Choroba wysokościowa. Objawy poszczególnych stadiów choroby, pierwsza pomoc i leczenie

Choroba wysokościowa to schorzenie, które dotyka głównie himalaistów, jednak mogą na nią również zachorować osoby niedoświadczone, przebywające bez uprzedniej aklimatyzacji na niższych wysokościach. Zmniejszona ilość tlenu w atmosferze powoduje niedotlenienie organizmu, co prowadzi do bardzo poważnych konsekwencji - obrzęku płuc oraz mózgu, a nawet zgonu chorego.

Objawy choroby wysokościowej

Choroba wysokościowa, zwana inaczej hipoksją, to schorzenie wywołane przebywaniem na dużych wysokościach oraz niedotlenieniem organizmu. Dolegliwość tę kojarzy się głównie z himalaistami, którzy wspinają się po najwyższych szczytach ziemi, jednakże jej objawy mogą się już rozpocząć na wysokości powyżej 1500 m n.p.m., a nasilają na wysokości 2500 m n.p.m. Im większa jest wysokość nad poziomem morza, tym objawy choroby wysokościowej są bardziej intensywne.

Pierwszym objawem hipoksji jest przyspieszone bicie serca. Jest to naturalna reakcja organizmu na zmniejszoną ilość powietrza, dostarczanego do płuc - ciało chce uzupełnić niedobory tlenu, więc tempo pracy serca się zwiększa. W tym samym czasie następuje również pogłębienie oddechu.

Kolejne objawy choroby wysokościowej zależne są od stopnia jej zaawansowania. Najłagodniejszym stadium rozwoju hipoksji jest ostra choroba wysokogórska. Choroba ta dotyka głównie osoby, które w zbyt szybkim tempie zmieniły wysokość przebywania lub osoby starsze. Charakterystyczne objawy ostrej choroby wysokogórskiej to:

• osłabienie i ogólne zmęczenie,
• duszności,
• zawroty głowy,
• nudności, wymioty lub brak apetytu,
• bezsenność.

Dużo bardziej niebezpiecznym stadium choroby wysokogórskiej jest wysokościowy obrzęk płuc. Wskutek niedotlenienia organizmu oraz przyspieszonego tętna, zwiększa się ciśnienie w pęcherzykach płucnych, co w szybkim tempie może doprowadzić do uszkodzenia kapilar, a także nieszczelności pęcherzyków.

Na wysokościowy obrzęk płuc szczególnie narażone są osoby niedoświadczone, które przebywają na wysokościach powyżej 2500 m n.p.m. bez uprzedniej aklimatyzacji, osoby doświadczone, znajdujące się na dużo wyższych wysokościach, a także cierpiące na nadciśnienie płucne. Objawami tego stadium choroby wysokogórskiej są:

• zmęczenie i zmniejszona wydolność fizyczna,
• duszność spoczynkowa,
• odczucie ucisku w klatce piersiowej,
• kaszel,
• problemy z oddychaniem,
• zaburzenia żołądkowo-jelitowe,
• zasinienie skóry.

Po zaobserwowaniu objawów wysokościowego obrzęku płuc, należy jak najszybciej podać choremu tlen lub sprowadzić go na niższy poziom, ponieważ schorzenie to bardzo często prowadzi do zgonu.

Wraz z wysokościowym obrzękiem płuc albo niedługo po jego zaistnieniu, dochodzi zwykle do wysokościowego obrzęku mózgu, który jest najbardziej niebezpiecznym stadium choroby wysokościowej. Do dalszych objawów tej choroby zalicza się dolegliwości charakterystyczne dla wysokościowego obrzęku płuc, a ponadto:

• trudności z koordynacją ruchową, utrzymaniem równowagi,
• zaburzenia świadomości, urojenia,
• drżenie,
• napady padaczkowe,
• wiotkość ruchów.

Wysokościowy obrzęk mózgu prowadzi do niewydolności poszczególnych organów organizmu, wskutek czego dochodzi do śpiączki oraz zgonu chorego.

Choroba wysokościowa - pierwsza pomoc

W przypadku wystąpienia pierwszych objawów choroby wysokościowej lub zaobserwowania dolegliwości charakterystycznych dla ostrej choroby wysokościowej, pierwsza pomoc nie jest konieczna. Najlepszym rozwiązaniem na wymienione wyżej dolegliwości jest pozostanie na tej samej wysokości do czasu ustąpienia objawów, w celu aklimatyzacji. Dodatkowo, chory powinien zwiększyć liczbę zażywanych płynów, a także może spożyć leki przeciwbólowe na doskwierający ból głowy.

Inaczej wygląda pierwsza pomoc w przypadku zaobserwowania objawów charakterystycznych dla wysokościowego obrzęku płuc oraz mózgu. Po wystąpieniu charakterystycznych dolegliwości choremu natychmiast należy podać tlen oraz sprowadzić go na niższy poziom. Czas jest w tym przypadku najważniejszy, ponieważ nawet kilka godzin po wystąpieniu wysokościowego obrzęku płuc lub mózgu, chory może umrzeć.

6 najczęstszych przyczyn bólu głowy

Leczenie choroby wysokościowej

Jak wspomniano wyżej, podstawową zasadą, która ma na celu zniwelowanie dolegliwości charakterystycznych dla ostrej choroby wysokościowej jest aklimatyzacja w danym miejscu, a więc pozostanie w nim na dłużej i nie wspinanie się na wyższy poziom. Objawy choroby wysokościowej można leczyć również poprzez stosowanie leków przeciwbólowych, takich jak paracetamol czy ibuprofen. W przypadku wystąpienia obrzęku płuc lub mózgu, oprócz sprowadzenia chorego na niższe wysokości należy podać mu nifedypinę, dexamethason lub acetazolamid w tabletkach, czyli leki zapobiegające poszczególnym dolegliwościom tych stadiów choroby.