Antocyjany - czym są?
Antocyjany zwane też antocyjaninami, to organiczne związki chemiczne z klasy flawonoidów zaliczanych do glikozydów. W świecie roślin związki te są bardzo powszechne i pełnią rolę barwnika, który w zależności od pH soku komórkowego może przybierać różne barwy. W kwaśnym środowisku kwiaty i owoce barwią się na czerwono, w zasadowym natomiast na fioletowo lub niebiesko. W poszczególnym gatunku rośliny znajdować się może nawet kilkanaście różnych rodzajów antocyjanów, co sprawia, że może ona przybierać różne barwy i odcienie. Antocyjany są obecnie bardzo szeroko wykorzystywane w przemyśle spożywczym oraz w farmacji jako barwniki, a na etykietach produktów występują pod kodem chemicznym E163. Związki te otrzymywane są również syntetycznie.
Antocyjany - rodzaje
Najważniejszymi i najpowszechniej wykorzystywanymi antocyjanami są:
- Malwidyna
Wykorzystywana w przemyśle spożywczym jako barwnik i oznaczana kodem E163c. Charakteryzuje się czerwoną lub fioletową barwą. Naturalnie występuje w borówkach, winogronach oraz żurawinie.
- Pelargonidyna
Pelargonidyna znana jest ze swoich silnych właściwości przeciwutleniających. Na etykietach produktów spotkać ją można pod nazwą E163d. Jest czerwonym barwnikiem występującym w truskawkach, malinach oraz czerwonej fasoli.
- Cyjanidyna
Czerwony barwnik wykorzystywany w przemyśle spożywczym i oznaczany kodem E163a. Występuje w jagodach, głogu, czerwonej kapuście i cebuli. Cyjanidyna zapobiega cukrzycy i wzmacnia naczynia krwionośne.
- Delfinidyna
W przemyśle spożywczym spotykana pod oznaczeniem E163b. Jest niebieskim barwnikiem występującym m.in. w jagodach, winogronach oraz żurawinie.
Antocyjany - gdzie występują?
Antocyjany są związkami powszechnie występującymi bezpośrednio pod skórką owoców oraz warzyw, więc aby w pełni wykorzystywać ich prozdrowotne właściwości warto jeść je bez obierania. Jeżeli chodzi o owoce, to najlepszym ich źródłem są: aronie, borówki, czereśnie, wiśnie, śliwki, jeżyny, czarne jagody, żurawina, winogrona i truskawki. Spore ilości antocyjanów znajdują się również w niektórych warzywach. Jest to między innymi bakłażan oraz czerwona kapusta i czerwona cebula. Widać zatem, że największe ilości tych związków zawartych jest w ciemnych (prawie czarnych) owocach i warzywach. Warto więc jeść je na surowo i korzystać z ich dobroczynnych właściwości.
Antocyjany - wpływ na zdrowie
Lecznicze i prozdrowotne właściwości antocyjanów znane już są od setek lat. Jednak badania naukowe potwierdziły ich skuteczność stosunkowo niedawno. Między innymi udowodniono, że:
- Antocyjany mogą zapobiegać powstawaniu nowotworów, gdyż są silnymi przeciwutleniaczami skutecznie redukującymi niszczący dla organizmu wpływ wolnych rodników. Antyoksydanty chronią także DNA przed mutacjami powodującymi rozwój nowotworów;
- Wykazują także pozytywny wpływ na układ krążenia. Regularne spożywanie owoców oraz warzyw bogatych w te związki wspiera kondycję naczyń włosowatych, a także hamuje agregację płytek krwi. Badania wykazały również, że antocyjany zawarte w czerwonym winie oraz w winogronach stymulują organizm do wydzielania tlenku azotu, który skutecznie chroni przed powstawaniem chorób krążenia. Analogiczne działanie wykazuje sok z borówki kanadyjskiej;
- Antocyjany występujące licznie w kwiatach hibiskusa znacząco zmniejszają ryzyko zachorowania na różne choroby wątroby;
- Są także sprzymierzeńcem w walce z wirusami i bakteriami, gdyż skutecznie wzmacniają odporność organizmu;
- Antocyjany znajdujące się między innymi w jagodach i żurawinie zapobiegają cukrzycy.
Antocyjany w kosmetyce
Antocyjany znajdują obecnie coraz więcej zastosowań. Wykorzystuje się je między innymi w kosmetyce, gdyż działają przeciwzapalnie oraz redukują obrzęki, co jest szczególnie istotne w wypadku skóry wrażliwej i skłonnej do reakcji alergicznych. Antocyjany z powodzeniem wykorzystywane są w stymulowaniu skóry do produkcji kolagenu, mogą więc istotnie wpływać na wygładzanie zmarszczek. Ponad to związki te wzmacniają paznokcie, a także poprawiają ogólną kondycję włosów. Antocyjany szeroko wykorzystuje się w kremach, balsamach oraz maseczkach.
