Rak jajnika to choroba, która pojawia się i kobiet w menopauzy, lub tuż po menopauzie. Ale nie tylko te panie chorują. Kto jeszcze znajduje się grupie ryzyka. Jakie są objawy raka jajnika, jak się je diagnozuje, jak przebiega leczenie.

Rak jajnika znajduje w pierwszej piątce nowotworów złośliwych, które zabijają Polki.

Choroba bardzo często ma podłoże genetyczne. Badania pokazują, że kobiety, które mają specyficzną mutację genów BRCA1 i BRCA2 częściej chorują na raka piersi lub jajnika. Dotyczy to jednak gównie tych pań, u których w rodzinie rozpoznano jeden z tych nowotworów. One też  – najlepiej po wykonaniu odpowiednich testów genetycznych – powinny częściej się badać i w razie potrzeby być pod stałą kontrolą lekarza.

Rak jajnika dotyczy również tych kobiet, które są bezdzietne, chorują na endometriozę lub leczyły się z powodu niepłodności. Nie bez znaczenia jest także wiek kobiety. Według statystyk rak jajnika dotyka najczęściej panie powyżej 50. roku życia, zwłaszcza te, u których menopauza zaczęła się po przekroczeniu pięćdziesiątki. Dużo rzadziej nowotwór dotyka młode kobiety, jednak w ich przypadku choroba ma bardziej agresywny przebieg.
Badania pokazują, że rak jajnika praktycznie nie dotyczy kobiet przyjmujących antykoncepcję hormonalną oraz tych, które urodziły dziecko i karmiły jej piersią.

Rak jajnika – objawy

Rak jajnika to jeden z tych nowotworów, który przez bardzo długi czas nie daje żadnych objawów. Dolegliwości, które mogą sugerować, że w organizmie dzieje się coś bardzo niepokojącego, zazwyczaj, pojawiają się w chwili, gdy choroba jest już mocno zaawansowana a możliwości leczenia dość ograniczone. Co gorsza, są one na tyle mało charakterystyczne, że trudno jej połączyć ze zmianami właśnie w obrębie jajników. Bardzo różne może być też ich nasilenie.

Do dolegliwości, które mogą zapowiadać nowotwór należą m.in.:

• powiększenie obwodu brzucha (rosnąca zmiana nowotworowa oraz gromadzący się płyn w jamie brzusznej może wywoływać wodobrzusze)
• ból brzucha na wysokości jajników
• osłabienie i zmęczenie
• ból podbrzusza i miednicy
• wzdęcia i uczucie pełności
• problemy gastryczne, np. częste odbijanie się 
• zaparcia
• nietrzymanie moczu, lub zbyt częste wizyty w toalecie 

Rak jajnika – diagnoza

Pojawienie się takich dolegliwości powinno sprowokować wizytę u ginekologa. Następnie po analizę objawów i wywiadzie z pacjentką lekarz wykona badanie dwuręczne (przez pochwę). Pozwala ono ocenić, czy wokół jajników i jajowodów tworzą się jakieś niepojące zmiany.

Jeśli wynik badania okaże się wątpliwy konieczne będzie wykonanie USG transwaginalnego. W jego trakcie lekarz przez pochwę wprowadza specjalną głowice i ogląda narządy rodne. Nawet jeśli lekarz zauważy jakieś nieprawidłowości nie jest w stanie ocenić czy zmiana ma charakter złośliwy, czy też łagodny. Aby to stwierdzić konieczne jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego. Można to zrobić podczas operacji lub – jeśli pacjentka ma wodobrzusze – poprzez nacięcie jamy brzusznej.

Dodatkowo pobiera się krew do badania i ocenia stężenie jednego z markerów nowotworowych jajnika, czyli antygen CA  125. Nawet jeśli będzie dodatni, ostateczną odpowiedź czym jest zmiana i jaki jest charakter da analiza wycinka.

Jeśli zmiana okaże się złośliwa, aby mieć pewność czy nie doszło już do przerzutów wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.

Rak jajnika – leczenie

Podstawową metodą leczenia raka jajnika jest operacja, którą wykonuje się niezależnie od stopnia zaawansowania. Najważniejsze jest to, aby usunąć maksymalnie jak najwięcej zmienionych przez chorobę tkanek i struktur. Taki zabieg nazywa się cytoredukcją, jego celem jest oczyszczenie całej jamy brzusznej z rozsiewu raka jajnika. Od razu usuwane są także przerzuty, łącznie z woreczkiem robaczkowym.

Uzupełnieniem leczenia operacyjnego jest chemioterapia. Zazwyczaj podawana jest w kilku cyklach. Z radioterapii korzysta się tylko w bardzo szczególnych sytuacjach, np. gdy doszło do wznowy.

Każda pacjentka musi mieć świadomość, że rak jajnika to wyjątkowo trudny przeciwnik i rokowania zazwyczaj nie są najlepsze. Dzieje się tak, ponieważ w ogromnej większości przypadków nowotwór wykrywany jest bardzo późno, a im bardziej zaawansowana jest choroba tym mniejsze możliwości ma medycyna.

5 prostych badań, które ratują nam życie

U pań, u których raka jajnika wykryto późno, szanse przeżycia pięciu lat wynoszą od – 5 -17 proc. Gdy rozpoznawany jest wcześnie szanse te wzrastają do 75 proc. Dlatego, tak ważne jest, aby każda kobieta, nie tylko ta znajdująca się grupie ryzyka, bardzo czujnie obserwowała swoje ciało i nie ignorowała sygnałów, które wysyła organizm i – co najważniejsze – regularnie odwiedzała lekarza ginekologa i wykonywała podstawowe badania. Bo tylko profilaktyka i wczesne wykrycie zmian dają szansę na to, że chorobę uda się jeśli nie pokonać całkowicie, to przynajmniej opanować i skutecznie kontrolować.