nie od profesji, bardzo ceni³o sobie mo¿liwo¶æ samodzielnego organizowania swojego czasu pracy, elastyczny rozk³ad obowi±zków i grafik pracy. Kolejnym ¼ród³em satysfakcji okaza³ siê rozs±dny sposób sprawowania nadzoru nad ich codzienn± prac± w miejsce nieustannego patrzenia na rêce. Niestety wielu prze³o¿onych wci±¿ wyznaje teoriê, ¿e pracownik, któremu zdarza siê siedzieæ i patrzeæ w sufit to obibok i nicnierób, a inny, który wiecznie siê spieszy i nerwowo wybija kolejne zdania na klawiaturze to pracownik efektywny i skuteczny. Tymczasem to z zyskiem firmy czêsto wcale nie ma nic wspólnego.
Zreszt± pewnie sam wiesz, ¿e czasem trudno jest skleciæ dwa zdania oferty dla kontrahenta, wszystko wokó³ przyt³acza, a czas przecieka bezproduktywnie miêdzy palcami. Innym razem z kolei wstêpuje w ciebie taki zapa³, ¿e bez problemu przekopujesz zawodowe zaleg³o¶ci i jeste¶ w stanie w mgnieniu oka sprostaæ zadaniom, które innym zajê³yby znacznie wiêcej. Ka¿dy z nas ma swoje lepsze i gorsze chwile czy dni. Efektywno¶æ nie jest sta³± ci±g³±, a sinusoid±, na któr± wp³yw ma stan zdrowia, natê¿enie stresu, d³ugo¶æ snu, dieta, pora roku, sytuacja ¿yciowa i wiele wiele innych. Warto to uszanowaæ i przyj±æ jako normê.
Zasób firmy to cz³owiek
Najwiêkszym zasobem ka¿dej dzia³alno¶ci jest cz³owiek. Czyli pracownik. Nie tylko ze swoimi ograniczeniami. Ale te¿ - lub przede wszystkim - umiejêtno¶ciami, potencja³em, zdolno¶ciami. Czasem jednak, gdy ciê¿ko nam sprostaæ obowi±zkom, zaczynamy nabieraæ przekonania, ¿e do niczego siê nie nadajemy. A to przecie¿ nieprawda.
Szczê¶ciarze w pracy
Depresja, wypalenie zawodowe, choroby - wykonywanie obowi±zków mo¿e byæ kosztowne - tak dla psychiki, jak i zdrowia. Zacznijmy jednak od jasnej strony mocy... Komu najmniej to grozi?
Okazuje siê, ¿e na czele najszczê¶liwszych pracowników znalaz³y siê kwiaciarki oraz ogrodnicy. A¿ 9 na 10 osób wykonuj±cych te zawody (87 proc.) przyzna³o, ¿e praca daje im rado¶æ. Jakie powody podawali?
"Pracujemy siê na ¶wie¿ym powietrzu, jeste¶my aktywni. Niezale¿nie od tego, czy jest to letni ciep³y dzieñ czy mro¼ny zimowy - jest po prostu wspaniale" - mówi z entuzjazmem ogrodnik Matt Pottage na ³amach "The Daily Mail". Pozostawmy jednak kwiaty, ogrody i zieleñ. Okazuje siê, ¿e nie s± one niezbêdne do szczê¶cia. Kolejne pozycje w zestawieniu przypad³y bowiem zgo³a odmiennym profesjom. Fryzjerzy, hydraulicy - o was mowa. Zdziwieni? Gdzie siê podzia³y rzesze pracowników po studiach, podyplomówkach, z doktoratami, pracownicy banków, urzêdów, biur? Ano w tyle.
Elektryk szczê¶liwszy od prezesa?
Zamiast na d³ug± naukê na uczelniach wy¿szych zdecydowa³e¶ siê na szybkie szkolenie zawodowe i zdobywanie do¶wiadczenia poprzez pracê? Badania wykazuj±, ¿e osoby, które id± tak± nieakademick± drog± mog± odczuwaæ wiêksze poczucie dumy ze swoich osi±gniêæ ni¿ osoby po studiach wy¿szych. Prawie 7 na 10 osób z tej grupy przyznawa³o, ¿e jest dumna z tego, co robi. Bia³e ko³nierzyki po studiach osi±gnê³y gorsze wyniki.
Tacy pracownicy jak fryzjerzy, ogrodnicy, hydraulicy, elektrycy i inni podobni okazali siê szczê¶liwsi od pracowników intelektualnych. U¶redniony procent osób zadowolonych w pierwszej grupie wynosi³ 65 proc. - pokazuje badanie. Co jednak stanowi o naszym szczê¶ciu lub niedoli?
Czy to, co robiê, jest warto¶ciowe? Czy mnie rozwija?
Czy w pracy robiê co¶ warto¶ciowego? Czy siê rozwijam? A mo¿e od jakiego¶ czasu stojê w miejscu, czujê siê wypalony, popadam w rutynê, a brak energii zaczyna powoli obejmowaæ nie tylko ¿ycie s³u¿bowe, ale te¿ prywatne? Uczciwa odpowied¼ na te pytania czasem bywa trudna. Mo¿e siê okazaæ, ¿e zawodowa sielanka, któr± widz± nasi znajomi z boku, ma wiele niewidocznych na pierwszy rzut oka dziur i usterek.
Z podobnymi rozterkami wed³ug badaczy najczê¶ciej mierz± siê pracownicy wybranych bran¿. Jakich? Najmniej optymistyczne okaza³y siê odpowiedzi pracowników banków, IT, HR-u (kadr), a tak¿e analityków. Tylko co trzeci pracownik banku (34 proc.) deklarowa³, ¿e w miejscu zatrudnienia ma mo¿liwo¶æ rozwoju zawodowego. Pro¶bê o wskazanie czegokolwiek warto¶ciowego w swojej pracy, potrafi³o spe³niæ jedynie 45 proc. Reszta nie by³a w stanie znale¼æ nic takiego. Niewiele lepsze by³y wyniki pracowników IT (48 proc. zadowolonych) i pracowników kadr (54 proc. zadowolonych).
Pracownicy biurowi nie nale¿± do najbardziej spe³nionych, zw³aszcza je¶li pracuj± pod presj± - twierdz± autorzy badania. Im presja wiêksza, tym mniej satysfakcji.
¬ród³a satysfakcji zawodowej: samodzielna organizacja pracy i m±dry nadzór
To znaczne uproszczenie, ¿e szczê¶cie zale¿y od obranego zawodu. Dla osoby, która marznie nawet w ogrzewanych pomieszczeniach zimowe prace w ogrodzie by³yby prawdopodobnie katorg±, a miano ogrodnika niekoniecznie ratowa³oby sytuacjê. Podobnie fryzjer bez fryzjerskiego drygu bêdzie prze¿ywa³ codzienne katusze nad Bogu ducha winnymi klientami. Prawda jest taka, ¿e liczy siê twoja w³asna motywacja do wykonywania w³a¶nie tego, a nie innego zawodu - nie sposób jej podrobiæ, udawaæ, ¿e lubisz to, czego nie lubisz i odwrotnie.
Badaczom uda³o siê jednak wyodrêbniæ kilka wspólnych w³a¶ciwo¶ci pozytywnie ocenianych zajêæ. Wiêkszo¶æ badanych, niezale¿nie od profesji, bardzo ceni³o sobie mo¿liwo¶æ samodzielnego organizowania swojego czasu pracy, elastyczny rozk³ad obowi±zków i grafik pracy. Kolejnym ¼ród³em satysfakcji okaza³ siê rozs±dny sposób sprawowania nadzoru nad ich codzienn± prac± w miejsce nieustannego patrzenia na rêce. Niestety wielu prze³o¿onych wci±¿ wyznaje teoriê, ¿e pracownik, któremu zdarza siê siedzieæ i patrzeæ w sufit to obibok i nicnierób, a inny, który wiecznie siê spieszy i nerwowo wybija kolejne zdania na klawiaturze to pracownik efektywny i skuteczny. Tymczasem to z zyskiem firmy czêsto wcale nie ma nic wspólnego.
Zreszt± pewnie sam wiesz, ¿e czasem trudno jest skleciæ dwa zdania oferty dla kontrahenta, wszystko wokó³ przyt³acza, a czas przecieka bezproduktywnie miêdzy palcami. Innym razem z kolei wstêpuje w ciebie taki zapa³, ¿e bez problemu przekopujesz zawodowe zaleg³o¶ci i jeste¶ w stanie w mgnieniu oka sprostaæ zadaniom, które innym zajê³yby znacznie wiêcej. Ka¿dy z nas ma swoje lepsze i gorsze chwile czy dni. Efektywno¶æ nie jest sta³± ci±g³±, a sinusoid±, na któr± wp³yw ma stan zdrowia, natê¿enie stresu, d³ugo¶æ snu, dieta, pora roku, sytuacja ¿yciowa i wiele wiele innych. Warto to uszanowaæ i przyj±æ jako normê.
Zasób firmy to cz³owiek
Najwiêkszym zasobem ka¿dej dzia³alno¶ci jest cz³owiek. Czyli pracownik. Nie tylko ze swoimi ograniczeniami. Ale te¿ - lub przede wszystkim - umiejêtno¶ciami, potencja³em, zdolno¶ciami. Czasem jednak, gdy ciê¿ko nam sprostaæ obowi±zkom, zaczynamy nabieraæ przekonania, ¿e do niczego siê nie nadajemy. A to przecie¿ nieprawda.
Trzecim najczê¶ciej wymienianym powodem satysfakcji zawodowej okaza³a siê w³a¶nie mo¿liwo¶æ wykorzystywania w³asnych umiejêtno¶ci na co dzieñ, udoskonalania ich, sprawdzania siê w coraz nowych wyzwaniach oraz... otrzymywanie za to odpowiedniego rodzaju gratyfikacji. Niekoniecznie i nie zawsze finansowej. Czasem wystarczy pochwa³a prze³o¿onego, mo¿liwo¶æ odbycia dodatkowych szkoleñ czy wyró¿nienie w grupie.
Samozatrudnienie - we¼ sprawy w swoje rêce
Narzekasz na swojego pracodawcê, sytuacjê na rynku pracy, warunki zatrudnienia? A mo¿e by zebraæ siê na odwagê i za³o¿yæ co¶ w³asnego, choæby najmniejsz±, najprostsz± dzia³alno¶æ. Byæ mo¿e oka¿e siê, ¿e móg³by¶ zarabiaæ, realizuj±c swoje pasje, np. gotowaæ posi³ki dla zapracowanych s±siadów i znajomych, zaj±æ siê sprzeda¿± i po¶rednictwem antyków w sieci. Nie masz funduszy na takie fanaberie? Nie wiesz, jak siê za to zabraæ? Wydaje ci siê, ¿e praca musi byæ codziennym znojem i ciê¿arem - to przekonania, które najczê¶ciej hamuj± nas przed ró¿nymi mo¿liwo¶ciami. Mo¿e siê okazaæ, ¿e postrzegane przeszkody da siê jako¶ przej¶æ, a "u³añska fantazja" ma realne szanse zaistnieæ choæby w okrojonej wersji. Warto?
Oczywi¶cie bycie sobie ¿aglem, sterem i okrêtem ma swoje wady. Jednak z badania "The Career Happiest Index" wynika, ¿e 85 proc. osób, które przesz³y "na swoje" jest zadowolona i odczuwa satysfakcjê z tego, co robi. Dla porównania podobnym zawodowym optymizmem wykazuje siê oko³o 60 proc. pracowników biurowych.
Na pe³en etat - szczê¶cie na pó³ gwizdka
Ró¿nimy siê miêdzy sob± nie tylko rodzajem zatrudnienia, ale równie¿ czasem spêdzanym w pracy. Zasadniczo pe³en wymiar pracy wynosi 40 godzin tygodniowo. W dzisiejszych czasach wiele osób, zw³aszcza m³odych, uwa¿a, ¿e szczê¶ciem jest ju¿ sama mo¿liwo¶æ posiadania takowej. Czy jednak pe³nowymiarowe zatrudnienie w rzeczywisto¶ci jest b³ogos³awieñstwem? W¶ród badanych zdania by³y podzielone mniej wiêcej pó³ na pó³. Prawie 55 proc. osób pracuj±cych w pe³nym wymiarze godzin wyra¿a³o pozytywne opinie odno¶nie ró¿nych aspektów kariery, m. in. czuli siê doceniani, a warunki pracy okre¶lali jako elastyczne. To jedna strona medalu. Po drugiej, niemal równolicznej s± ci, którzy pozytywnej recenzji pracodawcy ju¿ nie wystawili.
Nadgodziny - komu po co?
Niektórzy, czy to z w³asnej woli, nat³oku obowi±zków czy ogólnoprzyjêtych wymogów nie tylko pracuj± w pe³nym wymiarze godzin, ale te¿ wyrabiaj± liczne nadgodziny. Czy to ma sens? Wcze¶niejsze badania wykaza³y, ¿e mimo zwiêkszonego obci±¿enia czasowego te osoby wcale nie pracuj± efektywniej, a z czasem ich wydajno¶æ spada nawet jeszcze bardziej. Czy s± szczê¶liwsi? Badacze tym razem nie sprawdzili, ale zdrowy rozs±dek ka¿e my¶leæ, ¿e to ma³o prawdopodobne.
M³odzi na starcie i debiutanci z recyclingu - co powinienem robiæ w ¿yciu?
Decyzja dotycz±ca obrania danej ¶cie¿ki edukacji i kariery jest szczególnie obci±¿aj±ca dla m³odych ludzi, zw³aszcza, ¿e ich to¿samo¶æ dopiero siê kszta³tuje. Obecnie jednak coraz czê¶ciej zdarza siê, ¿e na zawodowych starcie staj± nie tylko m³odzi. Na rynku pracy pojawiaj± siê te¿ debiutanci z recyklingu: 40, 50-latkowie.
Pocz±tki i koñce nie maj± wieku metrykalnego, za to maj± ze sob± wiele wspólnego. S± kwintesencj± zmiany, o¿ywczej energii niedaj±cej osi±¶æ w miejscu, pozostaæ takimi samymi. Zmiana z jednej strony stwarza ryzyko upadku, z drugiej - rozkwitu i odkrycia nowych l±dów. Tym, którzy znale¼li siê na rozstaju zawodowym i tym, którzy pod±¿aj± obran± ¶cie¿k±, pozostaje ¿yczyæ szerokiej drogi i dobrych widoków na przysz³o¶æ.
Autorka artyku³u: Ma³gorzata Skorupa - psycholog, psychoterapeutka, redaktorka serwisu Zdrowie.gazeta.pl, konsultantka Telefonu Zaufania dla Osób Doros³ych w Kryzysie Emocjonalnym przy Instytucie Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie. Autorka wielu publikacji z zakresu psychologii oraz rozwoju osobistego.
Chcesz mieæ sta³y dostêp do naszych tre¶ci? Do³±cz do nas na Facebooku!
Masz problem natury psychologicznej, co¶ Ciê niepokoi, zapytaj psychologa
Samozatrudnienie - we¼ sprawy w swoje rêce
Narzekasz na swojego pracodawcê, sytuacjê na rynku pracy, warunki zatrudnienia? A mo¿e by zebraæ siê na odwagê i za³o¿yæ co¶ w³asnego, choæby najmniejsz±, najprostsz± dzia³alno¶æ. Byæ mo¿e oka¿e siê, ¿e móg³by¶ zarabiaæ, realizuj±c swoje pasje, np. gotowaæ posi³ki dla zapracowanych s±siadów i znajomych, zaj±æ siê sprzeda¿± i po¶rednictwem antyków w sieci. Nie masz funduszy na takie fanaberie? Nie wiesz, jak siê za to zabraæ? Wydaje ci siê, ¿e praca musi byæ codziennym znojem i ciê¿arem - to przekonania, które najczê¶ciej hamuj± nas przed ró¿nymi mo¿liwo¶ciami. Mo¿e siê okazaæ, ¿e postrzegane przeszkody da siê jako¶ przej¶æ, a "u³añska fantazja" ma realne szanse zaistnieæ choæby w okrojonej wersji. Warto?
Oczywi¶cie bycie sobie ¿aglem, sterem i okrêtem ma swoje wady. Jednak z badania "The Career Happiest Index" wynika, ¿e 85 proc. osób, które przesz³y "na swoje" jest zadowolona i odczuwa satysfakcjê z tego, co robi. Dla porównania podobnym zawodowym optymizmem wykazuje siê oko³o 60 proc. pracowników biurowych.
Na pe³en etat - szczê¶cie na pó³ gwizdka
Ró¿nimy siê miêdzy sob± nie tylko rodzajem zatrudnienia, ale równie¿ czasem spêdzanym w pracy. Zasadniczo pe³en wymiar pracy wynosi 40 godzin tygodniowo. W dzisiejszych czasach wiele osób, zw³aszcza m³odych, uwa¿a, ¿e szczê¶ciem jest ju¿ sama mo¿liwo¶æ posiadania takowej. Czy jednak pe³nowymiarowe zatrudnienie w rzeczywisto¶ci jest b³ogos³awieñstwem? W¶ród badanych zdania by³y podzielone mniej wiêcej pó³ na pó³. Prawie 55 proc. osób pracuj±cych w pe³nym wymiarze godzin wyra¿a³o pozytywne opinie odno¶nie ró¿nych aspektów kariery, m. in. czuli siê doceniani, a warunki pracy okre¶lali jako elastyczne. To jedna strona medalu. Po drugiej, niemal równolicznej s± ci, którzy pozytywnej recenzji pracodawcy ju¿ nie wystawili.
Nadgodziny - komu po co?
Niektórzy, czy to z w³asnej woli, nat³oku obowi±zków czy ogólnoprzyjêtych wymogów nie tylko pracuj± w pe³nym wymiarze godzin, ale te¿ wyrabiaj± liczne nadgodziny. Czy to ma sens? Wcze¶niejsze badania wykaza³y, ¿e mimo zwiêkszonego obci±¿enia czasowego te osoby wcale nie pracuj± efektywniej, a z czasem ich wydajno¶æ spada nawet jeszcze bardziej. Czy s± szczê¶liwsi? Badacze tym razem nie sprawdzili, ale zdrowy rozs±dek ka¿e my¶leæ, ¿e to ma³o prawdopodobne.
M³odzi na starcie i debiutanci z recyclingu - co powinienem robiæ w ¿yciu?
Decyzja dotycz±ca obrania danej ¶cie¿ki edukacji i kariery jest szczególnie obci±¿aj±ca dla m³odych ludzi, zw³aszcza, ¿e ich to¿samo¶æ dopiero siê kszta³tuje. Obecnie jednak coraz czê¶ciej zdarza siê, ¿e na zawodowych starcie staj± nie tylko m³odzi. Na rynku pracy pojawiaj± siê te¿ debiutanci z recyklingu: 40, 50-latkowie.
Pocz±tki i koñce nie maj± wieku metrykalnego, za to maj± ze sob± wiele wspólnego. S± kwintesencj± zmiany, o¿ywczej energii niedaj±cej osi±¶æ w miejscu, pozostaæ takimi samymi. Zmiana z jednej strony stwarza ryzyko upadku, z drugiej - rozkwitu i odkrycia nowych l±dów. Tym, którzy znale¼li siê na rozstaju zawodowym i tym, którzy pod±¿aj± obran± ¶cie¿k±, pozostaje ¿yczyæ szerokiej drogi i dobrych widoków na przysz³o¶æ.
Autorka artyku³u: Ma³gorzata Skorupa - psycholog, psychoterapeutka, redaktorka serwisu Zdrowie.gazeta.pl, konsultantka Telefonu Zaufania dla Osób Doros³ych w Kryzysie Emocjonalnym przy Instytucie Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w Warszawie. Autorka wielu publikacji z zakresu psychologii oraz rozwoju osobistego.
Chcesz mieæ sta³y dostêp do naszych tre¶ci? Do³±cz do nas na Facebooku!
Masz problem natury psychologicznej, co¶ Ciê niepokoi, zapytaj psychologa
POPULARNE
NAJNOWSZE
-
Kiedy mam szansê siê zaszczepiæ? Coraz trudniej o optymizm (stan na 22.01.2021)
-
Pani Magda: Jestem po szczepieniu pierwsz± dawk±. Nie rozumiem do koñca, dlaczego za³apa³am siê do grupy zero
-
COVID-19: Dlaczego w pierwszej kolejno¶ci nale¿y szczepiæ starszych
-
COVID-19: Lek na zapalenie stawów tocilizumab - to by³y przedwczesne nadzieje
-
Norwegia: zgony starszych ludzi a szczepionka Pfizera. Co ju¿ wiadomo na ten temat
- Dzieci s± mniej podatne na COVID-19, ale zaka¿aj± czê¶ciej ni¿ doro¶li - potwierdzaj± du¿e badania
- Koronawirus wykryty w Afryce Po³udniowej. Mutacja, która niepokoi. Obawy co do skuteczno¶ci szczepionki
- 5G nie wywo³uje COVID-19, ale plotka rozprzestrzenia siê jak wirus
- Izrael: Pojedyncza dawka szczepionki na COVID-19 okaza³a siê mniej skuteczna ni¿ my¶leli¶my - twierdz± specjali¶ci
- Witamina E - wiêcej ni¿ witamina m³odo¶ci. W³a¶ciwo¶ci i skutki niedoboru witamy E